35244 KSIĄŻKA (13)

Włodzimierz Piotrowski zauważa, te: .badacze «dmłn^1u‘^2c^ datyli do rozwiązania problemów, które można ująć naaicp^ł²⁰⁰'

-    rozłączny podział pracy administracyjnej pomiędzy poszczególne stanowiska i wyraźna specjalizacja w sferze eadart,

-    rozgraniczenie ściśle określonych kompetencji, niezbędnych do pełnienia poszczególnych funkcji.

-    budowa hierarchii funkcji stanowisk oraz nfeapneoznej sieci zależności pomiędzy nimi,

-    utrzymanie dyscypliny w pracy administracji.

-    podporządkowanie interesu osobistego urzędników wymogom sprawnego funkcjonowania całej organizacji²⁴.

Omówmy główne koncepty i nurty badawcze Fąyola i Webera -klasyków kierunku administracyjnego.

Francuz Henri Fayoł iyl w latach 1841-1925²⁵. Po ukończę. n>u Akademii Górniczej w Sc. Eitcnnc pracował we francuskim prze. myślę górniczym. Posiadał duże umiejętności kierownicze, dziękj którym doprowadził do wzorowej organizacji pracy. Prowadził też badania zmierzające do określenia zasad nauki o administracji. Jego koncepcje teoretyczne wynikały z wieloletnich doświadczeń praktycy. nych. Dożył przede wszystkim do racjonalizacji pracy naczelnego kie. rownictwa i w tym celu opracował zasady administracji w przedsiębiorstwie. Umiejętnie potrafił odróżnić czysto strukturalne problemy organizacyjne od problemów kierownictwa i kierowania. Podkreślał konieczność stosowania izolacyjnej metody badań, ponieważ przy# zastosowaniu można oddzielić czysto strukturalne metody organizacyjne od innych dziedzin działalności przedsiębiorstwa oraz wywal# wpływ poszczególnych czynników i znaleźć najlepsze rozwiązanie, Payol chciał wskazać czynniki przesądzające o zharmonizowaniu pj sił wewnętrznych w przedsiębiorstwie. Dzięki temu podejściu większość jego zasad zachowała swą aktualność do dziś. Zaś na bu² ustalonych przez niego czynności przedsiębiorstwa, funkcji admia sfruwania i zasad kierowania opierają się współczesne koncepcje² rządzenia.

Przyjrzyjmy się głównym nurtom dociekań Henri Foyola. Podstawowym osiągnięciem Fąyola było sformułowanie (Unfay zarządzania w szerokim i wąskim znaczeniu. Twierdził: .Wszytóż

.czynności związane z życiem przedsiębiorstw dadzą sic podzielić na sześć grup następujących:

1.    czynności techniczne (produkcjo, fabrykacja, przeróbki),

2.    czvnnośc;l handlowe (kupno, ■przedaż, wymiana),

3.    czynności finansowe (poszukiwanie kapitałów i obroty nimi).

4.    czynności ubezpieczeniowe (ochrona majątku i osób),

5.    czynności rachunkowościowc {inwcnioiyzacja, bilans, ustalanie cen, atatyatykaltd.), ~~

czynność! administracyjne (przewidywanie, organizowanie, roz-kazodowstwo. koordynacja i kontrola"³⁶.

Czynności administracyjne nazwał H. Fayol funkcjami administracyjnymi. Uważał, że talent w administrowaniu powinien mieć każdy kierownik, niezależnie od szczebla kierowania. Oczywiście im wyższy szczebel zarządzania, tym tych umiejętności potrzeba więcej.

W swoich pracach wiele miejsca poświecił zasadom administrowania. .Dobre funkcjonowanie zespołu pracowników - pisał - zależy od pewnych warunków, określonych jako zasady, prawa albo reguły”. I dalej: „Liczba zasad administracji nie jest ograniczona. Każdo reguła, każdy środek administracyjny, który umacnia zespól pracowników bądź ułatwia jego funkcjonowanie pozostaje w rzędzie zasad przynajmniej tak długo, jak długo utrzymanie lej wysokiej godności jest uzasadnione. Zmiana sytuacji może spowodować zmianę reguł stworzonych przez uprzednią sytuacje"³⁷. H. Fąyol wymienił 14 zasad administracji:

1.    podział pracy,

2.    autorytet,

3.    dyscyplina,

4.    jedność rozkazodawstwa, i 5. jedność kierownictwa,

> 6. podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu,

I 7. wynagrodzenie,

8. centralizacja,

I 9. hierarchia,

110. lad,

11. ludzkie traktowanie pracowników, ll2. stabilizacja personelu,

³⁶    H. Fayol, AdminMracja pnumyglowa I ogólno. PoznaA 1947; cyt za Z Manymak.

Pnkursony nauki... a. 121.

³⁷    H. Fayol. Ogólne zasady ntfainaOoy W: TUtfrey naukowych podstaw mmmm*-

a. 265.

1

IW² biograficzna przygotowano za: Tu&cy naukowycłi podt/aw organ¹?

¹ 2ZJ i n. oraz Z. Martyniak. Prekursorzy nauki.., a. 117-125.

2

Tan². ». 472.