36632 skanuj0005 (191)

jów działalności zawodowej, trudno w sposób jednoznaczny wyróżnić etapy roz-woju zawodowego, tym bardziej, że rozwój człowieka dorosłego charakteryzuje się Kdywidualnym charakterem drogi rozwojowej. Niemniej jednak w rozwoju zawo-fiowym człowieka zaobserwować można pewne prawidłowości. D. E. Super (1953, 1980) biorąc po uwagę stopień zaangażowania w aktywność zawodową wyróżnia następujące stadia rozwoju zawodowego:

1)    stadium eksploracji - gdy jednostka przymierza się do różnych ról zawodowych;

2)    stadium stabilizacji - gdy po dokonaniu wyboru, znajduje trwałe miejsce i pole L działania zawodowego. Można tutaj zaobserwować proces adaptacji do warun-f ków pracy, a następnie wzmożoną aktywność zawodową. Zmiany techniczne, B oraz społeczno-ekonomiczne obserwowane we współczesnym świecie modyfi-[ kują nieraz przebieg aktywności zawodowej w tym stadium, często bowiem po ■' osiągnięciu pewnego stopnia stabilizacji zawodowej dorosły zmuszany jest do K zmiany rodzaju pracy;

3) ! stadium zachowania status quo - odznacza się dążeniem do utrzymania uzyskają pozycji zawodowej;

4)    stadium schyłkowe — w którym następuje wycofywanie się z aktywności zawo-I dowej i angażowanie w inne formy aktywności.

W miarę osiągania stabilizacji zawodowej, rozpoczynającej się w okresie wczesnej dorosłości, jednostka pozostająca wcześniej pod wpływem wzorców pochodzących od mistrzów i osób dla niej znaczących, coraz częściej zdolna jest do podejmowania samodzielnych decyzji i dalszego kierowania własnym rozwojem pawodowym. Szczyt kariery zawodowej przypada na różne lata w zależności od wykonywanego zawodu. Najogólniej można stwierdzić, że wcześniej występuje u pracowników fizycznych niż umysłowych, a najpóźniej u tych, których praca wymaga wysokich kwalifikacji.

6.4.3. Specyfika rozwoju społecznego kobiet i mężczyzn

P Z racji różnic fizjologicznych oraz pełnienia w tym okresie życia odrębnych ról społecznych rozwój kobiety i mężczyzny, przebiega odmiennie. Od dorosłego mężczyzny tradycyjnie oczekuje się założenia rodziny, dbania o nią i zapewnienia jej fijpowiedniego poziomu egzystencji. Stąd też aktywność młodego mężczyzny skierowana jest na znalezienie właściwej pracy. Jednak zdobycie środków do życia nie jest jego jedynym motywem podejmowania pracy zawodowej. Aktywność zawodowa sta-piowi dla mężczyzny główne źródło samorealizacji, jest jednym z podstawowych ielów jego życia. Okres pracy zawodowej jest dłuższy w przypadku mężczyzn niż kobiet, bowiem zwykle nie mają oni przerw związanych z opieką nad dziećmi oraz o 5 lat później przechodzą na emeryturę. Obecnie coraz częściej spotykany jest model wdziny, w którym zarówno kobieta jak i mężczyzna angażują się w życie rodzinne, uraz w opiekę i wychowanie dzieci. Jednak aktywność rodzinna nie ma decydującego ■pływu na karierę zawodową mężczyzny, którego zainteresowania zawodowe ■aktywność społeczna rozwijają się niezależnie od zmian zachodzących w rodzinie.

223