41339 ScannedImage 95

dobry, sprawiedliwy, światłość, Życie, Stworzyolel 1 Pan, Władca wszech-rzeozy itp., wskazują na przymioty, Jakie Bóg posiada, oraz oo robi kon-t|wuując dzieło otworzenia i udzielając ludzkiej naturze dobrodziejstw.

103* Tak samo i Syn nosi tę nazwę dlatego, że narodził się z Boga Ojca; zwie się Logosem (Słowem), ponieważ powstał przed czasem, £ez podbiegania cierpieniom i bez oddzielenia od Tego, który Go zrodził. Zwie się również "odblaskiem chwały", ponieważ jest współwieczny ze swoim Rodzicielem.

104, Nie oburzajcie się jednak słysząc, że Logos pochodzi od Ojca i równocześnie z Nim współistnieje. Wszak to niedorzeczność, trzymać się tsz Platona, który twierdzi, że Bóg jest Sprawcą materii, oraz że materia Jest współwieczna z Bogiem, trzymać się tegoż Platona, kiedy mówi, że idee pochodzą od Boga i współistnieją z Bogiem - a nie wierzyć, że Logos Boży i Duch święty narodziły się z Boga i wraz z Bogiem bytują. Jeśli tedy filozof powiada, że odmienna, różną i obca materia od Boga pochodzi i wraz z Bogiem bytuje, to przecież tym bardziej za słuszniejszą i prawdziwszą należy uznać naszą naukę. Bo my nie twierdzimy, że Syn 1 DUch święty mają odmienną naturę; głosimy natomiast, że istota Trójcy jest Jedna i ta sama.

106. i jeśli ktoś pragnie póznać sposób istnienia Syna i Ducha świę-tego, niechaj najpierw powie, w jaki sposób istnieje to, co nie jest ■rodzone, w Jaki sposób istnieje coś, co nie ma przyczyny. Jest to problem bez wyjścia, a można go rozwiązać jedynie za pomocą czystej i nieskalanej wiary. Rozum bowiem łatwo może przyjąć, że istnieje coś,- co ma przyczynę, coś, co zostało zrodzone albo stworzone; nigdy jednak nie uzna istnienia czegokolwiek, co nie ma przyczyny - jeśli nie otrzyma po-ręki ze strony wiary# Jeżeli jednak wierzymy, że istnieje coś, co nie Jest zrodzone, co nie ma początku ani przyczyny, to wierzymy również, że z tej Istności, będącej wszak Rozumem, narodził się Logos, i że od Niej pochodzi Duch święty.

100. 0 tym, że także niektórzy starożytni głosili, iż Bóg wszechrzeczy Jest niezrodzony, można przekonać się na podstawie następujących słów Tlmajosa z Ko krów: "Jedynie pierwsza przyczyna wszystkich rzeczy Jest niezrodzona; gdyby bowiem była zrodzona, to pierwszą przyczyną nie hyłaby już ona, lecz to, z czego się zrodziła. A Parmenldes z Biel nawet głosi, iż świat Jest niezrodzony; powiada tak: "Jest jeden, jednolity, niewzruszony i nie ma początku". Z kolei Plutarch z Cheronei w rozprawie 0 delficklm napisie "Bi" mówi: "Cóż tedy jest wieczne, niezrodzone i nie-snlssesalne, czego żaden czas nie odmienia?"

109* Jeśli więc mówimy, że istnieje coś nie zrodzone go, coś, co nie ma przyczyny.•• to z jeszcze większym prawdopodobieństwem możemy stwierdzić, iż od owego niezrodzonego Bytu pochodzi Logos oraz DuchSwięty: Logos - jako Słowo zrodzone z Rozumu, Duch zaś - Jako tchnienie wywodzące się z Niego. Duch bowiem postępuje wespół z Logosem: nie narodził się jednak razem z Nim, lecz wraz z Nim istnieje, towarzyszy Mu i ma z Nim wspólne pochodzenie. Nie twierdzimy jednak, że Duch Święty jest jakimś tchnieniem ust - natura Boża jest bowiem prosta i nie posiada kształtu; nie mówimy też, iż Logos (Słowo) jest brzemieniem rozlegającym się w powietrzu* głosimy natomiast, że Logos jest istotą, Duch zaś - substancją. Obydwie te istoty kontemplujemy w Ojcu i wierzymy w ich rzeczywiste istnienie; są one równocześnie połączone i rozdzielone -połączone przez jedność natury, rozdzielone - przez różnicę właściwości; można więc wyobrazić je sobie oddzielnie. Nie może jednak pojąć tego dokładnie człowiek, który nie zetknął się z Bożymi wyroczniami i któremu łaska Boża nie udzieliła światłości poznania.

A trzeba czytać nie tylko nauki świętych apostołów, ale również wyrocznie proroków Bożych: kto bowiem dostrzeże zgodność starej i nowej teologii, ten będzie pełen podziwu dla prawdy, a ucieknie przed ateiz-mem Diagorasa z Miletu, Teodora z Kyreny i Euhamera. ••

Sw. Augustyn, List 169 (przekład: S. Łoś £w:] H. Marrou, Augustyn, Ludzie, czasy, Kraków 1966, s. 98 - 100.)

Jeżeli pragniemy łatwiej pojąć tę tajemnicę, weźmy za przykład naszą pamięć, rozum i wolę. Wymieniamy te trzy nasze właściwości jedną po drugiej i oddzielnie, a jednak nie możemy niczego uczynić ani powiedzieć o.żadnej z nich bez współudziału obu pozostałych. Nie możemy jednak porównać ich do Trójcy i mniemać, że znaleźliśmy doskonały jej odpowiednik. Bo rzecz jasna, czy można znaleźć w stworzeniu, co by było podobne do Stwórcy? Nasuwa się od razu pierwsza różnica, która tkwi w tym porównaniu, a mianowicie: pamięć, rozum i wola są wewnątrz duszy, a więc żadna z tych właściwości nie jest duszą; Trójca natomiast nie jest w Bogu, ale jest Bogiem. Natura boska bowiem jest cudowna w swej prostocie, Byt i Rozum i wszelka inna jej właściwość zlewają się w niej z sobą. Dusza /ludzka/ natomiast istnieje nawet, gdy nie jest tego świadoma, bo istnieć to nie jest to samo co być świadomym. A dalej! Któż ośmieli się twierdzić, że Ojciec nie jest świadom Sam przez się, lecz tylko poprzez Syna, tak jak pomięć nie uświadamia sobie niczego sama, lecz tylko poprzez rozum, albo raczej jak dusza, która obejmuje obie te właściwości, dochodzi do zrozumienia tylko przez pojęcie; pamięta tylko dzięki temu,