49636 skanuj0009 (389)

OBLICZANIE DŁUGOŚCI POMIAROWEJ PO ZERWANIU

Długość pomiarową L. po zerwaniu w zależności od miejsca zerwania oblicza się w sposób dwojaki:

a. Polska norma dotycząca próby rozciągania podaje, że jeżeli próbka dziesięciokrotna zerwie się w środkowej części odpowiadającej 1/2 długości pomiarowej, to długość po zerwaniu mierzy się tak, jakby szyjka powstała w środku próbki (rys. 1.10). Dla próbki pięciokrotnej długość po zerwaniu można

<f'*7,8    80

1=3-		t/2 N	1/4 N
	N -16 ęiiałtk

Rys. 1.10

zmierzyć tak samo, ale pod warunkiem, że miejsce zerwania znajduje się w środkowej części próbki obejmującej 1/3 długości pomiarowej. Pomiaru lego dokonujemy posługując się uprzednio naniesionymi na próbkę działkami. Dzieląc długość pomiarową L₀ przez odległość między działkami (np. 5 mm), uzyskujemy liczbę działek N odpowiadającą długości pomiarowej. Mierząc w zerwanej próbce długość odcinka zawierającego N działek, uzyskujemy długość pomiarową po zerwaniu L„. Oczywiście, pomiaru należy dokonywać w ten sposób, by miejsce zerwania było w pobliżu środka odcinka zmierzonego.

b. Jeżeli zerwanie nastąpi poza zakresem określonym uprzednio jako środkowa część próbki, to długość L„ oblicza się tak, jak to zostało przedstawione na rys. 1.11. Wykorzystuje się przy tym Takt jednakowego wydłużenia

działek, na jakie próbka została podzielona, położonych symetrycznie w stosunku do miejsca zerwania. W tym celu należy wykonać następujące czynności:

I. Obliczyć liczbę działek N odpowiadającą długości pomiarowej L_a.

2.    Złączyć obie części próbki,

3.    Zmierzyć odległość a (rys. 1.11) między n działkami położonymi po obu

stronach miejsca zerwania.    , /i/ _ „ \

4.    Pozostałą liczbę działek podzielić na połowę ( —-— J.

5.    Zmierzyć odległość b odpowiadającą tej liczbie działek.

6.    Obliczyć długość L„ przez dodanie do długości tf dwóch odcinków o długościach b:

L. = a + 2b.    (1.17)

Wynika to z założenia, że gdyby próbka zerwała się symetrycznie w środku, to odcinki o długościach b byłyby jednakowe z obu stron miejsca zerwania (rys. 1.11). Jeżeli liczba działek N - n jest liczbą nieparzystą, to długość L_u obliczamy dodając do długości a dwa odcinki o długościach: b„ odpowiadający

——^^ działkom, i b₂, odpowiadający ——    działkom (rys. 1.12):

= a + b₂ + b₂.

Rys.1.12

(118)

PRZYKŁAD. Próbkę o średnicy d₀ = 7,8 mm zerwano na maszynie wytrzymałościowej; otrzymano: F,„ = 15 500 N, F_tL = 12 100 N, F_m = 22 000 N, <l„ = 4,0 mm. Obliczyć R„ R_m, A_l0 i Z (rys. 1.11).

Obliczamy pole powierzchni przekroju początkowego;

S₀ = —47,78 mm^J.

Pole powierzchni przekroju po zerwaniu S. = ~-= 12,57 n

Górna i dolna granica plastyczności [wzory (1.2a) i (1.2b)]: