M006

Tabela 9.2

Prawidłowa długość drogi pomiaru prędkości siaiku w zależności od mierzonej prędkości i liczby przebiegów [132]

Prędkość statku [węzły]	Długość drogi pomiarowej [mile morskie]
	Liczba kolejnych przebiegów
	1	2	3	4
3	0.7	0.5	0.4	0.3
4	1.0	0.7	0.6	0.5
5	1.2	0.9	0.7	0.6
6	1.4	1.0	0.8	0.7
7	1.7	1.2	1.0	0.9
8	1.9	1.3	1.1	1.0
9	2.1	1.5	1.2	1.1
10	2.3	1.7	1.4	1.2
11	2.6	1.8	1.5	1.3
12	2.8	2.0	1.7	1.4
13	3.1	2.2	1.8	1.6
14	3.3	2.4	2.0	1.7
15	3.6	2.6	2.1	1.8
16	3.8	2.7	2.2	1.9
17	4.1	2.9	2,4	2.0
18	4.4	3.1	2.5	2.2
19	4.7	3.3	2.7	2.4
20	4.9	3.5	2,9	2.5

W celu określenia koniecznej długości drogi jednego przebiegu na mili pomiarowej można wykorzystać zależność (9.2), zakładającą brak błędu określenia odległości między kolejnymi nabieżnikami [120]:

(9.2)

Przyjmując podobnie jak poprzednio, iż błąd pomiaru czasu wynosi 1,5 s i podwyższa ąc dokładność pomiaru prędkości do 0,5% wielkości mierzonej, otrzymuje się:

S_p = vl\2    (9.2a)

Wynika stąd, iż dla pomiaru prędkości do 12,0 węzłów wystarcza droga 1,0 mili mor-kiej, a dla prędkości do 24,0 węzłów należy stosować drogę o długości 2,0 mil morskich. Vyliczenie to spowodowało, iż większość mil pomiarowych składa się z trzech nabieżni-ów, wyznaczających dwa kolejne, jednomilowe odcinki drogi.

Niezależnie od zastosowanej metody pomiaru liczba przebiegów na przeciwnych kurach powinna być dostosowana do aktualnych warunków hydrometeorologicznych, a dłu-ość drogi rozbiegu określona odpowiednio do możliwości przyspieszania danego statku.

W zasadzie minimalną liczbą przebiegów stanowią dwa. Umożliwia to eliminacją wpływów bardzo słabych wiatrów i prądów [120, 107]. Wzrost siły wiatru i prędkości prądu, a także występowanie zmian ich kierunku i prędkości podczas prób, stanowi o konieczności zwiększenia liczby przebiegów do 3 lub 4 [120, 107, 188].

Do określenia koniecznej długości drogi rozbiegu posłużyć się można:

—    dostępnymi doświadczeniami z prób statków podobnych,

—    przybliżoną zależnością (4.3) podaną w p. 4.2.2,

—    tabelami specjalnymi (p. 4.2.3).

Skrócenie koniecznej długości drogi rozbiegu można osiągnąć w odniesieniu do kolejnych przebiegów, stosując dla zmian kursu o 180° małe kąty wychylenia steru, gwarantujące powstanie nieznacznych strat prędkości. Zastosowanie tego sposobu odnosi się przede wszystkim do metody radarowo-żyrokompasowej i radiowego systemu fazometrycznego. Z uwagi na konieczność zachowania możliwie nie zmienionej odległości od nabieżników, sposób ten nie może być wykorzystany na milach pomiarowych. W celu zapewnienia dokładności pomiaru linia przebiegów na mili pomiarowej powinna być wyznaczona pławami lub nabieżni-kiem [107]. Brak takiej pomocy stanowi o konieczności korzystania z urządzenia określającego odległość linii pomiarowej od nabieżników (np. radar). Na przedłużeniu linii brzegów w obydwie strony od mili pomiarowej powinien znajdować się zapas wolnej przestrzeni z wystarczającymi głębokościami jako miejsce wykonywania zwrotów i rozwijania wymaganej prędkości [120, 107].

Podczas każdego przebiegu pomierzą się czas przejścia odcinka pomiarowego, co umożliwia wyliczenie osiągniętej prędkości. Pomiar czasu wykonuje się za pomocą sekundomierzy, przy czym wskazane jest, aby liczba obserwatorów nie była mniejsza od dwóch 1132, 107]. Do obliczania prędkości przy korzystaniu z metod radarowo-żyrokompasowej lub radiowego systemu fazometrycznego, stosuje się zależność:

(9.3)

S 3600

gdzie:

v — prędkość pomierzona [węzły],

S_p — długość drogi pomiarowej [mile morskie], t_p— pomierzony czas przejścia [sekundy].

Przeliczenia prędkości osiągniętej na milach pomiarowych można wykonać za pomocą specjalnych tablic, znajdujących się zwykle w rocznikach astronomicznych i tablicach nawigacyjnych.

Do uśredniania wyników kolejnych przebiegów służą następujące wzory [120,132, 107]: — dla dwóch przebiegów

^Vir ^= 0>^5 (^vl ^+v2)>	(9.4)
dla trzech przebiegów
vir = 0,25 (v, + 2v2 + v3),	(9.5)
dla czterech przebiegów
vir = 0,125 (V|+3v2+3v3+v4)	(9.6)

gdzie:

v_ir — uśredniona prędkość [węzły],

Vj, v₂, v₃, v₄ — prędkość pomierzona podczas kolejnych przebiegów [węzły].

517