7133531992

5.2. ZNAJDOWANIE DROGI A NIEPEŁNOSPRAWNI

Osoby niepełnosprawne w zależności od typu niesprawności wymagają nieco innego podejścia do znajdowania drogi niż osoby w pełni sprawne. W środowisku zurbanizowanym występują trzy typy barier ograniczających możliwości ruchowe takich osób:

-    fizjograficzne - niekorzystne ukształtowanie terenu, nieodpowiedni rodzaj gruntu, przeszkody terenowe (zadrzewienia, cieki wodne itp.),

-    techniczne - bariery architektoniczne, urbanistyczne oraz komunikacyjne,

-    organizacyjne - wynikające z nieprawidłowej organizacji funkcjonalno-przestrzennej

otoczenia [Jar 1996].

„Od roku 2005 w Politechnice Wrocławskiej konsekwentnie wdraża się ideę uczelni »bez barier«, otwartej i przyjaznej młodzieży niepełnosprawnej, podejmującej trudy zdobycia wykształcenia na poziomie wyższym. W efekcie podjętych działań liczba studiującej młodzieży niepełnosprawnej wzrasta z każdym kolejnym rokiem akademickim i aktualnie wynosi ponad 370 studentów” [Pol 2011].

Powyższy cytat jest jak najbardziej słuszny w odniesieniu do samych budynków oraz organizacji dostępu do nich. Niestety problemy w postaci barier dla osób niepełnosprawnych ruchowo nadal można spotkać na terenie samego kampusu. Służby uczelni nie opracowały dotychczas map dostępności ciągów komunikacyjnych oraz budynków, które można zobaczyć na wielu uczelniach na całym świecie. Jednym z przykładów może być plan dostępności udostępniany przez Uniwersytet Columbia w Nowym Jorku (zał. 6). Nic nie stoi na przeszkodzie, by mapy dostępności były przedstawiane łącznie z mapami pieszymi i rowerowymi.

Zgoła inne podejście do znajdowania drogi reprezentują osoby niewidome, słabo widzące oraz niedowidzące, które mają największe problemy z orientacją w przestrzeni. „Wynika to ze znaczenia wzroku jako narządu odbierającego największą liczbę istotnych dla orientacji bodźców” [Cza 2004] . Aby niewidomy mógł samodzielnie poruszać się po wybranym terenie, musi najpierw przejść tzw. trening orientacji przestrzennej, w którym bardzo często towarzyszy wykwalifikowany instruktor. „Poznając nowe układy, niewidomi w pierwszej kolejności uczą się odnajdywania regularności, prawidłowości, elementów powtarzalnych, po czym szukają odstępstw” [Kur 1996], „Wspomagająca rola w zmiennej, ze swej istoty przestrzeni miejskiej słuchu i powonienia polega głównie na wyławianiu z otoczenia zapamiętanych, charakterystycznych miejsc koncentracji tych bodźców (np. zapachy emitowane przez lokale gastronomiczne albo orientacja na podstawie dźwięku strumieni samochodów) i odtwarzaniu ich zapamiętanej relacji z innymi elementami przestrzeni. Razem z innymi jeszcze środkami orientacji i poznawania przestrzeni przez osobę niewidomą tworzy to zestaw tzw. wyobrażeń zastępczych” [Cza 2004].

W tworzeniu mentalnej mapy charakterystycznych, stałych w czasie elementów niewątpliwie pomagają niewidomym siatki ścieżek dotykowych wbudowanych w ciągi piesze. Ścieżki te często zbudowane są z dwóch podstawowych elementów: pasa prowadzącego oraz pól uwagi . Ścieżki te powinny cechować się kontrastowym kolorem w stosunku do materiału, z którego zbudowany jest ciąg pieszy. Pomaga to w orientacji osobom niedowidzącym bądź słabo widzącym. Niestety na kampusie trudno jest znaleźć elementy infrastruktury dotykowej dla niewidomych, gdyż można je spotkać tylko przy kilku przejściach dla pieszych w postaci pól uwagi.

Co ciekawe, rolę pasów prowadzących mogą niejako przejąć zaniedbane chodniki na terenie kampusu. Znajdująca się tu tak duża różnorodność faktury kostki, asfaltu, czy płyt może tworzyć mapę charakterystycznych ciągów na terenie całego kampusu.

19