51184 STA51159

10

POD PARAGRAFEM

o i mity Nr 14 (42ZJ

powstaną. W takiej sytuacji należy rozważyć drogę sądową - jeśli zaniedbanie w opłacie składek powstało rzeczywiście z winy pracodawcy, będzie Pan mógł domagać się odszkodowania. (Podstawa prawna: Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub »v szczególnym charakterze, DzU nr 8, poz. 43 z późn. zm.)

© © ©

W najbliższym czasie mam zamiar wstąpić w związek małżeński. Proszę o poradę prawną dotyczącą losu mojej własności po moim ewentualnym ślubie. (Irena z S.)

Zawarcie związku małżeńskiego rodzi także Idaleko idące kon-L | sekwencje dotyczące majątku poszczególnych małżonków. Losy Pani własności będą zależeć od przyjętego w małżeństwie ustroju majątkowego. Zgodnie z regulacją art. 47 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonkowie mogą zawrzeć majątkową umowę małżeńską, tzw. intercyzę, zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i w czasie jego trwania. Umowa taka musi być pod rygorem nieważności zawarta w formie aktu notarialnego i jest skuteczna od momentu zawarcia małżeństwa, lub - w przypadku zawarcia umowy podczas trwania małżeństwa - od chwili zawarcia umowy.

W wypadku braku takiej umowy - stosuje się ustrój ustawowy (tzw. wspólność ustawowa). Obejmuje ona przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (w szczególności takie: pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków) oraz przedmioty zwykłego użytku domowego służące obojgu małżonkom. Natomiast do majątku osobistego małżonków należą, zgodnie z art. 33 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, co do zasady przedmioty majątkowe nabyte przez małżonków przed powstaniem wspólności, tak jak i te nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę (chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowili inaczej). Wszystkie przedmioty majątkowe nabyte za składniki majątku osobistego i szereg innych kategorii wymienionych - wchodzą do majątku osobistego małżonków:

Porady prawne

#p«.CZy *

W okresie od lutego 1987 r. do stycznia 2004 r. pływałem na statkach u armatora zagranicznego. Właścicielem tej floty był pewien Austriak.

W sumie przepracowałem u niego 16 kontraktów, o różnych cyklach długości, z przerwami wynikającymi z obowiązkowej rotacji załóg. Podobno przyczyną nic-zatrudniania mnie na dalszych kontraktach był wiek - tak powiedziano w Agencji Morskiej w Gdyni -1 kwietnia 2004 r. miałem ukończyć 62 lata.

W 2005 r., kiedy nasz krąj był już członkiem UE, zwróciłem się do radców prawnych Agencji z pytaniem, czy nabyłem prawa emerytalne dzięki pracy na kontraktach. Odesłano mnie do ZUS-u.

Tam poinformowano mnie, że powinienem dowiedzieć się u armatora, czy uiszczano tam za mnie składki emerytalne.

Jak mam dalej postępować, aby uzyskać definitywne wyjaśnienie, czy nabyłem jakieś uprawnienia emerytalne, czy też nie?

W wypadku marynarzy urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 roku nabycie uprawnień emerytalnych zależy od spełnienia dwóch przesłanek:

1) osiągnięcia wieku emerytalnego, który jest obniżony o 5 lat wobec standardowego;

2) posiadania odpowiedniego stażu pracy (okresu składkowego i nieskładkowego).

Jeśli był Pan zatrudniony jako marynarz w szczególnych warunkach, czyli wykonywał pracę opisaną w załączniku A do rozporządzenia (m.in. prace na statkach morskich w żegludze międzynarodowej i w polskim ratownictwie okrętowym - członkowie załogi tych stat-|_

ków z listy, pracownicy personelu pływającego na statkach żeglugi śródlądowej, pracownicy na jednostkach pływających w portach morskich i stoczniach morskich, prace na torach wodnych i łowiskach morskich, prace przy regeneracji paliw płynnych i oczyszczaniu wód balastowych na statkach, cumowanie statków, prace przeładunkowe), to nabycie uprawnień emerytalnych następuje co do zasady przy osiągnięciu wieku 60 lat i łącznie 25 lat okresów składkowych i nieskladkowych, z czego przynajmniej 15 lat w warunkach szczególnych.

Jeśli praca była wykonywana na rzecz zagranicznego pracodawcy, należy dołączyć zaświadczenie zagranicznego pracodawcy potwierdzające charakter wykonywanej pracy, a w wypadku pracodawcy polskiego - tzw. świadectwo pracy w szczególnych warunkach, które należy od niego uzyskać.

Oczywiście konieczne jest opłacanie przez pracodawcę składek. Jeśli składki nic były odprowadzane, to uprawnienia emerytalne nie

1)    przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,

2)    przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,

3)    prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,

4)    przedmioty majątkowe służące wyłącznic do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,

5)    prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,

6)    przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nic dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,

7)    wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,

8)    przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,

9)    prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,

10)    przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Wśród ustrojów umownych polskie prawo obecnie przewiduje wspólność majątkową, rozdzielność majątkową i rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.

Pierwszy z tych ustrojów zezwala na określenie przez małżonków, które składniki ich majątków osobistych zostaną wniesione do majątku wspólnego - z pewnymi zastrzeżeniami z art. 49; pewne bowiem kategorie przedmiotów i praw (jak np. nabyte z tytułu spadku) nic mogą wejść do majątku wspólnego.

W przypadku rozdzielności majątkowej każdy z małżonków zachowuje zarówno swój majątek sprzed umowy, jak i majątek nabyty później.

Stosunkowo nowy jest ostatni ustrój, wprowadzony nowelizacją z 2005 r., czyli rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków. Upraszczając - za dorobek uważa się wzrost wartości majątku każdego z małżonków po zawarciu inter-cyzy. Po ustaniu tego ustroju ten z małżonków, którego dorobek jest mniejszy, może żądać wyrównania dorobków poprzez zapłatę lub przeniesienie prawa (przy czym z ważnych względów małżonek, którego dorobek jest większy, może żądać zmniejszenia obowiązku wyrównania dorobków). W razie braku zgody można ewentualny spór poddać pod rozstrzygnięcie sądu. (Podstawa prawna: ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, DzU z 1964, nr 9, poz 59 z późn. zm.)

© © ©

W 2004 r. Sąd Rejonowy orzekł rozwód bez orzekania o winie. Do czasu rozwodu mieszkałem z żoną wspólnie w służbowym mieszkaniu.

Sąd przyznał nam prawo do korzystania z mieszkania w następujący sposób: dla mnie i byłej żony po jednym pokoju do wyłącznego korzystania, a wszystkie pozostałe pomieszczenia do korzystania wspólnego. W 2007 roku wykupiłem to mieszkanie i od dnia 18 wrześniu stałem się członkiem wspólnoty mieszkaniowej.

1.    Czy w sytuacji, kiedy stałem się wyłącznym właścicielem mieszkania, nadal obowiązuje orzeczenie sądu co do zasad użytkowania mieszkania?

2.    Czy w takiej sytuaiji mam prawo jako właściciel mieszkania określić wysokość opłat za użytkowanie mieszkania w stosunku do byłej żony? W jaki sposób mogę je egzekwować? Czy konieczne jest sporządzenie umowy najmu lokalu? Jak nuleży postąpić, jeśli małżonka nie ze. chce takiej umowy podpisać?

Sąd, orzekając o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania małżonków (zgodnie z dyspozycji art. 58 par. 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), obejmuje swoim rozstrzygnięciem w zasadzie każdy rodzaj mieszkania zajmowanego wspólnie przez małżonków^ tzn. znajdującego się w ich faktycznej dyspozycji niezależnie od posiadanego przez nich (lub nawet nie) tytułu prawnego do tego mieszkania. Nie ma też znaczenia, w skład majątku którego z małżonków miesz-kanie wchodzi.

Natomiast sąd może w każdej chwili podczas wspólnego zamieszkiwania rozwiedzionych' malżonkóflH w danym mieszkaniu normować ich sytuację poprzez wydanie odpowiedz nich nakazów albo zakazów. O wydanie takich nakazów albo zakazów^ może Pan, oczywiście, wnioskować do sądu.

Natomiast samo orzeczeniclą-du w ww. zakresie nadal obowiązuje. Oznacza to, że nie może Pan pobierać opłat od żony za użytkowa) nie mieszkania; nie może ich Pan też egzekwować. Umowa najmu między państwem rnogłaby.zatcm zostać uznana za bezskuteczną!

Nic, oczywiście, nie stoi na przeszkodzie, by zawarł Pan umowę z małżonką co do dzielenia się przez; Państwa kosztami użytkowa mieszkania - takich jak udział 9 comiesięcznych opłatach z tytułuj wozu śmieci, ogrzewania. I © © ©

Zwracam się z prośbą o pr ne wyjaśnienie, czy lokator mieszkania położonego nade mną, może, nie pierwszy zresztą raz, bezkarnie i bez żadnej dla siebie konsekwencji zalewać moje mieszkanie wodą?

Oczywiście, Pana sąsiad nie może bezkarnie zalewać mieszkania. | Kodeks cywilny w art. 433 określa i sytuację, w której szkoda wyrządzaj na jest wyrzuceniem, wylaniem i upadkiem jakiegokolwiek prz tu z pomieszczenia. Jednakże istnieją spory dotyczące zastosowali owego przepisu do wypadku zalania mieszkania. Stanowisko SN jca zmienne, natomiast pogląd prze wiający za objęciem hipotezą przepisu art. 433 sytuacji zalania mk kania wsparty jest wykładnią funk cjonalną oraz przeważa w lit rzc. Może Pan zatem wysiępO o odszkodowanie.

©©©

Drodzy Czytelnicy!

Nasza rubryka zyskała wśród Was uznanie. '/. tego względu prosimy ^|

0    cierpliwość - będziemy sysien nie odpowiudać na Wasze pyt

1    wątpliwości. Prosimy o iuel

nie znaczków pocztowych, odpowiedzi znajdziecie i mach    Informujemy,

wiedzi na /wiania przysy Hem będą żarnie temetowej tygodniku: ty.pL Opracuwa;