51561 OMiUP t2 Gorski'0

a punktem A (rys. 7.10) przyłożenia siły naporu (siły hydrodynamicznej) na ster.

W sterach częściowo zrównoważonych (rys. 7.10c) oś obrotu steru O również znajduje się między krawędzią natarcia a punktem A przyłożenia siły naporu, lecz jest ona nieco oddalona od krawędzi natarcia. Przykładem takiego rozwiązania jest ster zwany sterem simpleks.

Ster zrównoważony (rys. 7.10d) charakteryzuje się tym, że punkt A przyłożenia siły naporu leży w osi obrotu steru O.

Sterem przerównoważonym wreszcie nazywa się ster, w którym punkt A przyłożenia siły naporu leży pomiędzy osią obrotu steru O a krawędzią natarcia.

Wielkość zrównoważenia płetwy steru mierzy się tzw. współczynnikiem zrównoważenia

Pt

(7.2)

gdzie:

F_f, — pole powierzchni steru w przedniej części (przed osią obrotu steru),

F_t — pole powierzchni całego steru.

Od położenia osi obrotu steru w stosunku do punktu przyłożenia siły hydrodynamicznej zależy wartość momentu niezbędnego do obracania steru.

Podział sterów pod względem konstrukqi oraz sposobu zawieszenia przedstawia się następująco:

—    stery zwykłe (proste),

—    stery klapowe (dwuczęściowe),

—    stery półklapowe i półwiszące,

—    stery skręcone („kontra"),

—    stery podwieszone.

Schematy tych sterów pokazano na rys. 7.11.

Oba stery zwykłe simpleks rys. 7.lla oraz 7.Ili;) są sterami częściowo zrównoważonymi z jedną podporą; spotyka się je bardzo często na współcześnie budowanych statkach. Oba rozwiązania różnią się między sobą kształtem ramienia kierującego wychyleniem steru.

Rozwiązanie pokazane na rys. 7.1 lc znane jest jako konstrukcja klapowa lub dwuczęściowa. Konstrukcja ta uniemożliwia załamywanie i odrywanie się linii prądu wody po stronie ssącej sterów umieszczonych bezpośrednio za częścią sterową tylnicy. Jeżeli przestrzeń między częścią stałą a ruchomą (rys. 7.11d) steru zostanie uszczelniona, to obie części traktuje się jako jeden profil. Przy tego rodzaju rozwiązaniu uzyskuje się mniejsze naciski na łożyska i mniejszy moment na trzonie sterowym, a więc i mniejszy jest moment rozwijany przez maszynę sterową.

Ster pólklapowy niesymetryczny (rys. 7.11e) jest w swej górnej części sterem klapowym, natomiast w dolnej sterem częściowo zrównoważonym. Jest on

270