66
mującym grupę krajów (np. Unii Europejskiej) i rynku światowym obejmującym wszystkie kraje świata.
2. Według przedmiotu obrotu możemy wyróżnić: rynek dóbr i usług konsumpcyjnych (np. rynek artykułów żywnościowych, gospodarstwa domoweg US/l/jJ lekarskich, adwokackich etc.) oraz rynek czynników wytwórczych (kap: talu, pracy, ziemi). Należy podkreślić, że niektóre przedmioty wymiany w zbieżności cd swego przeznaczenia mogą znaleźć się równocześnie w kilku mentach rynku.
3. Z punktu widzenia branżowego możemy wyodrębnić takie rynki, j mięsny, cukru, zbożowy, węglowy, samochodowy etc. Inaczej mówimy o tv ŹC są to rynki homogeniczne, czyli jednorodne.
4. W zależności od sytuacji rynkowej rozróżniamy: rynek zrównow (gdy wielkość popytu równa jest wielkości podaży, a ceny są względnie słabi' oraz rynek niezrównoważony, który może mieć posiać rynku sprzedawcy ( wielkość popytu jest większa od wielkości podaży, a ceny wzrastają) lub ry nabywcy (gdy wielkość podaży jest większa od wielkości popytu, a ceny spać
5. /. punktu widzenia legalności można wyróżnić: rynki legalne i r.ieiej Przykładem rynku nielegalnego może być wytwarzanie i sprzedaż dóbr świadczenie usług przez osoby nie prowadzące oficjalnie działalności gos; czej, obiót towarami niccwidencjtmowanymi przez wytwórców w celu uni' cia opodatkowania, spekulacja (wykup towarów po cenach niższych i po wyższych), zatrudnianie na „czarno". Występowanie rynków nielegaln nazywane jest w ekonomii gospodarką, drugiego obiegu lub gospodarką nief mulną, czy też szarą strefą.
6. W zależności od liczby podmiotów występujących na rynku. mo'~ wyróżnić: rynek wolnokonkurcncyjny. oligopolistyczny i monopolistyczny, nck wolnokonkurcncyjny to taki. na którym występuje bardzo duża liczba pujących i sprzedających, przy czym żaden z nich indywidualnie nie ma na poziom cen. Ceny kształtuje rynek w wyniku interakcji popytu i per /. rynkiem oligopoli stycznym mamy do czynienia wówczas, gdy na rynku stępuje kilku sprzedających i wielu kupujących. Z kolei rynek monopolist; charakteryzuje się tym, że po stronie podaż)' występuje jeden sprzedający, a stronie popytu - wielu kupujących. Zarówno w przypadki* rynku oligopoli nego. jak i monopolistycznego sprzedający są cenolwórcami. kupujący cenobioreami1.
W dalszych rozważaniach w- tym rozdziale będziemy się zajmowali ry wolnokonkurcncyjnym (konkurencją doskonałą).
Struktury rynkowi: /.ostaną szcwsólowo omówione w dalszych częściach (rozćz. 10 i11).