52770 skanuj0003

Cykl mensłraacyjny

Cykl menstruacyjny (inaczej płciowy lub miesięczny) to cykl zmian, które zachodzą podczas dojrzewania i uwalniania komórki jajowej oraz przygotowania macicy na przyjęcie zarodka. Cykl trwa średnio 28 dni i składa się z trzech faz: menstruacyjnej, pęcherzykowej (folikular-nej) i lutealnej. W poszczególnych cyklach, powtarzających się między 11.-14. rokiem a 45.-55. rokiem życia, komórki jajowe dojrzewają na zmianę - raz w prawym, raz w lewym jajniku. Cykl jest kontrolowany przez cztery hormony: wydzielane przez przysadkę folikulotro-pinę (FSH) i hormon luteinizujący (LH), produkowane przez pęcherzyki jajnikowe estrogeny (tzw. hormony żeńskie) i wydzielany przez tzw. ciałko żółte progesteron. Występujące podczas cyklu wahania poziomu poszczególnych hormonów mogą powodować szereg objawów (m.in. bóle głowy, obrzęki, napięcie psychiczne, niepokój, zmiany skórne), ogólnie nazywanych zespołem napięcia przedmiesiączkowego. U dorosłej kobiety miesiączka ustaje fizjologicznie tylko w czasie ciąży. Natomiast w 45.-55. roku życia organizm kobiety wchodzi w okres tzw. przekwita-nia (klimakterium), w którym cykl menstruacyjny staje się nieregularny, aż w końcu ustaje.

Faza menstruacyjna (objawiająca się krwawieniem) zaczyna się w pierwszym dniu cyklu menstruacyjnego i trwa około 3-5 dni. W tym czasie obkurczają się naczynia krwionośne btony śluzowej macicy (endome-trium). Niedotlenione komórki błony obumierają, ulegają ztuszczeniu i w czasie krwawienia (krew pochodzi z pękniętych naczyń krwionośnych) zostają usunięte z organizmu przez pochwę. Jednocześnie przysadka produkuje folikulotropinę (FSH), która pobudza rozwój znajdujących się w jajniku pęcherzyków jajnikowych oraz stymuluje je do produkcji estrogenów.

Faza pęcherzykowa następuje po okresie krwawienia. Zaczyna wtedy rozwijać się kilka pęcherzyków jajnikowych, lecz dojrzałość osiąga zwykle tylko jeden, tzw. pęcherzyk dominujący (Graafa), co trwa od 10 do 14 dni. W tym czasie pęcherzyk produkuje estrogeny. Ich wzrastający poziom stymuluje nabrzmienie i pogrubienie śluzówki macicy (odbudowują się w niej naczynia krwionośne i gruczoły). Estrogeny pobudzają przysadkę do produkcji hormonu luteini-zującego (LH). Wysoki poziom hormonów FSH i LH doprowadza około 14. dnia cyklu do owulacji, czyli pęknięcia pęcherzyka jajnikowego i uwolnienia do jajowodu tzw. owulanta, tj. zaopatrzonego w osłonki oocytu II rzędu. Jedynie owulant może zostać zapłodniony i tylko w jajowodzie, w ciągu 6-24 godzin. W przeciwnym razie owulant rozpada się i w jajowodzie zostaje nagi oocyt.

Faza lutealna trwa do ostatniego dnia cyklu. Pod wpływem hormonu LH pęknięty pęcherzyk jajnikowy przekształca się w ciałko żółte. Produkuje ono estrogeny oraz progesteron inicjujący zmiany-w śluzówce macicy, które przygotowują ją na przyjęcie zarodka. Błona śluzowa staje się jeszcze grubsza, rozpulch-niona i zaczyna produkować ptyn bogaty w substancje odżywcze niezbędne dla zarodka przed zagnieżdżeniem się w macicy. Jeżeli komórka jajowa nie zostanie zapłodniona, obumiera, a ciałko żółte ulega degeneracji. Spada wówczas poziom progesteronu, cykl menstruacyjny dobiega końca i zaczyna się faza menstruacyjna nowego cyklu.

LH i FSH wydzielane przez przysadkę

FSH stymuluje rozwój pęcherzyków jajnikowych.

Wysoki poziom LH wywołuje owulację.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27

Hormony płciowe żeńskie wydzielane przez pęcherzyk jajnikowy i ciałko żółte

| Po owulacji zaczyna rosnąć poziom progesteronu i (wydzielanego przez ciałko żółte), który utrzymuje i pogrubioną śluzówkę macicy w gotowości do zagnie-¹ żdżenia się w niej zapłodnionej komórki jajowej.

Estrogeny (wydzielane przez pęcherzyk jajnikowy) powodują odnowę i wzrost śluzówki macicy.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1|4 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27

Owulacja:

pęcherzyk jajnikowy pęka.

uwalniając owulant do jajowodu. Przez 24 godziny może zostać zapłodniony.

Otaczający komórkę jajową pęcherzyk jajnikowy rośnie w odpowiedzi na wysoki poziom FSH.

Z pęcherzyka jajnikowego twcrzy się ciałko żółte.

Zmiany zachodzące w macicy Ponieważ nie nastąpiło zapłodnienie, błona śluzowa macicy się zluszcza.

intensywny rozwój naczyń krwionośnych i gruczołów w śluzówce macicy

; menstruacja ’/ ^y. wzrost śluzówki macicy

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 dzień cyklu

menstruacja faza pęcherzykowa

owulacja

faza lutealna

1.    Podaj nazwę hormonu, który odpowiada za:

a) wzrost pęcherzyków jajnikowych:.............................................................................

rlację:................. ......................... .......................... ........

c) i. .;ii:Jruację:.............................................................................................

2.    Co miesiąc kilka pęcherzyków jajnikowych rozpoczyna rozwój, lecz tylko jeden z nich dojrzewa w pełni. :) f ‘xłaj nazwę hormonów v\ 'zipanych przez rozwijające - pęcherzyki.

b) Opisz rolę odgrywaną przez te hormony podczas fazy pęcherzykowej.

Copyright by GWO M)i\ Kopio/, -in.: /obronione