56763 Image0011 (12)

Rozdział 2

systemowych rozwiązań; grupy interesu i związki zawodowe mogą naciskać na takie a nie inne rozwiązania regulacyjno-prawne; ruchy społeczne mogą kształtować postawy obywateli i społeczeństwa, które są niezwykle ważne, gdyż wpływają na opinię publiczną dotyczącą określonych spraw społecznych. Z kolei eksperci i grupy wsparcia dla rządzących mogą dostarczać gotowych rozwiązań i wzmacniać legitymizację działań podejmowanych w sferze społecznej. Konsorcja i partnerstwa są natomiast dowodem na to, że można wspólnie działać na rzecz osiągnięcia konsensusu społecznego lub rozwiązywania różnych kwestii społecznych.

Zdajemy sobie sprawę, że prezentowany model, jak każde teoretyczne narzędzie, jest uproszczoną formą istniejącej wielosektorowo-ści, jednakże chcemy podkreślić, iż można go traktować jako punkt wyjścia do analizowania welfare pluralism w naszym kraju. Stanowi on też uzasadnienie dla koncepcji obywatelskiej polityki społecznej.

2.2.1. Przykłady nasilającego się pluralizmu

.. To, że tendencje pluralistyczne się nasilają szczególnie w aspekcie dostarczania usług społecznych, jest charakterystyczne dla większości państw europejskich, w tym także dla Polski. W mieszanej gospodarce dobrobytu coraz większe znaczenie ma sektor obywatelski, który jest w chwili obecnej chyba najbardziej dynamicznym sektorem, jeśli chodzi o perspektywy rozwoju. Przemawiają za tym liczne fakty. Dla przykładu L. Salamon, przedstawiając kilka lat temu wyniki badań międzynarodowego projektu z lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia, dotyczącego porównania sytuacji organizacji pozarządowych w 22 państwach (Johns Hopkins Comparative Nonprofit Sector Project), zauważył, że współcześnie mamy do czynienia z „globalną rewolucją organizacji trzeciego sektora” i niezwykle wysokim udziałem tego sektora w produkcji PKB i zatrudnieniu⁷⁸. Sektor pozarządowy w 22 krajach w połowie lat dziewięćdziesiątych wydawał 1,1 biliona USD i zatrudniał ponad 19 milionów pracowników lub współpracowników, co stanowiło ponad 5% całości zatrudnienia w tych krajach. Wydatki sektora stanowiły 4,6% PKB wszystkich 22 państw uczest-

⁷⁸ Ł. Salamon, W. Sokołowski, R. List, „Global CMI Society — an Overview”, 60 Baltimore 2003, s. 1.

niczących w badaniach. Sektor pozarządowy w tych państwach zatrudniał sześciokrotnie więcej osób aniżeli największe korporacje prywatne we wszystkich krajach razem wziętych. Jednocześnie zarysowały się spore różnice regionalne dynamiki sektora pozarządowego w poszczególnych miejscach świata. W państwach wysoko uprzemysłowionych sektor pozarządowy zatrudniał około 7% wszystkich pracujących, kiedy np. w państwach latynoamerykańskich już tylko 2,2%, a w państwach Europy Środkowo-Wschodniej jedynie 1,1%. Największy odsetek zatrudnionych w trzecim sektorze występował w Holandii (12,6%), Irlandii (11,5%), Belgii (10,5%), Izraelu (9,2%) i USA (7,8%). Najmniejszym zatrudnieniem w organizacjach pozarządowych charakteryzowały się Rumunia (0,3%) i Meksyk (0,4%)¹. Badania Johns Hopkins Comparative Nonprofit Sector Project wykazały również, że 2/3 organizacji zorientowanych jest przede wszystkim na dostarczanie usług społecznych. Blisko 30% organizacji działa w sektorze edukacji i badań, 20% w sektorze zdrowia, 18% zajmuje się pomocą społeczną, a 14% kulturą i rekreacją. Interesujące jest to, że w regionie Zachodniej Europy dominują przede wszystkim trzy sfery, ściśle powiązane z polityką społeczną i dostarczaniem usług społecznych - edukacyjna, zdrowotna i pomocy społecznej; z kolei w państwach Europy Środkowo-Wschodniej najwięcej było organizacji działających na rzecz kultury i rekreacji. W państwach latynoamerykańskich duże znaczenie miał sektor kształcenia przy marginalnym znaczeniu zdrowia i usług socjalnych².

Powyższe informacje wskazują, że sektor pozarządowy stanowi w dostarczaniu usług społecznych poważną siłę i trzeba bardzo starannie monitorować dalszy jego rozwój pod kątem stosowania nowoczesnych metod i instrumentów wspierania, związanych z kontraktowaniem, uspołecznianiem i urynkowieniem dalszych usług w przyszłości.

Obok Salamona, także i inni badacze wskazują, że sektor pozarządowy w koncepcji pluralizmu ma kluczowe znaczenie. Dla przykładu C. Ranci w jednej ze swoich prac przedstawił znaczenie poszczegól-

61

1

   Porównaj: L. Salamon, „Der Dritte Sektor im internationalen Vergleich ", w: „Der Dritte Sektor 'International - mehr Markt - weniger Staat? " (E. Priller, A. Zim-mer - Hg), Berlin 2001, s. 29-30.

2

   Ibidem, s. 30-40.