58041 img011

j{2yk mtdlów lę/yfc w nmUj-h

często wykorzystuje składnię interpretacyjny. W analizowanych programach odnaleźć można przykłady prawie wszystkich typów tej składni. Jest ona przejawem postawy nadawcy, widzącego świat w określony s|>osób. Wskazywanie na przyczynę {Najnowocześniejsza i potwornie droga maszyna, która miała pokazać jak powstał Wszechświat niczego nic pokazuje, bo stanęła) oraz wynik (Nic mogli przyjechać do Legnicy, więc Legnica przyjechała do nich; Ten azyl nie dla wszystkich jednak był szczęśliwy. Więc, gdy doszło do ostatniej wojny na Kaukazie, Czeczcni nic pospieszyli na pomoc Gruzinom) opisywanych wydarzeń, a także wprowadzenie obwarowań dotyczących warunku ich wystąpienia (Deszcz pada już od wielu dni i jeśli szybko przestanie sytuacja ma szansę wrócić do normy, ale jeśli nie przestanie - może być groźnie) czy przyzwolenia na ich wystąpienie (l choć służby ratownicze uspokajają, mieszkańcy doświadczeni w przeszłości wiedzą swoje; Tak, jakby znał wyniki wyborów i wiedział, że żaden działacz opozycyjny parlamencie przyszłym się jednak nie znajdzie. Mimo to, kandydaci opozycyjni nie zdecydowali się na totalny bojkot wyborów) służy ukazaniu świata uporządkowanego i logicznie zbudowanego. Szczególnie liczne przeciwstawienia składniowe sprawiają, że świat przedstawiony zostaje nacechowany, a nawet spolaryzowany, por.:

|2] Jest ich coraz więcej, ale ciągle za mało.

(3] Docenili nic tylko dawne męstwo, ale i dzisiejsze Polskie tradycje rekonstrukcji historycznych.

14] Ruszają w połowic października, ale - jak mówią - wyprawa już jest dopięta na ostatni guzik.

(5] Brytyjska Królowa jest symbolem jedności Wielkiej Brytanii, ale jej pozycja od lat dzieli Brytyjczyków.

Składnia interpretacyjna służy objaśnianiu świata, ukazaniu relacji widzianych w nim przez nadawcę. Poznając dany wycinek rzeczywistości, odbiorca poznaje go zgodnie z intencją nadawcy, /.drugiej strony, ilustrowane działania składniowe pomagają w budowaniu określonych relacji nadawczo-odbiorczych. Nadawca pokazuje się jako osoba kompetentna, dobrze znająca i rozumiejąca świat. Tym samym wizerunek nadawcy kompetentnego wzmacnia perswazyjny wymiar składni interpretacyjnej*.

Poziom składniowego ukształtowania wypowiedzi wpływa nie tylko na stworzenie wizerunku prowadzącego pogram informacyjny jako nadawcy kompetentnego, lecz także służy zbliżeniu z odbiorcą. Osiągnięcie bliskości komunikacyjnej zapewnia wykorzystanie składni języka mówionego, charakteryzującej się m.in. przestawno-ścią szyku oraz niepclnością składniową równoważników zdań dopełnionych kontekstem werbalnym lub pozawerbalnym, np.:

(6]    Rośnie liczba ofiar zamachu w Pakistanie.

(7)    Za chwilę w Panoramie o tym, czy grozi nam powódź. A poza tym: polskie pielgrzymowanie w Wielkiej Brytanii.

(8)    W końcu południe Polski nie zdążyło zapomnieć o lipcowej powodzi. Czy zapowiada się kolejna?

(9]    Po tym jak Lukaszcnka zwolnił więźniów politycznych Unia, na wniosek Polski, rozważa zniesienie sankcji, jeśli wybory będą uczciwe. Jeśli.

[lOj Kupowanie nowego sprzętu będzie więc wymagało więcej zachodu. Pieniędzy też?

⁹ O perswa/yinmei składni interpretacyjnej pisał W. Pisarek. |1976|.

r