59546 obraz5 (119)

okresu odosobnienia pozwala im się pić tylko wodę i to „wciągając ją za pomocą trzciny”³⁵. Z pewnością jest to bardzo archaiczny zwyczaj, ponieważ odnajdujemy go w inicjacjach dojrzałościowych mieszkańców Ziemi Ognistej³⁶. W ten sposób chce się chłopca^przyzwyczaić do picia bardzo malej ilości płynów, podobnie jak niezliczone zakazy żywieniowe mają na celu przygotowanie go do trudnej egzystencji! Wszystkie te próby odporności fizycznej³⁷ - zakaz snu, picia, jedzenia przez pierwsze trzy lub cztery dni - odnajdujemy u Jamanów z Ziemi Ognistej ³⁸ i u plemion z zachodniej Kalifornii³⁹. Oznacza to, że należą prawdopodobnie do bardzo archaicznego pokładu kulturowego.

Alegakazy żywieniowe mają także dość złożoną funkęję religijną) której nie zamierzamy tu analizować. Wystarczy zauważyć, że (u niektórych plemion zakazy żywieniowe znosi się, w miarę jak nowicjusz dzięki mitom, tańcom i pantomimom poznaje religijne pochodzenie każdego gatunku żywności.; Istnieje też rytualny zakaz dotykania przezeń pożywienia palcami. Na przykład u Ngarigo przez sześć miesięcy, gdy nowicjusz pozostaje na odludziu, pożywienie \ wkłada mu do ust strażnik⁴⁰. Można z tego wnioskować, że ^uważany za noworodka nowicjusz niezdolny jest do samodzielnego odżywiania się. (Później zobaczymy, że w niektórych ceremoniach dojrzałościowych neofita jest utożsamiany z niemowlęciem, które nie może posługiwać się swymi rękami ani mówić. W innych regionach świata zakaz posługiwania się palcami zmusza nowicjuszy do brania pożywienia 'bezpośrednio ustami,- jak czynią to niektóre zwierzęta i - jak się wierzy - dusze zmarłychNJest to dość zrozumiałe, gdyż izolowani na odludziu nowicjusze faktycznie uważani są za zmarłych i utożsamiani ze zjawami. Zwróćmy od razu uwagę na\ambiwalentny symbolizm odosobnienia jv._dżungli: zawsze chodzi o śmierć w kondycji ludzkiej, ale tyleż o przemianę w „ducha”, co i początek nowej egzystencji porównywalnej do egzystencji noworodków^

W tym podwójnym znaczeniu -jśmierci i cofnięcia do najwcześniejszego dzieciństwaf- można również interpretowaĆ2^akaż'mówienia.'Neofita albo

³⁵    Ibid., s. 674. Por. zakaz picia w dzień u kandydatów do inicjacji z Cape York, Thomson, op. cit., s. 483.

³⁶    U Jamanów, Halakwu łupów i Selknamów kandydaci do inicjacji są zobowiązani pić za pomocą ptasiej kości. Por. Josef Haekel, Jugendweihe und Mdnnerfest auf Feuerland. Ein Beitrag zu ihrer kulturhiston-schen Stellung („Mitteilungen der Osterreichischen Gesellschafr fur Anthropologie, Ethnologie und Prahistorie”, LXXIII-LXXVII, Wien 1947, s. 84-114), s. 91, 114.

³⁷    „Przed przybyciem do miejsca przeznaczenia młodzieńcy muszą przejść przez wysokie zielska i trzciny oraz każe się im wspinać na drzewka, aby Wypróbować ich siłę fizyczną”' John Nilles, The Kuman of the Chimbu Region, Central Highlands, New Gtunea („Oceania”, XXI, 1950, s. 25-25), s. 37,

^3il Josef Haekel, loc. cit.; por. Wilhelm Schmidt, Der Ursprung der Cottesidee, t. II (Munster 1929), s. 949.

^3V W. Schmidt, Der Ursprung, V (1935), s. 78; VI (1937), s. 132.

⁴⁰ Howitt, op. cit., s. 563. Inny zakaz rytualny zabrania dotykania własnego ciała palcami; neofita winien używać skrobacza; por. Thomson, op. cit., s. 483. Ten sam zwyczaj spotykamy u mieszkańców Ziemi Ognistej; por. W. Schmidt, Ursprung, VI, 132-133.