66867 IMGA65 (4)

90 Metody uprawy

składników nie przekraczała następujących stężeń (w ppm):    N-NO j — 300,

N-NH; 50. P —200. K — 800. Ća-400. Mg - 100. Fe - 12. Mn-2.5. Cu -1.0.

Zn - 2.2. B -1.5.    Mo-0.1. Na-250.

Cl -200 (Sady 1986).

W wodzie, której używa się do przygotowania pożywek należy określić zawartość rozpuszczonych soli. Ogólne stężenie soli w pożywce powinno wynosić 1,00—2.25 g KCI na 1 dm^ł w zależności od uprawianego gatunku warzywa, fazy rozwojowej roślin i panujących warunków klimatycznych, zwłaszcza świetlnych.

Odczyn pożywki powinien być utrzymywany w granicach pH 5.5—6.5. Gdy woda ma wyższy odczyn, należy ją zakwaszać przy każdym uzupełnianiu pożywki. W okresach niekorzystnych warunków świetlnych używa się do tego celu zwykle kwasu fosforowego, a w okresie letnim kwasu azotowego.

W przybliżeniu 10 cm¹ stężonego kwasu dodane do 100 dm³ wody obniża pH o 0.3—0.5.

Szybkość przepływu pożywki w rynnach uprawowych wynosi najczęściej 1.5—3.0 dm³ na minutę. Sady (1987) stwierdził rów-nież, że w pożywce spływającej w rynnach uprawowych obsadzonych roślinami zawartość tlenu, mierząc od początku do końca rynien, maleje. Natomiast w pożywce spływającej w nie obsadzonych rynnach z warstwą drobnego grysu zawartość tlenu wzrasta, co świadczy o dość znacznym pobieraniu tlenu z pożywki przez korzenie roślin uprawianych metodą CKP.

Graves i Hurd (1983) badali wpływ okresowo przerywanego, za pomocą urządzeń zegarowych lub integratorów energii słonecznej. regulowanego przepływu pożywki w rynnach uprawowych na wzrost wegetatywny. wczesność. wielkość i jakość plonowania pomidora i ogórka. We wczesnej uprawie pomidora (siew w połowie listopada) przerywanie ciągłości przepływu pożywki. zarówno w okresie produkcji rozsady, jak i w uprawie na miejscu stałym do czasu tworzenia czwartego kwiatostanu wpływało korzystnie na ograniczenie wzrostu wegetatywnego. pewien wzrost plonu wczesnego i wyraźną poprawę jego jakości. Od początków plonowania wskazane jest utrzymywanie ciągłego przepływu pożywki, przerywanie bowiem przepływu wpływa ujemnie na plonowanie. Najkorzystniejsze sterowanie

przepływem pożywki uzyskuje się używam integratora promieniowania sloneczfisgs który włącza przypływ pożywki na czat 30 minut po zarejestrowaniu 0.3 MJ~* z ca kowitego promieniowania któtkich fal iwie Inych Wynosi to od 2 do 6 półgodzinnya okresów przepływu pożywki w świetlnsj la zie doby. W ciągu nocy. początkowo rat a później (w pełni plonowanie) dwukrotne włączany był przepływ pożywki na 30 minut We wczesnej uprawie ogórka najkorzyg. niej stosować przerywany przepływ pożywi w półgodzinnych cyklach w ciągu całego dnia i przez cały okres uprawy.

Pozytywny wpływ przerywanego przt-pływu pożywki wynika ze stworzenia korzystniejszych warunków tlenowych dla korzs-ni. Ponadto taki sposób odżywiania roiła przynosi znaczne oszczędności energii elektrycznej. a także zmniejsza zużycie pompy przepompowującej lub tłoczącej pożywką Zalety metody CKP to:

•    stała kontrole odczynu, stężenia i składu chemicznego pożywki oraz jej temperatury, a tym samym możliwość wprowadzenia automatycznego sterowania uprawą roślin:

•    oszczędna gospodarka wodą. gdyż jej zużycie ogranicza się od ilości pobieranej przez rośliny;

•    oszczędność materiału i nakładów pracy wynikająca z niestosowania podłoża:

•    efektywne wykorzystanie pomieszczeń przez skrócenie prac związanych z likwidacją poprzedniej uprawy i nasadzeniem nowej.

5.7. Kultury hydro--aeroponiczne

We wszystkich metodach, w których rośliny są nawadniane i żywione pożywką, trzeba tą liczyć z niebezpieczeństwem wystąpienia niedostatku tlenu, co jest bardzo niekorzystne dla korzeni uprawianych roślin. Niedobór ten może być spowodowany zbyt małą pojemnością powietrzną podłoża, którego czyk stale zanurzona jest w pożywce, albo niedostatkiem tlenu w samej pożywce. Z tych przyczyn opracowano metodę uprawy, tzw hydro-aeroponikę, która polega na rozdasz-czowywaniu pożywki na system korzeniowy rośliny, przez co ma on stały kontakt żarów-

dyue »ozj»yskuqcę pożjnrią

desze zcw.no —¹

Ryv 55. Kultury hydro-Aeroponicznc stosowane w ZSRR

no z wodą oraz składnikami mineralnymi, jak i z tlenem pochodzącym z powietrza otaczającego korzenie.

Hydro-aeroponika jako metoda uprawy całkowicie bez podłoża rozwinęła się w ZSRR (Bierson 1964 a. b). Pomidor, według tej metody, uprawia się w rurach z kamionki lub masy plastycznej ułożonych poziomo wzdłuż szklarni w odległości odpowiadającej rozstawie rzędów roślin. W rurach na górze znajdują się otwory co 40—50 cm, w które wkłada się bryłę korzeniową rozsady pomidora (rys. 5.5). W środku rur. w górnej części zawieszona jest deszczownia, za pomocą której zrasza się korzenie roślin pożywką. Nie stosuje się deszczowania nocą, gdyż w tym czasie system korzeniowy pobiera pożywkę pozostałą na dnie rur.

Nieco zmodyfikowaną hydro-aeroponiką jest opracowana przez Soffte^a i Levinger'a metoda uprawy nazwana „Gedi System". Podobnie jak w poprzedniej technologii rośliny uprawia się w rynnach lub korytach, w których stałe występuje 10-centymetrowa warstwa pożywki. W pożywce zanurzona jest część korzeni uprawianych roślin. W górnej części rynny lub koryta znajduje się winidurowa rurka z otworami z jednej strony, umieszczonymi co 20—30 cm. Za pomocą tej rurki pożywkę okresowo wtryskuje się pod ciśnieniem w tę strefę rynny, która wypełniona jest powietrzem, dzięki czemu część korzeni znajdująca się w powietrzu jest również spryskiwana pożywką. Ta metoda uprawy jest bardziej niezawodna od cienkowarstwowych kultur przepływowych, gdyż korzenie mają dostateczną ilość tlenu. Czę

stotliwość pracy pomp uruchamiających obieg pożywki jest stosunkowo mała. przy czym nawet kilkudniowe przerwy, spowodowane np. awarią, nie wywierają poważniejszych ujemnych skutków, ponieważ w korytach stale znajduje się pewna ilość pożywki.

W tej technologii uprawy znacznie większa niż w innych metodach jest ilość pożywki przypadająca na jedną roślinę. Większość pożywki znajduje się w rynnach uprawowych. Zbiornik, w którym gromadzona jest przelewająca się z rynien pożywka i z którego jest ona ponownie rozdeszczowywana na rośliny, może być niewielki.

W Izraelu rozwinięty został system uprawy nazwany aeroponiką (Nir 1982). W metodzie tej korzenie roślin znajdują się również w pojemnikach-kanałach, na których dnie umieszczona jest deszczownia. Zamgławianie kanałów pożywką albo wodą następuje za pomocą sprężonego powietrza. Ilość wprowadzonej pożywki jest zaprogramowana i sterowana automatycznie przez urządzenie elektroniczne. Pożywka spływa na dno zbiornika, z którego jest powtórnie wprowadzana w obieg. Temperaturę atmosfery w kanałach utrzymuje się na określonym poziomie za pomocą elektrycznych termoregulatorów. Rośliny umieszcza się w styropianowych płytach przykrywających kanały. W płytach tych znajdują się w odpowiedniej rozstawie otwory na rośliny. Nad korytami umieszczona jest automatycznie sterowana deszczownia, utrzymująca właściwą wilgotność powietrza wokół roślin. Metodą tą mogą być uprawiane warzywa psiankowate i dyniowate oraz sałata.