67072 Obraz (1573)

274 I,stola, cci i /.iikrcs umili/,y kos/iów

II sposób: Kwota obniżki kosztów jako suma obniżki kosztów jednostkowych poszczególnych wyrobów [x\,- (k\ — Ar₍,)]:

wyrób A    -430

wyrób B    - 90

wyrób C    - 1860

ogólna suma obniżki: -2380 zł.

Obliczanie wskaźnika obniżki kosztów (dla produkcji porównywalnej)

-2380

83150

x 100 = -2,86%.

W wyniku zmniejszenia kosztów jednostkowych poszczególnych wyrobów nastąpiła obniżka kosztów w kwocie 2380 zł, co stanowi spadek kosztów o 2,86%.

Podstawowe czynniki oddziałujące na obniżkę kosztów' to:

•    rozmiary produkcji;

•    struktura asortymentowa wyrobów';

•    koszt jednostkowy.

Metoda rachunku bezpośredniego obniżki kosztów może także znaleźć zastosowanie w ocenie wzrostu kosztów — ogólnie można ją więc wykorzystać w każdym przypadku zmiany kosztów (w czasie i w stosunku do danych postulowanych).

Metoda rachunku pośredniego obniżki kosztów nie wymaga spełnienia warunku porównywalności danych — może być stosowana zarówno w odniesieniu do produkcji porównywalnej, jak i nieporównywalnej, a więc takiej, która nie była wytworzona w okresie ubiegłym.

Istota tej metody sprowadza się do ustalenia relacji kosztów do przychodów — wskaźnika poziomu kosztów, który oblicza się następująco:

IK

WPK = — x 100,

gdzie:

K — koszty,

P — przychody.

Wskaźnik ten, wyrażony procentowo, określa, ile kosztów przypada na każdą złotówkę przychodów ze sprzedaży. Jest on także wykorzystywany w ocenie rentowności gospodarowania; im mniejszy wskaźnik, tym niższy poziom kosztów produkcji (tym mniej należy ponieść kosztów dla uzyskania złotówki przychodów).

Przy założeniu, że koszty poniesione w danym okresie stanowiły kwoty I W lys. zł, natomiast uzyskany przychód — 150 tys. zł, wskaźnik poziomu kosztów fl 38 000    1

wynosi 92% -x 100 . Można to interpretować, iż na każde 100 zł przy-

{150 000    J    ^{H    1 J}

»liodów przypada 92 zł kosztów, natomiast 8 zł to zysk.

Wskaźnik poziomu kosztów jest najbardziej syntetycznym miernikiem kosztów, i > najszerszym zastosowaniu, umożliwia on jednak tylko ogólną ocenę w zakresie obniżki kosztów. Ponadto do jego wad należy zaliczyć to, że zachodzi możliwość pokazania pozornych zmian w poziomie kosztów w wyniku przesunięć asortymentowych. Wskaźnik poziomu kosztów, którego wielkość zależy od:

•    kosztu jednostkowego wytworzonych wyrobów;

•    jednostkowej ceny sprzedaży;

•    struktury asortymentowej produkcji,

stanowi podstawę do obliczania wskaźnika zmiany poziomu kosztów jako miary obniżki kosztów.

Wskaźnik zmiany poziomu kosztów oblicza się według wzoru:

WZPK = ^Pko- ^Pki x 100,

P KO

gdzie:

/»*«> — poziom kosztów okresu ubiegłego (lub planowany poziom kosztów), P_Ki — poziom kosztów badanego okresu.

Im wyższy jest wskaźnik, tym większy jest spadek poziomu kosztów w stosunku do podstawy odniesienia (planu lub okresu ubiegłego).

Dodatnia wartość wskaźnika dowodzi, źe w przedsiębiorstwie nastąpiło zmniejszenie poziomu kosztów. Oznacza to, iż przedsiębiorstwo osiągnęło z tego tytułu obniżkę kosztów, której kwotę można obliczyć, stosując wzór:

K_{ x WZPK

Ok = —¹-,

100 - WZPK

gdzie:

0_K    — suma obniżki kosztów,

Ki    — koszty badanego okresu,

WZPK — wskaźnik zmiany poziomu kosztów.

Kiedy wskaźnik zmiany poziomu kosztów osiągnie wartość ujemną, oznacza to, że w przedsiębiorstwie wystąpił wzrost poziomu kosztów.

Przykład 8.7

Przedsiębiorstwo S dokonało w stosunku do roku ubiegłego zmiany asortymentowej produkcji (uruchomiono produkcję wyrobu C, rezygnując z wytwarzania wyrobu li).