69410 skanowanie0002

Zgorzel siewek

Patogen: Rhizoctonia solani

Objawy i występowanie

Przy wczesnym porażeniu kiełki drzew w ogóle nie ukazują się na powierzchni ziemi; albo wcale się nie wytwarzają, albo czernieją i zamierają w ziemi. Jest to tzw. zgorzel przedwschodowa. Jeżeli kiełki czy siewki zostają zaatakowane dopiero po ich ukazaniu się na powierzchni gleby, wtedy mówimy o zgorzeli powschodowej. Zgorzel tę dzielimy z kolei na zgorzel normalną-występuje do 3 tygodni po wzejściu siewek i zgorzel późną-występuje najdalej do około 6 tygodnia po wzejściu.

Objawami zgorzeli powschodowej na siewkach iglastych i liściastych są sczernienie korzenia głównego i zniszczenie korzeni bocznych. Pod koniec choroby można zauważyć przewężenie i poczernienie łodyżek u nasady i przewracanie się siewek. Podczas wilgotnej pogody siewki szybko się przewracają i gniją, natomiast podczas suszy zasychają i całkowicie brunatnieją. U siewek liściastych na podliściennej części łodyżki i na liściach pojawiają się brunatne lub czerwonawe, niekształtne plamy. Siewki porażone przez zgorzel mają zwykle pierwsze liście wyprostowane, równe, przebarwiające się od szczytu i brzegów, przez dłuższy czas mają zielone zabarwienie, część ponadliścieniowa jest często nienaruszona i posiadają choćby słabo wykształcony pączek na szczycie.

Warunki rozwoju

Grzyb Rhizoctonia solani wytwarza tylko strzępki wegetatywne, które są stosunkowo grube, regularnie podzielone, rozgałęziające się z reguły prostopadle w stosunku do fragmentów macierzystych oraz liczne małe czarne skleroty. Zimuje w resztkach roślinnych w postaci strzępek oraz sklerot. Z elementów tych następują na wiosnę infekcje pierwotne, od których choroba rozszerza się na najbliższe siewki sąsiednie. W związku z tym zamarłe siewki rozmieszczone są placowato, co jest charakterystyczne, gdy siewki się przewracają. Dezynfekcja powierzchni chorej siewki 0,1% sublimatem ułatwia izolowanie z niej grzyba. Zaobserwowano również, że na aktywność chorobotwórczą grzyba wpływa również wprowadzenie do gleby mułu o wysokim pH pochodzącego ze stawu rybnego. Na sztucznych substratach R. solani rośnie bardzo szybko, wytwarzając szarobrunatną grzybnię powietrzną i liczne skleroty.

Warunkami sprzyjającymi występowania zgorzeli siewek są takie czynniki, jak wysoka wilgotność gleby przy równoczesnym obniżeniu temperatury, wyschnięcie gleby, duża zawartość azotu w glebie i występowanie w niej znacznych ilości toksyn wydzielanych przez patogeny lub też pochodzących z rozkładu martwej substancji organicznej.

Profilaktyka i zwalczanie

•    Dla szkółek leśnych należy wybierać głębokie, świeże, lekkie gleby piaszczysto-gliniaste, o pH tuż ponad 5(dla drzew iglastych) i nieco wyższym dla większości drzew liściastych,

•    Osłona szkółek przed wiatrami i ich lokalizacja na północnym stoku, po północnej stronie ściany drzewostanu,

•    Unikanie dużych dawek azotu, przynajmniej przed siewem i do około 6 tygodni po wzejściu.