71652 SDC10598

84 Starożytny Egipt

Horus Narmer, Horus Aha. W ten sposób król był obrazem boga

0    niebiańskiej władzy bądź odwrotnie - to bóg niebios stwarzał fi w- osobie króla najodpowiedniejszy wizerunek ucieleśniająca ziemską władzę. Przez całą historię starożytnego Egiptul Horus znajdował się w opozycji do boga Seta. przedstawianego jako stworzenie łączące w jednej postaci element) różnych gatunków biologicznych, co nadawało mu bezładny czy też anarchiczny wygląd: miał zakrzywiony]

1    wąski pysk. rozwidlony ogon oraz parę długich, sterczących w górę uszu. Set uosabiał nieporządek i nieustannie zwalczał ład broniony przez Horusa. toteż król Egiptu musiał łączyć w sobie obie zasady życia, aby mógł sprawować rządy. W sferze niebios Horus reprezentował dobry' ład odziedziczony od boga-Slońce. ale energia Seta była potrzebna do zwalczania wrogów atakujących barkę słoneczną. Set stanowił zatem niezbędny element świata bóstw i pojawiał się wcałc nierzadko na zabytkach, zwłaszcza z okresu ramessyd/kicgo. Przez większą część historii Egiptu uosabiał raczej potencjalną groźbę dla boskiego porządku aniżeli jego całkowite unicestwienie.

Z realnym życiem wiązała się ciągła walka między siłami porządku i anarchii, toteż również w obrzędach religijnych odwoływano się do konfliktu między Horuscm a Setem w celu zachowania równowagi między tymi siłami. Obiektem, wokół którego skupiała się nieustająca walka, było sokole oko Horusa. czyli udzai. wyłu-

pionc i rozdarte przez Seta. złożone potem w całość ludża) przez fota Podczas obrzędu składania ofiar grobowych zmarłym, po raz pierwszy ukazanego wyraźnie w Tfksiach Piramid, każdy arty kuł był utożsamiany z okiem Horusa, gdyż ono - zrośnięte ponownie w całość - stało się potężniejszym symbolem doskonałości niż jakikolwiek inny przedmiot, który nie przeszedł przez naturalny proces zniszczenia i mistyczny proces scalenia. W ten sposób każdy artykuł składany w ofierze osiągał nadprzyrodzony poziom doskonałości. Udiut. jako symbol całości, stał się jednym z tutjpopularnięjszych amuletów, używanym szczególnie do ochrony zmumifikowanego ciała. Inny aspekt wierzeń ukazywał przywrócenie porządku jako powrót oka boga-Slońce; pr/yjąws/y formę rozgniewanej bogini, opuściło ono Egipt i dopiero bóg, określany czasami jako Inhcret (Hen, który sprowadza Oddaloną boginię ), zdołał nakłonić ją do powrotu.

Pod koniec Starego Państwa doszło do pojaw ienia się Ozyrysa jako boga zmarłych i władcy Podziemi. Głównymi ośrodkami jego kultu były Abydos w Górnym Egipcie i Busiris (arab. Abu Sir Bana) w Dolnym Egipcie. W Abydos. nekropoli królewskiej z czasów I dynastii, czczono boga Chenti-imcntiu. czyli pierwszego / zachodnich’ (to znaczy ze zmarłych). Kiedy głównym patronem życia pozagrobowego stal się Ozyrys, przejął on imię j kult Chenti-imentiu w Abydos. W okresie Średniego Państwa