54845 SDC10592

Starożytny Egipt

Starożytny Egipt

⁴³ Detalzreiefufe^ z wizerunkiem boga '

Chnuma ukazanego jfr

mężczyzna z glowąlajj ze sterczącymi naU rogami. Nowe Pastą ok. 1300 r. p.n e; ^; piaskowiec; wys.fi a

nych pokoleń obejmowało bogów Ozyrysa i Seta oraz ich żony (odpowiednio) Izydę i Neftydę.

Bóstwa te, a także syn Izydy i Ozyrysa - Horus -stały się tematem licznych opowieści egipskich (opisano je pokrótce w następnym podrozdziale). Pierwsza dziewiątka bóstw, od Atuma po dzieci Geb i Nut, utworzyła tak zwaną Enneadę, czyli Dziewiątkę z Heliopolis, i zdominowała egipskie piśmiennictwo religijne, począwszy od Tekstów Piramid z czasów Starego Państwa po Okres Rzymski.

Wierzenia związane z Enneadą z Heliopolis dotyczyły Stwórcy i jego pierwszych następców oraz wydarzeń będących pokłosiem dzieła stworzenia. Inny krąg wierzeń skupiał się na siłach obecnych jeszcze przed pojawieniem się Stwórcy i koncentrował wokół par bóstw two-1_ rżących tak zwaną Ogdoadę, czyli Ósemkę, związaną z miastem Chemenu, to znaczy ‘osiem’ - jest to dzisiejszy Aszmu:    ,_{anv te}*

jako miasto Tota, czyli greckie Hermopolis w Środkowym Egipcie. Ogdoadę tworzyły istoty obecne już w chwili pojawienia się Prapagórka. Według najstarszej, znanej nam, ich pełnej listy, która pochodzi z czasów Średniego Państwa, były to cztery pary bogów i bogiń: Nun i Nunet (pierwotne wody, Praocean), Heh i Hehet (wieczność), Kek i Keket (ciemność) oraz Tenem i Tenemet (zmierzch). Z tej ósemki Atum stworzył sam siebie. W różnych tekstach pojawiały się inne imiona bóstw Ogdoady, a często podawano tylko imiona jednej pary pierwotnych istot. Parą poświadczoną w Tekstach Piramid są Amon i Amonet - bóg i bogini ukrytości (niewidzialności). W czwartej części tego rozdziału omówiono spektakularne przekształcenie się - na początku Średniego Państwa -Amona w boga wszechświata Amona-Re.

Do ukształtowania rzeczy z nicości Stwórca wykorzystał trzy siły, które następnie działały niezależnie, aby zapewnić kontynuację dzieła stworzenia. Pierwszą z nich była Heka, magiczna energia twórcza, która umożliwia życie i magiczną mocą broni wszechświata, boga-Słońce i ludzkość przed siłami zagłady. Moc Heka aktywizowała się wraz z wykorzystaniem przez boga-Słońce drugiej siły - Sia (‘zamysł twórczy’) do określenia celu, a materialne spełnienie aktu twórczego następowało przez trzeci aspekt stworzenia, Hu (‘boskie słowo’).

Oprócz postrzegania Słońca jako stwórcy świata Egipcjanie uznawali istnienie energii twórczej pod innymi postaciami. Jako męska potencja była ona czczona pod postacią boga Mina, przedstawianego w kształcie mumii, w koronie z dwoma długimi piórami, z uniesioną za głowę jedną ręką, obok której znajdowało się flagellum (berło nechacha), oraz z członkiem w stanie erekcji. Jako symbol męskiej płodności, Min dostarczył pierwowzoru dla wizerunku boga Amona, kiedy ten zaczął być czczony jako stwórca. W świecie zwierząt doskonałym ucieleśnieniem męskiej potencji był byk. Możliwości