stara wieś owalnicowa
nowe osiedle domków jednorodzinnych
przemysł i magazyny
1 kościół
usługi
2? 2" szkoły
3 ciąg handlowy
4 obiekty administracji
5 stacja kolejowa
Rys. 6. Plan podmiejskiej wsi Długołęka k. Wrocławia, widoczny pierwotny układ wsi owalnicowej oraz rozbudowa osiedla domów jednorodzinnych, obiektów przemysłowych i handlowych
4.1. Wybrane wiadomości o planowaniu przestrzennym
Od kilku conajmniej tysiącleci społeczności ludzkie tworzyły dzieła związano / ugospodarowaniem przestrzeni. Część z tych dokonań przetrwała do chwili obecnej budząc podziw i zainteresowanie współczesnych. Wystarczy wymianie systemy nawadniające rozległe tereny uprawne nad Nilem pochodzące / o/wm logo tysiąclecia p.n.e., a wzorowane na wcześniejszej jeszcze działalności Mnbl lubczyków i mieszkańców Mezopotamii, prawdopodobnie z piątego tysiącleciu pnę, W Ameryce miasta i otaczające je pola uprawne Majów, których kulturo m/wijała się od V wieku p.n.e., świadczyły o przemyślanym prowadzeniu go-,po •luikl przestrzennej. Podobnie w Azji budowa muru chińskiego wznoszonego od III w p.n.e., była przykładem planowanego przedsięwzięcia na wielką skulę; mm " szerokości 4-8 m i wysokości 4-16 m łączył grzbiety i szczyty górskie osiągu|ąi długość 2,5 tysiąca km.
I’i/odstawione przykłady świadczą o planowej i zorganizowanej działalności • li iwieka w celu uzyskania efektów zagospodarowania przestrzeni dla okmślo ny li zamierzeń. Planowanie przestrzenne występuje we wszystkich okresach hlMorycznych i ma różnorodne zasięgi - od krajowych poprzez regionalne’, do gminnych czy osiedlowych.
W lamach planowania przestrzennego zakres badań obejmuje rozo/nunlo '•mpliyc/ne oraz analizę przeszłości i teraźniejszości, rozszerzając jo na /ngud uimilu pi/ewidywania przyszłości i świadomego wpływania na nią Różno działu niu - -okresu techniki i nauk rolniczych mają zróżnicowany okres trwania I piano ni” ..i z odpowiednim wyprzedzeniem w czasie. Architekci projektują na pi/y Mml budynki na kilkudziesięcioletni okres dla pewnej grupy użytkowników, po d”bnir* budowniczowie dróg, kolei, kanałów, sieci uzbrojenia itp przewidują ich iDylkowanie na długie dziesiątki lat, a leśnicy sadząc las określają, za llo lul moz UU gn będzie użytkować Dziedzina Wiedzy, klóloj plZedlilloleni jest pi/ewidywo til” zmian, jaklo zajdą na świede w pizyszłoścl, nosi nazwę lutniologll