75080 Obraz
1 (105)

zabarwienia, gdyż powstał z odmiennych barw podstawowych. Aby uzyskać odpowiedni efekt, zestawiając barwy należy zdawać sobie sprawę z roli, jaką odgrywają proporcje. Harmonia jest tym lepsza, im większą przewagę powierzchniową ma jedna barwa — dominanta.

W wypadku kompozycji zieleni z barwą pomarańczową jest to bardzo istotne, gdyż w terenach osiedlowych barwa zielona, choć o różnym walorze, przeważa. Dlatego zależnie od zamierzonego celu proporcje między zielenią a barwą pomarańczową powinny być wyważone.

Dwójki barw równociepłych. Tego rodzaju zestawy barw podlegają tym samym prawidłom co dwójki barw równojasnych, lecz są mniej efektowne.

Dwójki barw oddzielone od siebie lukiem równym 1/3 obwodu koła.

Odległość ta dzieli 3 podstawowe barwy. Dwójki podstawowe to: żółta — czerwona, czerwona — niebieska, niebieska — żółta. Dwójki pośrednie: pomarańczowa — zielona, zielona — fioletowa, fioletowa — pomarańczowa.

Większe zespolenie kompozycji niż w dwójkach tworzą harmonie złożone z trzech barw.

Dalekie trójki. Trójka barw nie powinna składać się z barw o tej samej jasności lub identycznym stopniu ciepłoty. Związek ten musi być oparty na stosunku A:B = B:C.

Trójka daleka podstawowa to barwy: żółta, czerwona i niebieska. Analogicznie trójkę pośrednią można 'tworzyć z barw: zielonej, pomarańczowej, fioletowej.

Trójka barw zharmonizowanych. Kompozycja taka powstaje wówczas, gdy w stosunku do jakiejkolwiek barwy zestawia się dwie inne, położone na prawo i lewo, w jednakowej odległości od środkowej — A:B = B:C.

Trójki mogą być zimne lub ciepłe, zależnie od odległości barwy środkowej od jednej z osi. Dysonans zestawionych z sobą barw zmniejsza się przez zmianę wielkości płaszczyzn. Jeżeli np. barwa A nie harmonizuje z B i C, to znaczy, że jej odległość w kole barw jest większa od B niż C od B. W celu uzyskania harmonii zmniejsza się powierzchnię A.

Nadmierna różnorodność barw wprowadza niepokojący chaos kompozycyjny, negatywnie oddziałujący na psychikę człowieka, wywołujący niekiedy zjawisko migotania. Różnica w kątach załamania promieni świetlnych o niskiej częstotliwości (barwy zimne) powoduje zwężenie lub poszerzenie soczewki oka. Jeżeli więc oko napotyka zestawione obok siebie barwy kontrastujące, soczewka pod wpływem sprzecznych impulsów doznaje drgań wywołujących chwilowy ból, a nawet złe samopoczucie i rozdrażnienie u osób odbierających taki rodzaj kompozycji.

Zjawisko migotania można ograniczyć lub wyeliminować przez wprowadzenie dominanty lub rozdzielenie barw kontrastujących paskiem koloru białego, czarnego, a najlepiej szarego.

Widoczność barw zależy od ich kompozycji, czego dowodem jest następujące zestawienie:

Kompozycje barw    Porównanie liczbowe

określające stopień widoczności

627

563

556

532

455

428

417

327

294

219

135

Żółty na czarnym Biały na niebieskim Czarny na pomarańczowym Czarny na żółtym Pomarańczowy na czarnym Czarny na białym Biały na czerwonym Czerwony na żółtym Zielony na białym Pomarańczowy na białym Czerwony na zielonym

wa 1964.

Źródło: R. Kozioł: Barwa we wnętrzach przemysłowych. BSiPTBP, Warsza-

Psychologiczne oddziaływanie barw nie zostało jeszcze dogłębnie zbadane, udowodniono jednak, że istnieją różnice w reakcji człowieka na różne barwy. Przestrzeganie omówionych zasad stosowania barw ułatwia stworzenie odpowiednich warunków wypoczynku mieszkańcom osiedli.

Pomiędzy poszczególnymi organami zmysłów istnieją pewne zależności: wrażenie jednego zmysłu wywiera wpływ na inne, np. pod wpływem hałasu czułość oka dla obszaru widma niebieskozielonego wzrasta, a dla czerwonego maleje. Stąd psychicznie kojące działanie barwy zielonej. Natomiast barwa czerwona czy pomarańczowa określane są jako krzykliwe, potęgujące wrażenie hałasów.

Szczególnie ważne jest więc stosowanie w osiedlu odpowiednich barw w miejscach wypoczynku biernego, z uwzględnieniem wpływu barwy na uciążliwości hałasu ulicznego, np. nadmiar czerwieni może spotęgować wrażenie hałasu nawet z 60 dB(A) do 85 dB(A).

ODDZIAŁYWANIE BARW

Barwa czerwona jest najbardziej aktywna psychologicznie i fizjologicznie. Dłuższe oddziaływanie po wzmożonym okresie aktywności

19