75695 IMG!46 (3)

317

Folklor jako swoista forma twórczości

różnorodność wątków, charakterystyczną dla literatury Pisanej, a z drugiej — ograniczoną serię wątków baśniowych ^w folklorze. Tej ograniczoności nie można wytłumaczyć ani wspólnotą źródeł, ani psychiką czy warunkami zewnętrznymi. Podobne wątki powstają na podstawie ogólnych praw kompozycji poetyckiej; prawa te, podobnie jak prawa strukturalne języka są bardziej jednolite i surowsze w stosunku do twórczości zbiorowej niż do indywidualnej.

Następnym zadaniem synchronicznej folklorystyki jest scharakteryzowanie systemu form artystycznych stanowiących aktualny repertuar- określ mfftf spółęczn^ćC3^ wsi, okręgu, jednostki etnicznej. Należy uwzględnić wzajemny stosunek form w\ systemie^ ich hierarchię^ różnicę między formami produktywnymi, a takimi, które straciły swą"'produktywność itp. Nie tylko grupy etnograficzne i geograficzne różnią się swoim folklorystycznym repertuarem, ale i ffrufty chP^k^ryznpp^    _m^k'i f żeński),

wiekiem (dzieci, młodzież, starcy), zawodem (pasterze^' rybacy. żołnierze_? bandyci) itcL Ponieważ 'wymienione grupy zawodowe produkują folklor dla siebie samych, te cykle folklorystyczne można porównać ze specjalnymi językami zawodowymi. Istnieje jednak repertuar folklorystyczny, który należy wprawdzie do pewnej grupy zawodowej, ale jest przeznaczony dla odbiorców do niej nie należących. Produkcja poezji jest w takich wypadkach jedną z cech zawodowych tej grupy. I tak na przykład w dużej części Rosji poezja religijna jest wygłaszana prawie wyłącznie przez fca-liki pieriechożyje — wędrownych żebraków, najczęściej zorganizowanych w specjalne zrzeszenia. Wygłaszanie wierszy religijnych jest jednym z głównych źródeł ich zarobków. Między takim przykładem zupełnego rozdziału producenta od odbiorcy a przeciwstawnym wypadkiem krańcowym, w którym cała społeczność jest równocześnie producentem i odbiorcą (przysłowia, anegdoty, przyśpiewki, pewne rodzaje pieśni obrzędowych i innych) istnieje szereg typów pośrednich. W danym środowisku wyróżnia się grupa zdolnych ludzi, która w mniejszym lub większym stopniu monopolizuje produkcję określonego gatunku folklorystycznego (na przykład bajek). Nie są to zawodowcy i twórczość poetycka nie stanowi ich głównego zajęcia, źródła ich dochodów; są k) raczej dyletanci, którzy uprawiają w wolnych chwilach poezję. Nie można tu stwierdzić zupełnej tożsamości pro-