76053 mity037 (2)

76 Goderak

Goderak - rzekome bóstwo Słowian połabskich. Arnold z Lubeki (Chronica Slavorum V, 24) napisał, że biskup szweryński (Schwerin w Meklemburgii) Bemon (zm. 1190 lub 1191) wytępił w swej diecezji kult pogański, a w miejsce bóstwa Goderaka (Gutdraccus) nakazał czcić biskupa hildesheimskiego Godeharda, wykorzystując podobieństwo imion. Nie ulega wątpliwości, że nastąpiło tu nieporozumienie. Imię rzekomego bóstwa Goderaka oraz powiązanie go ze św. Gode-hardem znalazły się już bowiem w dokumencie księcia saskiego Henryka Lwa z 1171 r., w którym nadał on biskupstwu szweryriskiemu „villam sancti Godehardi, qua prius Goderac dicebatur" („wieś św. Godeharda, która niegdyś nazywała się Goderak"). Z kolei nazwa miejscowa Goderak wywodzi się prawdopodobnie rzeczywiście od nazwy osobowej, ale nie bóstwa, lecz realnego człowieka, zapewne dawnego właściciela wsi.

Gostomysł - półlegendamy posadnik (namiestnik) nowogrodzki. Pojawia się w źródłach począwszy od XV w.; miał być pierwszym posadnikiem Słowienów nad rzeką Ilmen. Według Posłania mnicha Spirydona z początku XVI w. miał on wystąpić z inicjatywą zaproszenia —» Ruryka na tron nowogrodzki w 842 r., o czym milczą starsze źródła, z Powieścią minionych lał na czele. Późniejsza tradycja przydała Gostomysłowi ojca Burywoja i była zdania, że Gostomysł był dziadem Ruryka po kądzieli. Zdaniem H. Łowmiańskiego historyczny Gostomysł sprawował swój urząd ok. 990 r., być może w imieniu małoletniego księcia Wyszesława Włodzimierzowica; za jego rządów nastąpił chrzest nowogrodzian. Cała zatem tradycja o związku Gosto-mysła z Rurykiem nie zasługuje na wiarę. - H. Łowmiański, Gostomysł posadnik nowogrodzki w końcu X w., w: Studia historyczne. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin prof. dra Stanisława Arnolda, Warszawa 1965,273-281; II wyd. w H. Ł., Studia nad dziejami Słowiańszczyzny, Polski i Rusi w wiekach średnich, Poznań 1986,457-464.

Gościwit- legendarny książę czeski, ojciec Borzywoja. Kosmas z Pragi (1,9) zamyka na Gościwide listę pogańskich władców czeskich, następców Przemysła-oracza. Gościwit był następcą -» Neklana. Według E. S. Piccolominiego Gośdwit, występujący pod imieniem Nostiricus (u Długosza: Hestwik), był starszym synem Neklana i jego następcą, podczas gdy młodszy jego brat Dypold otrzymał krainę kurzymską (Kourim; „gurmeńską"), na wschód od Pragi. Synem i następcą Go-ściwita był Borzywoj, pierwszy już w pełni historyczny władca Czech, który doprowadził do chrystianizaqi swego ludu. Zakończywszy na Gościwicie listę dynastyczną wczesnych Przemyślidów, napisał Kos-mas: „O życiu więc jak również i o śmierci tych książąt zachowuje się milczenie, tak dlatego, że oddani brzuchowi, spaniu, nieokrzesani i nieuczeni, upodobnieni byli do bydła, zaiste przeciw naturze ciało było im rozkoszą, dusza ciężarem - jak dlatego także, że w owym czasie nie było nikogo, kto by piórem czyny ich zachował pamięci" (por. wywód Galla Anonima w związku z piastowską listą dynastyczną. Zob. Siemomysł).

Gracchus, Grakch - zob. Krak.

Gross Raden - miejscowość w powiecie Sternberg w zachodniej Meklemburgii. W latach siedemdziesiątych XX w. znaleziono tam pozostałości wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego na półwyspie jeziora Binnensee, składającego się z grodziska o średnicy ok. 75 m i dużej osady przygrodowej. Na terenie osady znajdowała się czworokątna świątynia pogańska - duża budowla (7x11 m) o podwójnych ścianach. Osada i świątynia istniały prawdopodobnie od II poł.

Świątynia pogańska w Gross Raden