78727 Untitled24 (3)

wojskowe w związku z wojną wietnamską (zob. rys. 6). najdłuższy w czasach pokoju okres ekspansji może świadczyć, źli zaczynają zanikać? Poprzednie okresy ekspansji od zakoń drugiej wojny światowej, a było ich siedem, trwały od 12 (najkrótsza w latach 1980-1981) do wspomnianych 106 mie licząc czasów wojny wietnamskiej, poprzednie sześć ameryk okresów wzrostu gospodarczego trwało przeciętnie tylko 35 Obecna faza ekspansji jest więc nie tylko najdłuższą fazą ek&p jaka kiedykolwiek nastąpiła w czasie pokoju, ale jest rz bardzo długa. ..Złowróżbni prorocy wyrażają obawy — odno «The Economist» (lipiec 1990 r.) — że kolejna recesja również dłuższa i głębsza. Optymiści zaś twierdzą, że cykl kc kturalny został przerwany" ^l04. Blisko rok wcześniej (sierpień 1S ocena przebiegu koniunktury była jednoznacznie optymistyczna;*|j siące ekonomistów badało cykle koniunkturalne, tj. dosyć reg wahania działalności gospodarczej od boomu do krachu. I gdy i że zrozumieli już, na czym polegają przyczyny i skutki cykli, wydaję] się, iż stały się one zjawiskiem zanikającym" ^l05.

Cykl koniunkturalny rzeczywiście „wydaje się zanikać”, je pewno przedwczesne byłoby mówienie o jego całkowitym zmiei2C$g (od trzeciego kwartału 1990 r. gospodarka amerykańska znajduje | w' fazie słabej recesji). Natomiast bezsporne jest, że po drugiej wc światowej cykl koniunkturalny został w dużym stopniu poskromio recesje są krótsze i płytsze, ekspansje zaś dłuższe.

Uwidoczniona na rys. 6, za Samuelsonem i Nordhausem, ha konstatacja niektórych posunięć amerykańskiej polityki makro nomicznej trafnie oddaje pogląd (nie tylko autorów EconomicsOj interwencja państwa w gospodarkę jest współcześnie jednym z nych czynników kształtujących koniunkturę gospodarczą w uprzemysłowionych o gospodarce rynkowej.

¹⁰⁴    TnppUng ihe Business Cycle. “The Economist” z 9.6.1990.

¹⁰⁵    The Business Cycle Geis a Puncture, “The Economist” z 5.8.1989.

Rozdział czwarty

POLITYKA MAKROEKONOMICZNA AMERYKAŃSKICH EKIP RZĄDOWYCH NA TLE PRZEBIEGU KONIUNKTURY GOSPODARCZEJ W LATACH 1948-1980

W mniejszym rozdziale analiza skupia się na problemach sterowania makroekonomicznego (choć wpływ rządu sięga już mikrostruktur i szczegółowych zasad funkcjonowania systemu). Wzrostowi znaczenia polityki państwa towarzyszy różnorodność form interwenci, a przebieg koniunktury gospodarczej wywołuje dostosowania w mechanizmach polityki stabilizacyjnej.

W 1945 r. było w-iele prognoz, że wysoko rozwinięty świat kapitalistyczny wróci do stanu przypominającego depresję z okresu międzywojennego. Można sądzić, iż autorzy prognoz nie doceniali przemian społecznych, jakie nastąpiły na „Zachodzie'’. To co nazwano „recepturą Keynesowską” działało w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych całkiem nieźle, choć niemal zaraz po wojnie okazało się, że gospodarki są podatne nie tylko na bezrobocie, ale (choć słabiej) i na inflację. W latach siedemdziesiątych gwałtowny wzrost cen surowców energetycznych (a dokładniej zmiana terms of irade), spowodował ostre zakłócenia w przebiegu koniunktury. Gospodarka amerykańska dostosowała się do nowych cen, ale w czasie tej adap-. tacji wystąpiła silna presja inflacyjna. Restrykcyjna polityka monetarna osłabiała tempo wzrostu gospodarczego: wystąpiła stagflacja i slumpflacja. Jednocześnie wzrost wydajności pracy uległ poważnemu zwolnieniu.

Stag- i slumpflacyjne kłopoty dały asumpt do ogłoszenia „fiaska teoretycznego systemu Keynesa”, ale sposób argumentacji, jak i sama teza nie przekonują. (Stąd aneks do rozdziału). W latach 1948 -1980 zabiegi polityki interwencyjnej „oficjalnie” były motywowane (z wyjątkiem d w uleci a „eksperymentu Friedmanowskiego”)

117