79133 skanowanie0035

248 Gatunki wypowiedzi w analizie stylistycznej

kretna realizacja gatunku może stac ł f strukturze głębokiej spójną Całością o przejrzystej idei (jak np; „Przepraszam, odchodzę” Piotra Pytlakow-skiego — reportaż broniący postawy burmistrza Jedwabnego) albo strukturą otwartą - pozostawiającą czytelnikowi wybór (np. „Między Kantem a Wolterem” Moniki Mikołajczuk), czy też tekstem rozchwianym lub zatrzymującym się tylko na powierzchni fragmentów świata.

9.5.4. Strategiczne pozycje tekstowe reportażu

Jak w każdym tekści^i ipięzegóhiie w tekstach skierowanych do szerokich kręg^?odbio|lów,.izyl|właśnie w tekstach prasowych, kluczowymi pozycjami reportażu są jego początek i koniec.

Początek reportażu tworzy jego nagłówek, który w realizacjach prasowych bywa mocno rozbudowywany. Wszak w prasie czytelnik znajduje l^le różnych publikacji i przyciągnięcie jego zainteresowania staje się reportażysty sprawą wielkiej wagi. Na szeroko rozumiany nagłówek reportażu składają się:

- Tytuł - albo jednoznacznie wskazujący na głównego bohatera (por. Tadeusz Rydzyk), główny problem czy ogólniej: zakres tematyczny (np. Bezsenność, Rzeczpospolita grzybiarzy), albo też w sposób poetycki, metaforyczno-refleksyjny czy wręcz przeciwnie: prosty i nawet dosad-* ny sugerujący treść tekstu (np. Przemienienie w Toporowie, Krowy spod Leninem WśoBd tytułów reportażu wyróżniającą się grupę stanowią tytuły zagadki, zawierające tajemnicę, której rozwikłanie czytelnik odnajdzpjw tek|cą|. Takie tytuły zdają się najbardziej przyciągać uwagę odbioffy, sklaniap go do zagłębienia się w tekst¹⁴. Tytułową zagadkę mo& starzyć metaforyczne lub wieloznaczne czy oparte na ho-monimii sformułowanie albo wyzyskanie słowa nie znanego Użytkownikom języka ogólnego (por. Malwy na lewadach. Dni radospt i pie-czali Katarzyny Januszków ej). Do omawianej grupy tytułów - tajemnic należy Przemienienie w Toporowie, który - jak się okazuje w trak-

¹⁴ Jak zauważa M^§Sf|feWańkowicz: „Tytuł jest właśnie po to, żeby epatować, żeby kokietować, żeby się mizdrzyły tytuł jest na Wabia. Dokładnie tafc^ifajjak plakat, jak wystawa, jak reklama. Tytuł może się podobać albo nie, ale musi przykuć uwagę od pierw-szego wejrzenia - twego Śnieży, jak długo spojrzenie potrwa i czy go starczy na przeczytanie elaboratu, który pod tytułem wisi” [Wańkowicz 1974, s. 626-627],

' icie lektufp reportażu - łączy w sobie trifli reliijjną obrazu Jerzego Dudy-Gracza: biblijną scenę przemienienia Chrystusa, bezpośrednio ZresfKą^;eyfb#aąą z Pisma Świętego dopiero&d koniec reportażu, oraz sytuację mieszkańców wsi, od księdza po prostego parafianina na ro-?werze, którzy pod wpłyWi||,|nieoczek|#anej estefg|§ obrazu zmieniają swój sposób myślenia, odczuwania, wiary, „otrzymują w darze ducho-"    (podobną yśgijość tajerjłnijsy zdają się mieć tytńły: W -Ijfostiiosie

to samotność jest, Łowcy skór, Wewnątrz góry lodowej, Chusta Weroniki, Bezdomność Boga i innej. Najcż§ściej :tytul reppr^łżf przypięta formę krótkiego, skondensowanego wokół rzeczownika zawiadomienia; do izadkości należą w analizowanym materiale tytuły w formie pelny{^⁼z4^jN§er(fe$ąc$6sh (np. W kosmosie tafti&iotłiSść jesftzy kujemy albo Mój syn jest gejem - zwykle są to zdania wyjęte z ust bohaterów, bezpośrednie cytaty)*! py taj ący ch\Co mówi ftai$ Salmon, a co jej mązĘ%p$}

-    Nadtvtułv. podtytuły i lidv (zazwyczaj nieobecne w publikacjach książkowych) —czyli wyróżtńotfe graficznie (najczęściej pogrubióu%częik>ftką lub kursy wą,ipe'^^#|vane mniej fsym fjgldem. filf |ytul główny) krótkie teksty jedno- lub kilkuzdaniowe poprzedzające tytuł i następujące po nim, których celem jest zwykle doprecyzowanie s Asu i uogólniające zapoznanie czytplni%ą z treścją reportażu, dookreślefiie gajjlfn-

, -ką wypowiedzi i ukierunkowanie jej interpretacji. Wyróżniony pogrubioną czcionką pierwszy akapit tekstu, lid, staje się dopełnieniem stre_r fy tytułowej - reporter udziela w nłrit glq£li sofcie jako rjfeerwatprowi / -filpmentatcftow], świata przedstawionego lub- też jednenOt z bohaterów** , Nijako. informatorowi ^Mająiyn w swej_;,jyypowiedzi esencję przeżyć i doświadczeń będących treścią reportażu [zob. „Przemienienie w To-ft poro wie”].

—    ^ Imiona i nazwiska twórców reportażu -yjjiiBlane między ffffulem i ~ „'podtytułem lub po podtytuły, w dłuższych tekstach także powtarzane

na ||pńcu publikacji jjlppciaż zdarza się również sygnalizowanie nazwisk Alitów wyłącznie na kopcił tekstu). Nazwisko identyfilfńje reportera jako twórcę. Co zdaje się ważne, często obok nazwiska reportera, który tekst napisał, podaje się nazwisko reportera, który wykonał zdjęcia. Jest to potwierdzenie istotnej roli fotografii w przekazie reportażowych treści. Natomiast teksty, które nawet noszą pewne cechy re-