80454 Obraz (1103)

370

nagromadzenie aldehydu octowego w mieszaninie reakcyjnej i nie jest możliwa jego reakcja ze sobą.

Wewaątrzcząsteczkowa reakcja a klotowa

Jedną z przyczyn dużego zastosowania reakcji aldolowej w syntezie organicznej jest łatwość syntezy związków pierścieniowych z karbonylowycb substratów* łańcuchowych. Pierścienie tworzą się wtedy, gdy atom węgla z ładunkiem ujemnym reaguje z grupą kar bony Iową znajdującą się w tej samej cząsteczce. Przez odpowiedni dobór substratów można otrzymywać pierścienie pięcio- i sześcioczłonowe. Do syntezy pierścieni pięcioczłonowych można wykorzystać łańcuchowe diketony z grupami karbonylowymi przy atomach węgla 2 i 5 albo przy atomach 2 i 7. Sześcioczłonowe pierścienie powstają z diketo-nów zawierających grupy karbonylowe w położeniach 2,6 albo 2.8. Reakcje prowadzi się zwykle w takich warunkach, żeby nastąpiło odwodnienie aidoU. Produktami wewnątrzcząsteczkowej reakcji aldolowej są zatem nienasycone, pierścieniowe ketony, jak w przytoczonych przykładach.

2,5-heksanodion

pierścieniowy

aldol

3-mctylo-2-cyklopen-

ten-l-on

O

2,7-okianodion    1 -mety lo-2-etanoi lo-

1 -cyklopenten

2,6-heptanodion    3-metylo-2-cykk>*

hcksen-l-on

2,8-oonanodion    ¹ -metylo-2-etanoilo-

1-cykloheksen

13.11. Oksydacyjno-redukcyjne reakcje aldehydów i ketonów Aldehydy są reduktorami

Jedna z najłatwiej dostrzegalnych różnic między aldehydami i ketonami polega na ich odmiennym zachowaniu się wobec odczynników utleniających.

Aldehydy są bardzo łatwo utleniane nawet przez słabe utleniacze, takie jak kationy Ag' i Cu²'. W analizie chemicznej do wykrywania aldehydów stosuje się odczynnik Tollcnsa (amoniakalny roztwór azotanu srebra) albo odczynnik Fehlinga (zasadowy roztwór kompleksowej soli miedzi z kwasem winowym). Oba te odczynniki utleniają aldehydy do kwasów karboksylowych. Utlenienie przebiega szybko w łagodnych warunkach (roztwór wodny, temperatura pokojowa), ale nic jest często wykorzystywane w syntezie organicznej. Zastosowanie w analizie też nie jest tak duże jak dawniej, ponieważ znacznie łatwiej można wykrywać aldehydy metodami spektroskopowymi.