86981 SAM86

tognmti. takry, Kidrie. wytofmiu

Zkdazgoóa na wkroczenie do Mski Armii Czerwonej, która wy. stąpbhy wrołi wqsk sojuszniczych (taka propozycja padła podczas pro nadnoycfa latań 1939 r. rokowań francusko-brytyjsko-radzieckich). również byii nie do przyjęcia. gdyż zdawano sobie sprawę, czym to może gnoić; a doświadczana wojny polsko-radzieckiej rozwiewały wszelkie złudzenia co do umiarów Moskwy. Rządy brytyjski i francuski ba(fały maimość nawiązania współpracy wojskowej ze Związkiem ftrf«w4ri»ii Ramowy prowadzone były w Moskwie, dokąd przedsta wirieb Polski nie zaproszono. Rząd radziecki uzależnia! rezultaty rokowań od zgody rządu polskiego na przemarsz Armii Czerwonej przez terytoria wschodniej Polski. Minister Beck 19 sierpnia 1939 r. odmówił kategaycnrie, stwierdzając, iż w wypadku agresji niemieckiej wspólna i ZSRR akcja jest możliwa na warunkach do ustalenia.

PPłsbej woli oporu me zmienił nawet pakt Ribbentrop-Molotow podpisany 23 rieipnia, zresztą polska dyplomacja znaczenie tego paktu letoważyh.

Met ffbbentrop-MoMow to skrótowa nazwa .Paktu o nieagresji poaięAy HI Rzeszą Niemiecką I Związkiem Socjalistycznych Repu-Mk Rrtfedodi z B sierpnia W9 C. podpisanego przez mini-sMw spraw zagranicznych obu państw - toachima Mbbentropa I Wiaczesław? Mototow* a w szczególności tajnego protokołu sta-norriącego załącznik do tego paktu. ZSRR i Niemcy dokonały w nim aneks? Europy Środkowo-Wschodniej. Pakt zabezpieczał Hitlerowi wschodnią granicą w planowanej przez niego wojnie I ułatwiał aOk na Wdą ZSRR uzyskał zaś w ten sposób włąkszą strefą ■pbnfcs korwuni

Drień woeńnhj Hitler wydal rozkaz ataku na Polskę w dniu 26 Mciynw —podwawic wytycznych pod kryptonimem „Fali Weiss" (tak nanmaopln mwvpX)edaak gdy w reakqi na paklrfBBiecko-n»dzi<v ki brytyjski premier Chamberlain wygłosił w Izbie Gmin mowę i powie dat ,W Berkme wrirtrsnobć o podpibaniu przez ministra apraw zagra rw znych Rzeszy paktu ze Związkiem Radzieckim powitana została z nadzwyczajnym cynizmem jako wielkie zwycięstwo dyplomatyczne, które całkowicie usunęło niebezpieczeństwo wojny, albowiem i my.

i Francja nie jesteśmy jakoby w stanie wypełnić naszych zobowiązań wobec Polski. Uważamy, że naszym pierwszym obowiązkiem jest rozwiać wszelkie podobne złudzenia" - Hitler wstrzymał swoje decyzje.

Również podpisanie polsko-brytyjskiego traktatu o wzajemnej pomocy wywołało w Berlinie dezorientację. Plan ataku został przesunięty na 1 września, gdyż przywódca 111 Rzeszy chciał zyskać na czasie. Dnia 29 sierpnia zażądał od Brytyjczyków, aby skłonili Polskę do przyjęcia niemieckich warunków.

Tymczasem ogłoszona w Polsce 29 sierpnia powszechna mobilizacja została odwołana na skutek interwencji Paryża i Londynu, które nadal naiwnie wierzyły w silę porozumień.

Kiedy 30 sierpnia ogłoszono ją ponownie, było już za późno. Dnia I września 1939 r. o godzinie 4.45 Rzeczpospolita znalazła się w stanie wojny z Niemcami, a 17 września stała się również ofiarą agresji Związku Radzieckiego. Polskę napadnięto, przyjęła na siebie pierwsze uderzenie i mimo bohaterskiego oporu została pokonana. Wciągnęła jednak hitlerowskie Niemcy w wir wojny, która i tak była nieunikniona, a którą ostatecznie Ul Rzesza przegrała. Zwycięsko wyszedł z niej drugi wróg - Związek Radziecki, który nas zniewoli! na kolejne lata.

Wokół polityki zagranicznej II Rzeczpospolitej narosło wiele kontrowersji. Rolę dwudziestolecia międzywojennego w historii Polski trafnie opisał Jan Nowak Jeziorański: „Nawet najsurowsza i najsłuszniejsza krytyka dwudziestolecia niepodległości nie może przysłonić prawdy, że odzyskanie i odbudowa państwa były największym zwycięstwem, jakie odnieśliśmy w naszych dziejach. Między dwiema symbolicznymi datami: Trzecim Maja 1791 i Jedenastym Listopada 1918 istnieje związek ścisły i bezpośredni: bez odrodzenia narodu w przeddzień upadku Rzeczypospolitej nie byłoby odrodzenia państwa 127 lat później. Tylko naród w pełni odrodzony i duchem wielki mógł zwycięsko oprzeć się wynarodowieniu, uchronić swoje dziedzictwo kulturalne i nie ustając w walce o wolność, doprowadzić ją do

65 ■