88411 SDC11628

System międzynarodowy

niespodziewanie, że także Ameryka znalazła się w strefie zagrożenia. Opisywana kwestia wydaje się czysto techniczna, ale należy ją dobrze zrozumieć. Udzielone przez Amerykę w 1927 roku wsparcie dla funta sterlinga implikowało ruskie stopy procentowe w Nowym jorku, mające zapobiegać dużym przepływom kapitału z Londynu do Nowego jorku. Zarząd Rezerwy Federalnej obiecał zatem Bankowi Anglii utrzymywanie takich niskich stóp. Jednak Ameryka potrzebowała wówczas wysokich stóp procentowych w związku z tym, że jej własny system cen zaczynał wchodzić w niebezpieczną inflację (ten fakt przesłaniało istnienie stałego poziomu cen, utrzymywanego mimo niesamowicie zmniejszonych kosztów). Kiedy w 1929 roku zwykły zwrot po siedmiu latach dobrobytu przyniósł z opóźnieniem kryzys, sprawy niesłychanie pogorszył istniejący stan kryptoinflacji. Dłużnicy, wyniszczeni deflacją, obserwowali, jak wierzyciele upadają pod wpływem inflacji. To był przełom. Ameryka, w instynktowym geście wyzwolenia się, zrezygnowała z systemu waluty złotej w 1933 roku

-    tym samym zniknął ostatni ślad tradycyjnej gospodarki światowej. Chociaż wówczas prawie nikt nie dostrzegał głębszego znaczenia tego wydarzenia - historia prawie natychmiast zmieniła swój bieg.

Przez ponad dziesięć lat odbudowa systemu waluty złotej stanowiła symbol solidarności świata. Odbywały się niezliczone konferencje

-    od Brukseli po Spa i Genewę, od Londynu po Locamo i Lozannę

-    mające na celu wypracowanie politycznych warunków koniecznych do zapewnienia stabilności walut. Powstała Międzynarodowa Organizacja Pracy, która miała między innymi wspomagać Ligę Narodów w procesie wyrównywania warunków konkurencji między państwami, tak aby można było uwolnić handel bez zagrożenia dla poziomu życia. Kwestie walutowe znajdowały się w centrum prowadzonych przez Wall Street kampanii, które miały na celu rozwiązanie problemu przelewów' oraz komercjalizację, a następnie mobilizowanie środków na reparację. Genewa funkcjonowała jako gwarant procesu odnowy, w którym połączone naciski ze strony londyńskiego City i neoklasycznych purystów monetarnych z Wiednia zostały oddane w służbę systemu waluty złotej. Wszystkie podejmowane w skali międzynarodowej wysiłki zmierzały do tego celu. Państwa zaś z reguły dostosowywały swoją politykę do potrzeb ochrony waluty — przede wszystkim politykę dotyczącą handlu zagranicznego, pożyczek, bankowości i kursów walutowych. Wszyscy byli zgodni, że koniec końców stabilność waluty zależy od wolnego handlu, ale wszyscy też, poza

ego dogmatycznymi zwolennikami, widzieli potrzebę natychmiastowych działań, które musiały pociągnąć za sobą ograniczenie handlu a granicznego i płatności zagranicznych. Kwoty importowe, moratoria Oraz układy o utrzymaniu status tjuo, systemy kliringowc i bilateralne traktaty handlowe, umowy kompensacyjne, embarga na eksport kapitału, kontrola handlu zagranicznego oraz walutowe fundusze wyrównawcze - wprowadzono w większości krajów, żeby sprostać takim samym warunkom, jednak koszmar samowystarczalności unosił się nad wszystkimi krokami zmierzającymi do obrony waluty. Mimo że celem było uwolnienie handlu, skutek okazał się dokładnie odwrotny -handel był stopniowo dławiony. Zamiast szukać dostępu do światowych rynków, władze same odcinały swoje kraje od międzynarodowych powiązań i potrzebne były coraz większe obciążenia, żeby choć strużka handlu byta w stanie piynąć dalej. Rozpaczliwe wysiłki mające na celu ochronę kursu waluty jako medium handlu zagranicznego wiodły państwa - wbrew ich woli - ku autarkicznej gospodarce. Cały arsenał restrykcyjnych posunięć, które oznaczały radykalne zerwanie i tradycyjną gospodarką, był w rzeczywistości rezultatem konserwatywnych założeń wolnego handlu.

Ta tendencja gwałtownie się odwróciła wraz | ostatecznym upadkiem systemu waluty złotej. Żeby nauczyć się żyć bez niego, potrzebne było poświęcenie nie mniejsze od tego, z jakim starano się go odbudować. Te same instytucje, które powstaty po to, by hamować rozwój życia gospodarczego i handlu oraz utrzymywać system stabilnych walut, zaczęły być wykorzystywane w celu dostosowania życia przemysłowego do stałego braku waluty opartej na zlocie. Być może właśnie dlatego fizyczna i techniczna struktura ówczesnego przemysłu przetrwała załamanie się systemu waluty ziotej. Walcząc o jego utrzymanie, świat nieświadomie przygotowywał się bowiem na nadejście takiego typu funkcjonowania i organizacji, jakiego wymagało przystosowanie się do jego zniknięcia. Jednak intencje były teraz odwrotne. W krajach, które najbardziej ucierpiały podczas długotrwałej walki o to, co nieosiągalne, ponownie podejmowano nadludzkie wysiłki. Ani Liga Narodów, ani międzynarodowa wielka finansjera nie przetrwały dłużej niż sam system waluty złotej. Wraz z jego przeminięciem zniknęły zarówno zorganizowana polityka pokojowa Ligi, jak i kluczowe instrumenty jej egzekwowania * Rothschildowie i Morganowie. Przerwanie złotej nici stało się tygnalcm do światowej rewolucji.