89622 S1030478

t -

I OS Lucyna Rotier

Osobnym zagadnieniem, na które wypada zwrócić uwagę, są funkcje, jakie spełniały bazyliki. Pełniły one częstokroć rolę kościołów pielgrzymkowych. W połowie IV w. zaczęły powstawać budowle upamiętniające wydarzeniami z życia Chrystusa. Podobne budowle powstawały dla upamiętnienia miejsc męczeńskiej śmierci pierwszych chrześcijan lub ich pochówku²⁰. Zaistnienie takich miejsc, w których możliwy stal się szczególny kontakt wierzącego z nadprzyrodzoną rzeczyt^UaśeiąT-peewoJilo na zapoczątkowanie i rozwinięcie się /jawisk^pielgrzymowania. yie bez znaczenia wydaje się tu wpływ starotestamentalnej Świątyni jerozolimskiej jako pierwowzoru miejsca pielgrzymkowego. Elementem, który w sposób zdecydowany wpłynął na rozwój ruchu pielgrzymkowego, byl zapoczątkowany już w IV w. proces translacji relikwii. Ele-wlio, a następnie przeniesienie na inne miejsce, odbywało się mimo wyraźnych zakazów prawnych. Cesarz Konstancjusz II w 357 r. groził karą grzywny za naruszenie grobu lub nawet dotknięcie ciała zmarłego. W. trzydzieści lat później edykt cesarski potwierdził zakaz przenoszenia i dzielenia ciał zmarłych, a nawet zakazał sprzedaży szczątków uważanych za relikwie²¹. Jednak od momentu zaistnienia i szybkiego rozwoju kultu świętych relikwie - mimo początkowych zakazów prawnych - stały się namacalnym, mateidahaym obiektem kultu, wymagającynTodpowiedniej oprawy²².

Rozwijający się rućli pąlniczy już w pierwszych wiekach średniowiecza (okres romanizmu) spowodował konieczność troszczenia

Pierwsze bazyliki, które można uznać za cci pielgrzymek, powstały w czasach kimslanlyńskich. liyly to bazyliki w Hctlejem, w Jerozolimie i rzymska - na Watykanie.

“ R. Andrzejewski, Kuli relikwii według św. Ambrożego, „Roczniki Teologiczno--Kanoniczne" 20(197.0), s. 74 nn.; J. Kracik, Relikwie, Kraków 2002, passim; L. Rotter, lieśr.i ideowe XV-XVII-wiecznych /dyl nagrobnych i ejiitajijnych na pnykladzie kościołów Dekanatu Wawrzrticzyce k. Krakowa, „Krakowskie Studia Małopolskie" 0(2002), Si 145; I*. Arka, Człowiek i śmierć, Warszawa 1989, s. 48-52.

C. Taraclia, Szlaki pielgrzymkowe do Comjtoslcli w średniinoiecznej Hiszpanii, w; Pielgrzymki w kulturze średniowiecznej Europy, red. J. Wiesiołowski, Poznań 1993, s. 77--84; K. Grzesiak, Mfczeństwa u' Kolonii Jedenastu 'lysifcy Dziewic wracajqcych z pielgrzymki do Rzymu w świetle Kroniki Węgiersko-Polskiej, tamże, s. 205-208.

się u pątników, | więc zabezpieczenia i utrzymania dróg oraz mu-slów, budowy szpitali i hospicjów, powstawania przewodników (ili-ucriiiiiiiii) czy zakładania zakonów rycerskich mających na celu ochronę pielgrzymujących. Przede wszystkim jednak potrzebna była taka forma architektoniczna świątyni, by. mogła w sposób sprawny umożliwić dostęp do miejsca otoczonego koltem licznej rzeszy pątników. Bazylika spełniała takie założenia. Kościoły pielgrzymkowe miały zatem dhigie nawy główne oraz nawy horzne. okalające niejako cały korpus świątyni i U)c.z>\cc się za absyd, p tworząc l'm nte anihinr¹.

lla/.Yliku św. Franciszka w Asyżu (XIII w.l

-•^ł IA. rr/yłiys/wskł_t Hmmniskir hnśrinly liirfgnyinfoni'?. Kiak»»" _t * * **, 7    *

- ' KM. BcmtM, Rnmaiihui, w: Hulam sił uki switliii* Warszawa M.H). v -