page0217

207

■w skutek ziemskiej, zmysłowej swej istoty. Na to •chcieliśmy zwrócić uwagę, ażeby przeciw urojeniom Dannera o nieśmiertelności duszy zwięrząt i o jakiemś niebie dla zwierząt rozumnie wystąpić i wykazać, że im zbywa na wszelkiem uzasadnieniu i wszelkiej naukowej podstawie.

Dusza zwierzęca czuje, ale czucie nie może się obywać bez organów cielesnych: a zatem dusza zwierzęcia przestaje istnieć, skoro narządy cielesne zostały zniszczone. Zwierzę umiera całe, kiedy ciało umiera, bo miało życie tylko w ciele swojem i przez ciało swoje. Dusza zwierzęcia jest niemateryalną, ale istotnie jest przywiązaną do materyi, do ciała. Nie jest to duch, któryby nie potrzebował materyi do istnienia i działania „Jestto rzecz oczywista — mówi Tomasz św. — że dusza zwierząt, dusza czująca, nie ma żadnej operacyi własnej i specyalnej i że wszelka ope-racya duszy czującej należy do całego zwierzęcia; skąd wynika, że dusze zwierząt nic same przez się nie działają i nie są istotami samoistnemu ^A)

To wykazuje błędność zdanie Burmeistera, który utrzymuje, że jeżeli dusza ludzka jest nieśmiertelną to i zwierzęca również. W rzeczy samej w każdem jestestwie zawsze jego istota i jego działanie są tej samej natury. Tam, gdzie •dusza posiada działalność i operacyę, która ze swej istoty nie jest przywiązaną do organu cielesnego, operacya, która się wykonywa bez organu ciele-

⁴) Sum. Th. I. p. q. 75 a 3.

http://rcin.org.pl