Astrofotografia (13)

16 Astrofotografia

Dobierając okular do obserwacji, należy pamiętać, że zdolność rozdzielcza ludzkiego oka wynosi około 60" (czyli sekund kątowych). Oznacza to. że możemy zobaczyć to, co obserwujemy jako dwa oddzielne obiekty (np. gwiazdy), których odległość kątowa na niebie jest nie mniejsza niż 60". Układ optyczny teleskopu powinien zagwarantować takie powiększenie, aby w pełni została wykorzystana jego zdolność rozdzielcza. Powiększenie to nosi nazwę powiększenia rozdzielczego (P_r) i wyraża się wzorem:

60"₌D^0₌₅._d

^r r 12

D - wyrażone w cm

(przyjmując przybliżoną definicję na zdolność rozdzielczą teleskopu: f -1 ID).

Jeśli mamy teleskop o średnicy obiektywu 100 mm i ogniskowej 1000 mm (popularny obiektyw MTO-1000; jest to teleobiektyw systemu Maksutowa), to minimalne powiększenie wynosi około I6.6x. a okular umożliwiający uzyskanie takiego powiększenia powinien mieć ogniskową 60 mm. Wartość powiększenia rozdzielczego wynosi 50x. Większość standardowych obiektywów ma ogniskową 58 mm. co daje powiększenie ok. 17,2x. gdyby użyć tych obiektywów jako okularu. Jeśli dysponujemy Zenitem lub Praktiką, to bardzo łatwo można połączyć obiektyw standardowy tych aparatów* z końcówką MTO-1000 (oba mają mocowanie M42xl). W ogóle wiele obiektywów o ogniskowych 45-90 mm można zastosować jako doskonały okular w teleskopie.

Poznaliśmy dolną granicę w stosowaniu powiększeń, a czy istnieje górna? Wielkość zastosowanego powiększenia zależy od średnicy teleskopu oraz jakości optyki. Wzrost powiększenia ściemnia obraz, a także zmniejsza jego kontrast. Na ogól używa się nie większych powiększeń niż 20-25x na każdy cm średnicy obiektywu.

Innym ważnym parametrem teleskopu jest pole widzenia (w stopniach lub minutach kątowych). Pole to określa, jak duży obszar nieba jest widoczny w danej chwili przez teleskop. Na wielkość pola widzenia teleskopu ma wpływ wartość użytego powiększenia oraz pole widzenia okularu:

W - pole widzenia teleskopu, w - pole widzenia okularu,

P - powiększenie teleskopu.

Pole widzenia okularu określa wielkość utworzonego przez obiektyw obrazu, wykorzystanego przez okular do jego powiększenia. Oczywiście, chcemy oglądać cały tworzony przez obiektyw obraz, toteż dobór okularu o odpowiednim polu widzenia nie jest rzeczą prostą. Pole to zależy od odległości ogniskowej okularu. Jednak dwa okulary o tej samej odległości ogniskowej mogą mieć różne pola widzenia. Wynika to z różnych konstrukcji układów optycznych. Ogólnie dostępne okulary (na naszym rynku) mają kątowe pole widzenia 40°-55°. Wiele zachodnich firm produkujących sprzęt dla miłośników astronomii prześciga się w konstruowaniu coraz to nowszych modeli, w których pole widzenia wynosi 70°-80°! Są one jednak praktycznie nieosiągalne w naszy m kraju.