85144 IMG164 (3)

dwie postacie działające, z ktń-rych jedna zmusza drugą, by zdobyła dany przedmiot. Koń następuje na taka, zmusza go, by przyniósł suknię ślubną; kot łapie mysz, zmusza ją, by przyniosła pierścionek (190). Symbol JI¹.

2.    Obiekt poszukiwań jest zdobywany przez kilka postaci naraz z równoczesną szybką zmianą ich działań (Jl*). Podział czynności następuje wskutek kilku kolejnych niepowodzeń albo prób ucieczki ze strony porwanego. Siedmiu Siemionów zdobywa królewnę; porywa ją złodziej i ofiara odlatuje przemieniona w łabędzia; strzelec postrzelił ją, inny zamiast psa wyciąga łup z wody (145). Podobnie zdobywa się jajko kryjące śmierć Kościeja. Zając, kaczka albo ryba uciekają, odlatują, odpływają unosząc jajko. Wilk, wrona lub ryba zdobywają je (156).

3.    Obiekt poszukiwań jest zdobywany za pomocą przynęt (JI³). Forma ta w innych wypadkach jest bardzo zbliżona do JI¹. Posługując się złożonymi przedmiotami bohater podstępnie zwabia królewnę na okręt i wywozi ją (242). Szczególną podgrupę mogłaby stanowić przynęta w formie propozycji wymiany. Oślepiona dziewczyna haftuje czarodziejską koronę, a następnie posyła ją służącej-złodziejce, która w zamian za koronę zwraca oczy i w ten sposób powracają one do właścicielki (227).

4. Zdobycie poszukiwanego przed-

miotu jest bezpośrednim wynikiem poprzednich działań (JI*). Jeśli np. Iwan zabił smoka i następnie pojął za żonę uwolnioną królewnę, zdobywanie nie występuje tu jako odrębny akt, ale jako funkcja, jako etap rozwoju akcji. Królewna nie jest pojmana ani wywieziona, tym niemniej jest zdobyta, i to w wyniku walki. W tym wypadku zdobywanie jest elementem logicznym. Może się dokonywać również w wyniku innych działań, nie tylko walki. Tak np. Iwan może znaleźć królewnę w toku swojej wędrówki.

5.    Obiekt poszukiwań zdobywa się błyskawicznie przez zastoso-wanieśrodkamagicznego (JI^S). Dwóch junaków zjawiających się z magicznej księgi pędzi niczym wicher, by dostarczyć złotorogie-go jelenia (212).

6.    Dz ięki użyciu środka magicznego likwiduje się nędzę (JI*). Magiczna kaczka znosi złote jajka (195). Do takich środków należy też czarodziejski obrus oraz koń sypiący złotem (186). W innej bajce rolę czarodziejskiego obrusa spełnia szczupak: „Z woli szczupaka, z błogosławieństwa bożego stoliczku nakryj się...” (167).

7.    Obiekt poszukiwań zostaje pojmany (JI¹). Jest to forma typowa dla kradzieży na wsi. Bohater łapie kobyłę, która kradnie siano (105); chwyta żurawia, kradnącego groch (187).

8.    Z zaczarowanego zostają zdję-

107