DSCN4407

HI H i

I Odojcuski \\ swoich opowieściach ukazując Kresyjako miejsce, gd/ie w wyjątkowy sposób dochodzi do kumulacji antagonizmów.

I okrucieństw a. próbuje dokonać syntezy tragiczny cli dziejów południowo - wschodnich poberczy. a jego ujęcie, tego co wydarzyło sic tam w I czasie wojny, zdaje sic być najbardziej dojrzałą wizją artystyczną i historiozoficzną problemu. Konflikt ten to dla Odojewskiego bratobójcza I r/cż. Kresy w jego przekonaniu to miejsce, w którym dokonuje się zagłada szlachty polskiej i polskości, to zmierzch koliszczyzny i szybki I rozwój nacjonalizmów Włodzimierz Odojewski urodził się w I930r w Poznaniu, jest powieśćiopisarzem. eseistą, dramaturgiem oraz I autorem słuchów isk radiowy ch i widów isk telewizyjnych Poprzez swoje powieści (np. Zasypie wszystko zawieje. Wyspa ocalenia) bardzo I mocno związany jest / tzw literaturą kresową. Odojewski mierzy się z mitem Kresów Wschodnich dawnej Rzeczpospolitej, obala I dotychczasowe stereotypy /wiązane /. Kresami, a pokazujące je jako krainę mlekiem i miodem płynącą, swoistą Arkadię. Pisarz interesuje I się nu rdzo trudnym okresem w oziejacn tych terenów, a mianowicie II wojną światową, która z niewyobrażalnym okrucieństwem pr/etaczaln I się prze/ Kresy, budząc wzajemne animozje w jej mieszkańcach. U Odojewskiego Kresy to terytorium walk bratobójczych, to Ukraina w I której budzą sic nacjonalizmy głównie za sprawą dwóch najeźdźców - ZSRR i Niemiec hitlerowskich, to „Kocioł pełen gotujących się.

rmt

4—I

I kipiących namiętności. A nad tym kotłem dwóch okrakiem stojących naszych sąsiadów, od zachodu i wschodu Każdy z nich proponuje swój prostacki, okrutny i nieludzki ład. wyciągając chciwie łapy. aby dlu siebie wyłowić z kotła co lepsze kąski " Jego powieści to dcmitologizacja Kresów, ukazanie miejsca, gdzie walczą naśmieć i Zycie przeciwstawne obozy Armia Krajowa, banderowcy, oddziały ukraińskich komunistów. NKWD. Niemcy. W Zasypie wszystko zawieje Odojewski po raz kolejny pokazuje wojenne losy dwóch rodzin ziemiańskich zamieszkałych w pobliżu Krzy ztopola. Czcrestwieńscy to właściwie Rosjanie, którzy za sprawą seniora rodu. Mikołaja Fiodorowie/;! - hiałourmisty. przybyli do Cztipryni wiele lat wcześniej przywożąc ze sobą chłopkę, Ukrainkę z jej bękartem - nieślubnym synem Teodora C/eresiwieńskiego. W poczuciu obowiązku dziadek i ojciec Gawryluka zapewniają mu wykształcenie, zabezpieczają przyszłość, Teodor żeni się później / Polką z poznańskiego, ma z nią dwoje dzieci Piotra i Konstancję. Piotr bardzo często spędza wakacje u dziadka w Czupryni, gdzie przyjaźni się z kuzynem Pawłem Woynowiczem. mieszkańcem pobliskich Gleb Woynowiezc to / kolei polska szlachta ziemiańska, są katolikami. Od Ukraińców, których do wybuchu wojny nikt nie nazywał inaczej juk Rusinami różni ich tylko wiara i język. Bratobójcze walki, których są świadkami i niechętnymi uczestnikami spowodowane są ich zdaniem niedostateczną asymilacją Wszyscy bow iem są synami tej samej ziemi, jedni wcześniej zmienili wiarę inni pozostali przy prawosławiu i rozróżnianie ich na Polaków i Ukraińców jest bez znaczenia Kuzyni, jako dorastający chłopcy nagle stają się rywalami, kochają tę samą kobietę, wychowankę Czcrestwienskich. Katarzynę. Rywalizują o mą nawet wtedy, gdy zostaje ona żoną Aleksandra, starszego brata Pawła. W Zasypie | wszystko autor skupia się właśnie na konflikcie kuzynów Paweł jest już pełnoletni, walczy w partyzantce, między innymi wykonuje wyroki śmierci na donosicielach. Ukraińcach sprzymierzonych z Hitlerowcami. Natomiast Piotr ma szczęście zostać kochankiem Katarzyny mimo 17 zaledwie lat To Potęguje zazdrość Paw ia, który sądzi, źe ma naturalne prawo do bratowej, tym bardziej, ze Aleksander prawdopodobnie już nic żyje Gdy otrzymuje zawiadomienie z Czerwonego Krzyża o odnalezieniu zwłok brata w Katyniu udaje się tam z wujem Augustem. Jest świadkiem ekshumacji zwłok, jego oczami autor pokazuje natura!istyc/uie potworność zbrodni NKWD. Spokój katyńskiego lasu przeciwstaw iony jest burzy uczuć budzących się nu widok setek na wpółruzloźonych już zwłok. Paweł traci wręcz świadomość, wchodzi do dołu / ciałami, które pływają w lepkiej mazi powstałej z rozkładu. Chce szukać brata, ale jego ciało zostało już przeniesione I o zdarzenie spraw ia, że Paweł w y pala się. kocha Katarzynę, ale juz me potrafi z nią być. mimo że ona teraz, o to zabiega Jest w ciąży , do końca nie w ic. który z kuzynów jest ojcem, ale potrzebuje wspar cia. To nie ma znaczenia, bo Piotr ugania się po okolics za przyrodnim bratem Gawrylukiem, gdyż jest przekonany, ze to właśnie on powinien zabić go i w ten sposób zakońc/yc rodzinną historię Gawryluk od momentu wkroczenia Niemców jest najokrutniejsi m watażką. Ukraińskim nacjonalistą Jego banda morduje bez wsiątku wszystkich. Ukraińców , Polaków a w sposób szczególny mści się na Czcrestw ienskich za swój bękarci kompleks Niszczy wszystko, co ci kochają. W czasie jednego z rozbojów Piotr zostaje schwytany przez Gawryluka, ale ucieka. Od lej pory porzuca rodzinę, dowodzi własną grupą i tropi brata Paweł zaś odchodzi do party zantów na stale, n matkę, brulową i ciotki wysyła do Rr/yżtopola fam mają byc bezpieczne Kiedy Niemcy zaczynają się wycofywać / powodu nadchodzących Sowietów. Paweł walczy juz w lesie. zostaje ranny, traci kontakt z oddziałem i wraca do Gleb. ale lam zastaje juz tylko zgliszcza. Od wdowy po koledze / oddziału dow iaduje się. ze w szystko, co pozostawili jego krewni zostało rozkradzionc przez okoliczny ch chłopów, któi/y zamordowali też jego matkę, gdy przyjechała do majątku Zatłukli ją kijami, jak psa. a ciało wrzucili do gnojow ika. Mordercami byli ci sami. którzy niegdyś przyjaźnili się z młodym Woynow ic/cm Paweł mści się strasznie. Udaje się do wioski nad ranem, barykaduje wszystkie drzwi t okna chałupy, w której mieszkają mordercy / rodziną i podpala ich. Giną wszyscy Paweł odchodzi ze wsi na oczach wszystkich jej mieszkańców, nikt mc podnosi na niego ręki. uznają jego prawo do zemsty Pow ieść kończy się odejściem Pawła z Gleb Opuszcza te strony, zabierając jedy nie swoją ukochaną klacz i ciało matki odkute ze zlodowaciałego enojownika.

^1 T —
				ii