Finanse p stwa Wypych2 173

i>prawozaama finansowe juko zroato inrormn^p « _r.

W praktyce rachunek zysków i strat uzupełniany jest o dane dotyczące podziału zysku netto (ewentualnie sposobu pokrycia straty netto). Niektóre przedsiębiorstwa sporządzają nawet sprawozdanie z podziału zysku. Wiąże się to z faktem zatwierdzania sprawozdań finansowych i podejmowaniem decyzji o podziale zysku (np. w spółkach akcyjnych przez walne zgromadzenie akcjonariuszy).

Słusznie przypisywana rachunkowi zysków i strat duża wartość poznawcza dla analizy wyniku finansowego działalności gospodarczej tkwi nie tyle w samej konstrukcji rachunku (tj. sposobu zestawiania kosztów i pozycji), co w doborze poszczególnych składników rzutujących na końcowy zysk lub stratę. Łącznie z bilansem rachunek zysków i strat wykorzystywany jest do konstrukcji różnorodnych wskaźników stanowiących podstawę oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa oraz pomiaru efektywności gospodarowania. Do pełnej, kompleksowej analizy sytuacji majątkowej, finansowej i efektywnościowej nie wystarczają jednak informacje zawarte w bilansie i rachunku zysku i strat. Sprawozdania te nie uwzględniają bowiem wszystkich strumieni finansowych występujących w przedsiębiorstwie - obrazują jedynie wyrażone w formie pieniężnej ostateczne rezultaty różnorodnych działań podejmowanych w okresie sprawozdawczym.

Odwołując się do opisanego wcześniej obiegu strumieni pieniężnych w przedsiębiorstwie, należy jeszcze raz podkreślić, że charakterystyka podstawowych rodzajów działalności: operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej w ujęciu, które adekwatne byłoby do ich treści ekonomicznych i odpowiadało interpretacji zawartej w ustawie o rachunkowości, na podstawie informacji zawartych w bilansie oraz rachunku zysków i strat nie jest w pełni możliwa. Rozgraniczenie strumieni finansowych i odpowiadających im wyników według poszczególnych rodzajów działalności (operacyjna, finansowa, inwestycyjna) w celu określenia ich znaczenia, struktury i powiązań, a także oceny ich wpływu na rezultaty gospodarowania możliwe jest w oparciu o zestawienie przepływu środków pieniężnych.

3.3. Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych pozostaje w ścisłym związku z bilansem oraz rachunkiem zysków i strat: jest sporządzane częściowo na podstawie danych w nich zawartych, częściowo w oparciu o dodatkowe informacje z ewidencji księgowej. Celem sprawozdania z przepływu środków pieniężnych jest wskazanie przyczyn zmian sytuacji finansowej, czego nie podaje bilans i rachunek zysków i strat. Jest ono użyteczne zwłaszcza dla potrzeb wewnętrznych przedsiębiorstwa, jako czynnik wspomagający zarządzanie, planowanie i kontrolę. Jego analiza daje pogląd na rezultaty prowadzonej polityki finansowej, ułatwia sporządzanie planów finansowych w dostosowaniu do założeń strategii rozwojowej, a także pozwala na późniejszą kontrolę ich realizacji. Dla użytkowników zewnętrznych, nawet uproszczona forma sprawozdania, umożliwia ocenę kwot, terminowości i niepewności przyszłych wpływów gotówkowych, a więc ocenę możliwości zdobycia przez przedsiębiorstwo wystarczających zasobów gotówkowych na pokrycie jego zobowiązań, na inwestycje oraz na wypłatę dywidend.

Ustawa o rachunkowości określa ramowy wzór sprawozdania z przepływów środków pieniężnych (załącznik 3). Zgodnie z zawartym w ustawie zakresem przepływy klasyfikowane są według trzech rodzajów działalności.

-    przepływy z działalności operacyjnej (obejmują głównie transakcje gotówkowe, brane pod uwagę przy ustalaniu zysku ze sprzedaży oraz zmiany w bieżących aktywach i pasywach),

-    przepływy z działalności inwestycyjnej (w ich skład wchodzą zwłaszcza wpływy i płatności związane z nabywaniem i sprzedażą składników majątku trwałego, udzielaniem pożyczek, otrzymywaniem dywidend i odsetek),

-    przepływy z działalności finansowej (obejmują przede wszystkim wpływy i wydatki związane z powiększaniem kapitału własnego i płatnością dywidend na rzecz właścicieli oraz z zaciąganiem kredytów i pożyczek oraz ich obsługą),

Grupowanie przepływów według działalności operacyjnej, inwestycyjnej oraz finansowej umożliwia charakterystykę relacji i struktury wewnątrz poszczególnych rodzajów działalności oraz między nimi, a także pozwala na ocenę ich powiązań z wynikiem finansowym netto. Na tej podstawie inwestorzy i wierzyciele mogą dokładniej oceniać płynność finansową i wypłacalność przedsiębiorstwa.

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych przedstawia obraz strumieni gotówkowych poprzez wskazanie źródeł pochodzenia zasobów gotówkowych (wpływy gotówkowe) oraz ich wykorzystania (wydatki gotówkowe). Różnica między wpływami i wydatkami stanowi zmianę stanu gotówki, która dodana do gotówki początkowej daje gotówkę na

173