Finanse p stwa Wypych8 169

v>piawu£uaina rmoiisuwc juko zroato informacji o przeasięoiorsiwie

straty nie uznawane dla celów podatkowych).

W rezultacie w konstrukcji rachunku zysków i strat wyróżnić można trzy podstawowe poziomy tworzenia wyniku finansowego: eksploatacyjny (operacyjny), finansowy oraz nadzwyczajny: suma dwóch pierwszych stanowi rezultat działalności gospodarczej. Punktem wyjścia w rachunku zysków i strat są przychody ze sprzedaży (praktycznie przychody netto ze sprzedaży, a więc nie uwzględniające podatków od wartości dodanej, akcyzowego, czy zryczałtowanego), natomiast rezultatem końcowym jest wynik finansowy netto. Rachunek zysków i strat ukazuje zatem, w jakim stopniu wynik finansowy przedsiębiorstwa zależy od działalności operacyjnej, a w jakim warunkowany jest przez przychody i koszty finansowe, a także przez sytuacje nadzwyczajne, no i oczywiście przez obciążenia podatkiem dochodowym.

Na podstawie wzorów obligowanych przez ustawę o rachunkowości (porównaj załącznik 2) wskazać można dwa sposoby prezentacji rachunku zysków i strat: szeregowy (łańcuchowy) oraz dwustronny (scalony). Różnica między nimi dotyczy formy rozmieszczenia poszczególnych pozycji przychodów i kosztów: w rachunku szeregowym przychody i koszty uporządkowane są kolejno w jednym ciągu, natomiast w rachunku dwustronnym oddzielnie wykazuje się koszty (po lewej stronie zestawienia) i oddzielnie przychody (po prawej stronie). Schematycznie przedstawione to zostało na rysunkach 4.2. i 4.3. Wyeksponowanie na schematach (druk pogrubiony) wyniku ze sprzedaży oraz wyniku netto podkreśla znaczenie obu tych kategorii ekonomiczno-finansowych dla oceny sytuacji finansowej.

Osiąganie dodatniego wyniku ze sprzedaży oznacza, że przedsiębiorstwo jest rentowne na poziomie podstawowej działalności operacyjnej, to znaczy w działalności, do której prowadzenia zostało powołane. Produkty wytwarzane przez przedsiębiorstwo znajdują nabywców, a więc przedsiębiorstwo zajmuje określoną pozycję na rynku. Przez pryzmat zysku ze sprzedaży przedsiębiorstwo oceniane jest na zewnątrz, zwłaszcza przez dawców kapitału i kontrahentów. Natomiast wypracowanie przez przedsiębiorstwo zysku netto wskazuje, że jest ono rentowne po uwzględnieniu innych, niż podstawowa działalność operacyjna, czynników wpływających na wyniki finansowe (pozostała działalność operacyjna, przychody i koszty finansowe, straty i zyski nadzwyczajne, podatek dochodowy i inne obligatoryjne obciążenia wyniku finansowego). Jest to informacja ważna dla właścicieli (stanowi podstawę określenia stopy zwrotu z kapitału i wskazuje na możliwości wypłaty

Rysunek 4.2. Szeregowa forma prezentacji rachunku zysków i

strat

Wariant porównawczy

Wariant kalkulacyjny

Przychody zc sprzedaży i zrównane z nimi

Koszty działał (układ r	iości operacyjnej odzajowy)

Przychody zc sprzedaży towarów i produktów

+

+

Wynik (zysk/strata) ze sprzedaży I

Pozostałe przychody operacyjne

i    ~

Pozostałe koszty operacyjne

T    ~

Wynik (zysk/strata) na działalności operacyjnej

-----    ~ T

Przychody finansowe

------- _T— ~ - -

Koszty finansowe

i    ~

Wynik (zysk/strata) na działalności gospodarczej

Zyski nadzwyczajne

Straty nadzwyczajne

----    I    Z

Wynik finansowy (zysk/strata) brutto I

Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego -    I

Wynik finansowy netto - Zysk netto/strata netto

dywidend), a także dla potencjalnych inwestorów.

Niezależnie od formy prezentacji, rachunek zysków i strat może być sporządzany w wersji porównawczej oraz wersji kalkulacyjnej, co zresztą uwzględniono na prezentowanych schematach. Różnica między wariantem porównawczym i kalkulacyjnym tkwi w odmiennym sposobie rozliczania

1KQ