img015 (51)

się aspektem zróżnicowania między gminami. Pomiędzy gminami wiejskimi oraz miastami i gminami miejsko-wiejskimi istnieją przy tym znaczne różnice w sile związków między lokalnym obywatelstwem społecznym a potencjalnymi zmiennymi, które je warunkują.

Tabela nr 2 Społeczno-gospodarcze i polityczne korelaty poziomu obywatelstwa społecznego w 2 typacb gmin (korelacja Pearsona)_

	Gminv wiejskie (N= 172)				Miasta i gminy miejsko-wiejskie (N=62)
	Indeks skali OS	Dział. eduka cyjne	Dział. zdro wotne	Dział. pom. spoi.	Indeks skali OS	Dział. eduka cyjne	Dział. zdro wotne	Dział. pom spoi.
Populacja gminy	0,256*	0,223*	0,171**	-	0,828*	0,382*	0,710*	0,638*
Dochody własne gminy per capiia	0,365*	0,232*	0,300*	-	0,745*	0,408*	0,695*	0,485*
Sytuacja spoleczno-gosp. gminy (indeks)	0,251*	-	0,213*	-	0,415*	-	0,463*	-
% mieszkańców z wykształcenie m wvższvm	0,457*	0,419*	0,183**	-	0,667*	0,418*	0,670*	0,452*
Kapitał społeczny (indeks)	0,387*	0,416*	-	-	-	-	-	-
Frekwencja w wyborach samorząd. 2010	-	-	-	-	-	-0,340*	-	-
Kadencja władz	-	-	-	-	0,235**	-	-	-
Instytucje partycypacj i obywatelskiej (indeks)	0,208*	-	0,206* *	0,214*	-	-	-	-

Skala działań
przekazanych 3 sektorowi	0,243+	“	0,294 +	“	0,575*	0,272**	0,533*

Źródło; badania własne. * Istotność na poziomie 0,000-0,(X)5, ** istotność na poziomic 0,05, - korelacja nieistotna

W przypadku gmin miejskich i miejsko-wiejskich widać bardzo silne związki poziomu indeksu obywatelstwa społecznego i jego składowych (szczególnie działań w sferze zdrowia) z dochodami własnymi gminy per capim. Drugą zmienną, pod względem siły korelacji z ogólnym indeksem i ze skalą działań zdrowotnych jest odsetek mieszkańców z wykształceniem wyższym, a na trzecim miejscu - indeks sytuacji społeczno-gospodarczej (obejmującej m.in. stopę przedsiębiorczości mieszkańców, poziom bezrobocia, korzystających z pomocy społecznej). O ile więc w przypadku miast można, w pewnym uproszczeniu, mówić o związku obywatelstwa społecznego z przede wszystkim sytuacją gospodarczą w gminie, o tyle w przypadku zbadanych wsi widać silniejsze związki z kapitałem ludzkim i społecznym. Dotyczy to szczególnie działań edukacyjnych na wsi - ich skala jest ponad dwukrotnie silniej powiązana z udziałem mieszkańców z wykształceniem wyższym, niż z dochodami gminy (w miastach niemal nie występuje różnica w sile tych dwóch związków). Dla gmin wiejskich charakterystyczny jest, nie występujący w miastach związek skali obywatelstwa społecznego, a w tym działań edukacyjnych z kapitałem społecznym (mierzony liczbą; organizacji społecznych na 10 tys. mieszkańców, nieobligatoryjnych referendów lokalnych, frekwencją w wyborach parlamentarnych).

Wyniki badania dotyczące politycznych uwarunkowań lokalnego obywatelstwa społecznego, przy zastosowaniu ilościowych narzędzi ich opisu, okazują się niejednoznaczne. Nie zaobserwowano związków między frekwencją w wyborach samorządowych a poziomem lokalnego obywatelstwa społecznego - nie widać więc, żeby szeroka partycypacja polityczna w tej formie była warunkiem rozbudowy obywatelstwa społecznego na poziomie lokalnym. Częściowo potwierdziły się formułowane w literaturze przedmiotu hipotezy o pozytywnym związku liczby kadencji władz ze skalą środków przeznaczanych na politykę społeczną, przy czym dotyczy to tylko podzbioru gmin miejskich i miejsko-

15