img026

roby nowotworowej, lub też w sytuacjach, kiedy ich wyleczenie jest niemożliwe, a przedwczesna śmierć nieunikniona, ośrodek opieki dziennej - pozwala na zaspokojenie potrzeb so cjalnych ciężko chorych i umierających oraz umożliwia wypoczynek ich rodzinom. Podczas pobytu w ośrodku wykonuje się zabiegi pielęgnacyjne i udziela porad medycznych. Przebywającym w ośrodku chorym oferowane mogą być również usługi fryzjerskie, kosmetyczne lub masaże. Chorzy odnajdują często sens i cel ich życia, aktywnie uczestnicząc w życiu społecznym (Tkaczewska 2001, s. 87).

Poza wyżej wymienionymi typami opieki hospicyjnej można również wyróżnić jej pośrednie formy:

-    ośrodki opieki paliatywnej - których nazwa bezpośrednio została zaczerpnięta od angielskiego słowa palliate oznaczającego złagodzić, uśmierzyć, ulżyć. Opieka paliatywna jest nowo powstałą specjalnością lekarską, której zadaniem jest opracowywanie optymalnych sposobów leczenia, opieki, a przede wszystkim łagodzenia dolegliwości u pacjentów z chorobami przewlekłymi, w tym m.in. z nowotworami. Ośrodkami opieki paliatywnej są wydzielone oddziały stacjonarne zajmujące się krótkotrwałą hospitalizacją chorych, u których kontrola objawów choroby jest bardzo trudna. W ośrodkach tych opieka paliatywna może być realizowana poprzez samą terapię medyczną lub też szeroko rozumiany typ opieki, w skład którego będą wchodzić zarówno zabiegi medyczne, jaki i pomoc duchowa i psychologiczna.

-    ośrodki konsultacyjne - są to wyspecjalizowane poradnie, w których udziela się chorym i ich rodzinom informacji dotyczących dostępnych form pomocy. Ośrodki konsultacyjne pomagają chorym nawiązywać kontakt z hospicjami lub ośrodkami opieki paliatywnej.

Widzimy zatem, że istnieje różnorodność wymienionych typów opieki hospicyjnej oraz ich często równoległe lub zamienne stosowanie.

Lokalizacja hospicjum powinna uwzględniać możliwie znaczną odległość od nadmiernego hałasu miejskiego, jak również położenie wśród otaczającej zieleni. Współczesną tendencją w budowaniu obiektów przeznaczonych na opiekę hospicyjną jest parterowy układ przestrzenny, wykluczający kilka kondygnacji. Wystrój wnętrza budynku powinien być ciepły, a jednocześnie łączyć prostotę z funkcjonalnością. W obiekcie najczęściej znajdują się kilkuosobowe sale dla chorych, izolatki, kuchnie, łazienki, kaplica, pokój pożegnań ze zmarłym, stołówka, biblioteka, sala wykładowa. Należy zwrócić uwagę, aby znaczną część budynku przeznaczyć na pomieszczenia rekreacyjne, terapeutyczne, rehabilitacyjne, pomieszczenia do rozmów i spotkań chorych z rodzinami, miejsca noclegowe dla odwiedzających. Pomieszczenia zwykle przystraja się kwiatami, natomiast na ścianach zawiesza się obrazy, których kolorystyka i sama treść pozytywnie wpływają na samopoczucie pacjentów. W przypadku kilkupiętrowych budynków hospicjum musi posiadać windę.

Hospicjum ma swoją własną administrację, w której równorzędne role pełnią zarówno dyrektor administracyjny, kierownik medyczny, jak i pielęgniarka oddziałowa. Ośrodek opieki hospicyjnej stanowi zazwyczaj interdyscyplinarny zespół terapeutyczny, składający się z lekarzy, pielęgniarek, terapeutów, psychologów, pracowników socjalnych, duchownych oraz wolontariuszy.

Zasady pracy hospicjum

Zapoznanie się z realizowanymi w świecie programami z zakresu opieki hospicyjnej, statutami stowarzyszeń, fundacji i materiałami instruktażowymi umożliwiło ustalenie kilku najważniejszych zasad pracy hospicjum. Zasady zostały pogrupowane na trzy kategorie, do których zaliczono:

1.    zasady organizacji pracy hospicyjnej,

2.    zasady postępowania z pacjentami,

3.    zasady oddziaływania na środowisko.

Wśród zasad organizacji pracy hospicyjnej wyróżniono:

zasadę subsydiarności, w której opieka hospicyjna oraz kontynuowane podczas jej trwania leczenie uzupełniają usługi świadczone przez służbę zdrowia i podlegają jej kierownictwu. Ponadto swoista subsydiar-ność przejawia się też w dobroczynnej działalności ochotników hospicjum, którzy wspierają również najbliższe otoczenie, na którym ciąży powinność pielęgnowania chorego aż do śmierci. Poprzez przedstawione powyżej działania podejmowane w ramach opieki hospicyjnej ujawniony zostaje jej pomocniczy charakter,

-    zasadę integracji oddziaływań wspierających, która oznacza, iż opieka hospicyjna w sytuacji świadomości chorego o zbliżającej się śmierci i towarzyszącym mu bólu i dolegliwościach fizjologicznych powinna łączyć w sobie w sposób kompleksowy wszystkie działania zmierzające ku zneutralizowaniu bólu fizycznego i psychicznego,

-    zasadę pracy zespołowej, uwarunkowaną ustawiczną opieką i dyspozycyjnością hospicjantów wobec pacjentów oraz wizerunkiem opiekuna, który czuwa razem z umierającym aż do końca. Taki stan rzeczy może powodować u hospicjantów częsty stres oraz traumatyczne przeżycia psychiczne. Praca zespołowa umożliwia wzajemne uzupełnianie się hospicjantów, zastępowanie w bieżących obowiązkach w celu rozładowania napięć, stanowiąc źródło wzmocnień pozytywnych,