140 Przepływ energii
mówić tylko w przypadku nawadniania lub silnego deszczu, kiedy ciepło przenoszone jest razem z wodą. Promieniowanie występuje tylko w przypadku dużych porów i znacznej różnicy temperatur pomiędzy ścianami por. l ak więc jedynym ilościowo istotnym sposobem pozostaje przewodnictwo cieplne (wzór 8.12.).
Ilość ciepła wnikającą do gleby możemy wyliczyć również z następującego wzoru:
(8.13.)
Qt-Xc(v)i.[TZ|!T;-T,t>,|-Azi
gdzie: Q, - ilość energii cieplnej wnikającej do gleby przez powierzchnię 1 nr
w okresie t, -t, ,
c(v)j pojemność cieplna i-tej warstwy gleby,
n - liczba warstw gleby, na które dzielimy całą.warstwę obliczeniową.
Zj - średnia głębokość i-tej warstwy gleby,
Az, - grubość i-tej warstwy gleby,
Tz;,t. i Tz.,r, temperatura gleby na głębokości z; na początku okresu obliczeniowego T; i na końcu tego okresu x2-
Przykład obliczania ilości ciepła wnikającego do gleby pokrytej niską szatą roślinną (buraki cukrowe w końcu czerwca) przedstawiony jest na rysunku 8.4. i w tabeli 8.2. Obliczenia przeprowadzone dla okresu od godziny siódmej do trzynastej. Rysunek 8.4. przedstawia pionowy rozkład temperatury' gleby od powierzchni do głębokości 48 cm, na której zanikały' zmiany temperatury. Całą warstwę podzielono na osiem mniejszych warstw ponumerowany ch od 1 do 8. Gęstość gleby suchej ps. wilgotność gleby w oraz temperaturę gleby T w środku warstwy o godzinie siódmej, Tz x i o godzinie trzynastej. Tz s oraz miąższość warstwy Az, podano w tabeli 8.2.
temperatura gleby [°C]
Rys. 8.4. Pionowy rozkład temperatury gleby na polu buraków cukrowych w Turwi 28 czerwca 1992 r. o godzinie siódmej rano i trzynastej po południu
Pojemność cieplną c(v) dla poszczególnych warstw wyliczono ze wzoru 8.10., a wartości ciepła magazynowanego przez każdą warstwę o powierzchni 1 m" obliczono według wzoru 8.13. W ciągu sześciu godzin w warstwę gleby do głębokości 48 cm, wniknęło 4495 kj. Dzieląc tę wartość przez liczbę sekund w ciągu 6 godzin otrzymujemy wartość gęstości strumienia ciepła glebowego G = 208 Wm’2.