img038 (31)

)

ności za bramą”, a odmalowuje raczej rzeczywistość gated estate, czyli po prostu grodzonego osiedla¹⁹³. Jednym z niewielu opisanych przypadków współpracy na osiedlu grodzonym jest inicjatywa mieszkańców wspólnoty na Naramowicach w Poznaniu, którzy zorganizowali własny system telefonii: „Lechosław Gawroński, mieszkaniec strzeżonego osiedla przy ul. Naramowickiej, wraz ze swoim sąsiadem, Tomaszem Markowskim, postanowili połączyć mieszkańców osiedla systemem stacjonarnej telefonii cyfrowej” (nr 134).

Kolejnym ważnym przykładem współpracy oraz przejawem pozytywnych relacji są fora internetowe, powstające na nowo budowanych \ osiedlach grodzonych. Dzięki wirtualnej wspólnocie można mówić o powstawaniu więzi społecznej oraz formowaniu się wspólnoty sąsiedzkiej, która współpracuje i jest w stanie zostać realną silą, uzy-¹—"    skując wpływ na zmianę sytuacji, na przykład w obliczu problemów

z deweloperem:

- Forum jest jak tablica ogłoszeń, która kiedyś wisiała w blokach na parterze. Ci, którzy do niego nie zaglądają, nie wiedzą wiele o życiu osiedla - mówi Magda Tarnowska z Dąbrówki Wiślanej na Białołęce. Mieszkańcy tego osiedla o tym, jaką wartością jest forum, przekonali się, gdy przyszedł czas podpisywania aktów notarialnych.

* * *

[...] - Dzięki forum skoordynowaliśmy wysyłanie pism do dzielnicy. Wręcz zasypaliśmy ich prośbami o budowę oświetlenia i remont ulicy. I w końcu to zrobili. A Zarząd Transportu Miejskiego zgodził się skierować do nas autobusy [...] (nr 131).

Mimo tych pozytywnych i budujących przykładów w dyskursie prasowym jednoznacznie dominuje schemat konfliktu. Można odnieść wrażenie, że przejawy współpracy pojawiają się tylko w początkowej fazie zamieszkiwania na osiedlu i są związane z... konfliktem, tym razem z deweloperem lub zarządcą. Współpraca rodzi się w tej pierwszej, heroicznej fazie zamieszkiwania:

Środowisko jest różne, ale o integracji nic może być mowy. To są różne grupy [...]. Nasza końcówka to już wcale. Bo dom by! budowany partiami. Ci pierwsi się

¹⁹³ W tej sytuacji szczególnie cenne okazują się wywiady przeprowadzone z mieszkańcami osiedli, które stanowią uzupełnienie metody krytycznej analizy dyskursu. Pozwalają zweryfikować obraz osiedli kształtowany przez dyskurs prasowy

w miarę zintegrowali, bo oni walczyli o wszystko. Na początku. Ale teraz tam też się ludzie pożarli, jakieś grupy się wydzieliły (Respondent 2).

* * *

Tutaj dużo lepiej (a propos życia sąsiedzkiego - J.G.), dlatego że spółdzielnia w pewnym momencie, po dwóch lalach mieszkania, wpadła na pomysł, żc chce od nas jakichś pieniędzy. No i tak się ludzie zebrali, zaczęli aktywnie działać i się obroniliśmy. Oni chcieli, żebyśmy dopłacili sporo pieniędzy, ale była umowa, było oddanie mieszkania, a oni stwierdzili, żc czegoś nic rozliczyliśmy. Wtedy poznałam sąsiadów, bo generalnie nie rozpoznaję sąsiadów (Rcspondentka 9).

Konflikt przybiera różnorodne formy: dotyczy zarówno relacji z sąsiadami „zza ściany”, jak i „zza płotu”. Ramy konfliktu obejmują więc sporą liczbę potencjalnych aktorów. Przyglądając się tylko samym mieszkańcom, można wskazać na kilka ważnych ram konfliktu.

Pierwsza z nich obejmuje relacje między właścicielami a najemcami mieszkań na osiedlu grodzonym. Osoby będące właścicielami lokali są silniej „związane z rolą” mieszkańca takiego osiedla: kupując mieszkanie w tym miejscu, są bardziej skłonne przestrzegać reguł wspólnoty, są też bardziej wymagające wobec pozostałych mieszkańców, administracji czy ochrony. Ich oczekiwania wobec wspólnoty rosną odpowiednio do wysokości środków przeznaczonych na zakup lokalu:

Ci, którzy wchodzą w tę społeczność, jednak szybko się dopasowują. Szybciej akceptują też pewien regulamin tego miejsca, nawet niepisany [...]. Osobną sprawą jest kwestia tych osób, mieszkających w tych wynajętych mieszkaniach. Oni mieszkają troszkę z boku. Bywały przypadki, żc się angażowali w sprawy wspólnoty, ale raczej ogólnie się nie włączają (Respondent 4).

To właśnie osoby wynajmujące reprezentują znacznie swobodniejszy stosunek do zamieszkiwania na osiedlu i wszystkiego, co niesie za sobą życie we wspólnocie: częściej organizują spotkania towarzyskie, nie podporządkowują się też regulaminom wspólnot o mniej lub bardziej formalnym charakterze. Dotyczy to zarówno studentów, jak i obcokrajowców zamieszkujących w wynajętych apartamentach:

Powiedzmy dwanaście z nich jest wynajmowanych, kupionych typowo na wynajem. One były wynajmowane i to rodziło poważne problemy. Pojawiły się ekipy Cyganów z Niemiec (...]. Było przez moment nieprzyjemnie, naprawdę nieprzyjemnie.

217