img054 (25)

Leszek Bielecki, Rola Trybunału Sprawiedliwości... 481

działania i sadowej kontroli władz publicznych; prawo do rzetelnego i jawnego postępowania przed instytucjami WE; zakaz retroakcji przepisów karnych; prawo do odmowy zeznań w procesie karnym przeciw sobie; zasada proporcjonalności; zasada pewności prawa; ne bis idem, lex retro non agit, nulla poena sine lege¹.

b. System ochrony praw człowieka w Unii Europejskiej

Generalnie można stwierdzić, że prawie wszystkie instytucje Unii Europejskiej zajmują się w różnej mierze problematyką praw człowieka. Jest to uzależnione od roli konkretnej instytucji w strukturach Unii, jej zadaniami oraz kompetencjami. W omawianym zakresie należy wyróżnić instytucje władzy, administracji oraz sądownictwa unijnego.

• Parlament Europejski

Rolą Parlamentu jest czuwanie nad tym, by prawa i wolności były chronione i rozpowszechniane. Parlament zasadniczo zapobiega konfliktom, chroni mniejszości, propaguje ochronę praw kobiet i dzieci. Ponadto wspiera pracę Międzynarodowego Trybunału Karnego czy też sądów wojennych orzekających w sprawach zbrodniarzy wojennych z byłej Jugosławii. W Parlamencie funkcjonuje Podkomisja Praw Człowieka oraz Komisja Spraw Zagranicznych i Komisja Rozwoju, Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Komisja Kultury i Edukacji, Petycji czy także Komisja Prawna. Zasadniczo zajmują się one prawami człowieka poza Unią Europejską. Stosownie do art. 2 i następnych Traktatu o Unii Europejskiej, państwo może być zawieszone w wykonywaniu praw członka Unii za naruszanie zasad wolności, demokracji i praw człowieka. Ponadto każdy obywatel Unii lub każdy zamieszkały na jej terytorium może złożyć petycję do Parlamentu Europejskiego w sprawie będącej we właściwości Unii oraz dotyczy tej osoby. Petycja może być skargą lub wnioskiem.

Zob. D. Kornobis-Romanowska, Europejska Konwencja Praw Człowieka w systemie prawa Wspólnot Europejskich, Warszawa 2001, s. Win.