Testy nauczycielskie noszą nazwą testów sprawdzających, często są też nazywane sprawdzianami. Celem ich jest dokonanie pomiaru osiągnięć uczniów w stosunku do wymagań stawianych przez program danego przedmiotu nauczania.
Testy czytania są cennym narzędziem kontroli umiejętności uczniów z uwagi na takie ich właściwości, jak:
1) jednakowy dla wszystkich uczniów zakres oraz stopień trudności, co umożliwia dokonanie zestawień i określenie rangi, jaką każdy z uczniów w danej grupie osiąga;
2) możliwość ustalenia konkretnych osiągnięć i braków zarówno u poszczególnych uczniów, jak i w grupie (klasie) jako całości; jednolitość i jednoznaczność kryteriów oceny oraz jej uchwytność; obiektywność oceny.
Testy czytania głośnego lub cichego nauczyciel może dostać w gotowej formie, np. w przypadku badań podejmowanych przez powołane do tego takie instytucje, jak instytuty badań oświatowych i pedagogicznych, poradnie wyehowawczo-zawodowe itp. Są to tzw. testy szerokiego użytku.
Nauczyciel może też sam skonstruować testy czytania na użytek własny lub szkoły. Mamy wówczas do czynienia właśnie z wymienionymi wyżej testami nauczycielskimi. W obu przypadkach obowiązują pewne zasady opracowywania testów, a mianowicie1:
1) test powinien obejmować dostateczną liczbę określonych zadań, pozwalającą wnioskować o stopniu opanowania treści nauczania przez ucznia;
2) test powinien zawierać zadania wymagające wykonywania czynności o strukturze odpowiedniej do struktury treści nauczania;
:t) zadania zawarte w teście powinny w dostatecznym stopniu reprezentować ogół czynności objętych sprawdzianem i dlatego pewne elementy treści muszą się w tych zadaniach powtarzać;
■I) test osiągnięć szkolnych musi być dostosowany do określonego materiału nauczania, stanowiącego punkt wyjścia do konstrukcji testu.
Wśród testów służących jako narzędzie pomiaru dydaktycznego rozróżniamy dwie grupy testów: testy / zadaniami otwartymi, w których uczeń samodzielnie formułuje odpowiedź, oraz testy z zadaniami zamknięty mi, w których uczeń wybiera jedną spośród podanych gotowych odpowiedzi1.
W obrębie każdej z tych dwu grup mamy kilka rodzajów (form) testów. I tak zadania otwarte mogą mieć następujące formy:
1) zadanie — rozprawka (rozwinięcie odpowiedzi pisemnej);
2) zadanie wymagające krótkiej odpowiedzi; ii) zadanie z luką.
Również w trzech formach mogą występować zadania zamknięte, są to mianowicie:
1) zadania wielokrotnego wyboru, tj. wymagające wyboru poprawnej lub najlepszej spośród kilku podanych odpowiedzi;
2) zadania typu „prawda-fałsz” wymagające rozstrzygnięcia, czy podane twierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe;
3) zadania „na dobieranie” nazw, wyrażeń, zdań lub symboli z jednej kolumny danych do odpowiedniej pozycji z drugiej kolumny (albo polecające ułożenie pewnych danych w logicznym porządku).
Do kontroli rozumienia czytanego tekstu najbardziej
' Maria Grzywak-Kaczyńska Testy w szkole, Warszawa 1930. PZWS. ABC testów osiągnięć szkolnych..., s. 30—43.
73
ABC testów osiągnięć szkolnych..., s. 11—12.