263
Pokazuje dwugroszówkę. Czy to także jednostka? To dwugro-szówka, czyli dwójka. Ile dwugroszówek można dostać za jednego dziesiątaka? Ile dwugroszówek będzie z czterech groszy, ośmiu groszy, dziesięciu groszy? Ile jedynek potrzeba na jedną dziesiątkę, piątkę itd.
Uważajcie, teraz będę przerzucał dziesięciogroszówki, czyli dziesiątki, a wy liczcie. UU. liczą: jeden dziesiątak, drugi, trzeci — do dziesięciu. Cośmy liczyli? — Trzyma w ręce jeden dziesiątak. Co ja trzymam w ręce? Narysuję wam dziesiątaka. Kysuje. Jaka liczba jest na dziesiątaku? Napiszę ją. — Ile dziesiątaków narysowałem? Widzicie, dzieci: dlatego, że tu jest jeden dziesiątak, dlatego jest napisana jedynka (pokazuje ją); a dlatego, że tu niema ani jednej jednostki, napisane jest zero jednostek. Ile tu dziesiątek jest napisanych? Chodź, pokaż, gdzie jest napisane, że jest jedna dziesiątka? U. pokazuje 1. A pokaż, gdzie jest napisane, że tu niema jednostek? U. pokazuje 0. Tak, tutaj na pierwszem miejscu (pokazuje 0) napisane są jednostki, a na drugiem dziesiątki.
Tadzio chował sobie w pugilaresie pieniądze, pierwszą przegródkę miał na jednostki groszy, a drugą na dziesiątki groszy. W pierwszej przegródce miał Tadzio jeden grosz, a w drugiej jednego dziesiątaka. Tadzio pisa! sobie zawsze, ile ma złożonych pieniędzy w pugilaresie. Ile miał jednostek groszy? A więc napisał 1 (pisze). He miał dziesiątaków? A to trzeba zaznaczyć tak, jak on. Pisze pod 10-ką 1. Ile to jest razem? U. Jedenaście. N. Chodź, pokaż, gdzie są dziesiątki napisane, a gdzie jednostki? A- może które wie, jak się taką liczbę pisze? U. Taką liczbę pisze się tak: 11. N. Tadzio dostał znowu od taty jeden grosz i dołożył do przegródki z jednostkami groszy. Jak wtedy zaznaczył sobie, ile ma pieniędzy w pugilaresie? (Mogą już uczniowie pisać). Potem się pyta: Ile miał teraz jednostek? O ile więcej, niż poprzednio? A dziesiątek przybyło mu co? Dlatego napisane 1. Przeczytaj tę liczbę! Przeczytajcie wszyscy tę liczbę! Tadzio znowu dostał od babci jeden grosz i dołożył do jednostek. Które z was mi Jo napisze, ile teraz miał pieniędzy? Przeczytaj tę liczbę! Przeczytajcie to wszyscy! Podobnie dalej aż do 19-tu groszy. Wreszcie, gdy się tato dowiedział, że Tadzio ma 19 groszy złożonych, dodał mu jeden grosz i spytał: „Ile teraz będziesz miał groszy?" Które z was wie, có Tadzio odpowiedział? Ile jednostek groszy miał Tadzio w pierwszej przegródce? Tadzio wyjął 10 jednostek groszy i poprosił tatusia, aby mu zmienił na 1 dziesiątaka. Tatuś wziął od Tadzia 10 groszy i dał mu w zamian 1 dziesiątaka. Do której przegródki włożył Tadzio tego dziesiątaka, czyli dziesiątkę? Ile miał teraz Tadzio dziesiątek? A ile jednostek? Dlaczego? Jaką liczbę napisał sobie w notatce Tadzio? Które z was mi ją napisze? Dlaczego napisał 0 jednostek? U. Bo Tadzio je zmienił na 1 dziesiątaka. Wszyscy czytają liczby napisane na tablicy pojedynczo i chóralnie.
Chodź tu i odsuń 10 gałek na liczydle! Policz je! Idź, napisz na tablicy, ile to gałek odsunąłeś? Idź na miejsce! Chodź tu D. i odsuń na drugim drucie jednę gałkę! Ile jest teraz gałek odsuniętych? Napisz! Przeczytaj!! Pokaż, gdzie napisałeś dziesiątkę a gdzie jednostkę? Przeczytajcie wszyscy tę liczbę! — i t. d. aż do 20.