0000030 (7)

tylfko „ciągnąć”). W momencie siły wielkość równoważonego opoi'u (w kG) przyłożonego w określonym miejscu, na przykład w obrębie stawu nadgarstkowego, mnożymy przez ramię działania siły. tj. odległość od osi obrotu w stawie (w cm). Przedstawiamy to na rycinie 15.

Ryc. 15. Moment siły mięśniowej obliczany w stosunku do stawu łokciowego

Legenda

M — moment r — ramię oporu Fm — siła mięśnia M — Fm • r

Należy sobie uzmysłowić, że siłę mięśniową wyrażamy momentem siły w sytuacji, gdy odnosimy jej pomiar tylko do jednego stawu z dobrze określoną osią obrotu, na przykład stawu łokciowego czy kolanowego. Zaletą takiego pomiaru jest wyeliminowanie zakłóceń, które mogą wypływać z pracy sąsiednich stawów i zniekształcać rezultat pomiaru. Ujemną stroną jest to, że wymaga znacznej wprawy przy określaniu osi obrotu w stawie oraz dodatkowych pomiarów długości. Nie zawsze też sposób ten nadaje się do testowania mięśni tułowia. Nie jesteśmy bowiem wówczas w stanie dokładnie określić osi obrotu.

W praktyce najczęściej wyniki izometrycznego testu siły mięśniowej wyraża się w kG pchania (prostowania kończyny) lub ciągnięcia (zginanie kończyny) niezależnie od tego, czy pomiar dotyczy jednego czy kilku stawów. Jest to w dynamometrii również postępowanie poprawne i pozwala na obiektywną ocenę siły mięśniowej.

Metody badania siły, w których nie opierano się na ocenie napięcia skurczu izometrycznego (pomiary w statyce), okazały się bardzo trudne i kłopotliwe w stosowaniu. Praktycznie rzecz biorąc w dalszym ciągu nie potrafimy testować mięśni wykonujących pracę dynamiczną, mimo że tego typu badania zapoczątkowano już przy końcu XIX wieku.

Testowanie mięśni oparte na pomiarach siły rozwijanej podczas skurczu izotonicznego wprowadzili de Lorme i Watkins. Zasadą tego testu było takie dobranie oporu, aby można było powtórzyć ćwiczenie 10 razy w jednej serii. Tak więc ciężar, który można było podnieść maksimum 10 razy, był uważany za miarę siły dynamicznej.

Podstawową zaletą tej metody było to, że obejmowała cały zakres ruchu, w którym mięśnie brały udział. Badanie takie okazało się jednak niewygodne w stosowaniu i wykazało wiele wad. Przeprowadzanie testu wymagało wiele czasu, trudno było ustalić opór wyjściowy, ćwiczenie wymagało odpowiedniej koncentracji i motywacji. Za pomocą wspomnianego testu mierzono raczej wydolność roboczą mięśnia aniżeli jego siłę.

Należy stwierdzić, że nie posiadamy idealnych metod badania siły, które nadawałyby się do rzetelnej i trafnej oceny przejawiania się tej cechy w różnych sytuacjach. Zdaniem Asmussena i jego współ- ^ pracowników [6], idealnym testem mięśniowym byłby taki test. który w jednej próbie mierzyłby maksymalne napięcie mięśnia na przestrzeni całego zakresu ruchu w jednym lub w kilku stawach, jeżeli byłaby to tzw. ocena funkcjonalna (czynnościowa).

Praktyk często zadaje sobie pytanie, do czego odnosić uzyskane wyniki pomiarów siły, z jakiego typu testów korzystać w ocenie siły mięśniowej w określonych sytuacjach itp. Wydaje się, że w rehabilitacji — gdy chodzi o narząd ruchu — układem odniesienia przy ocenie siły mięśniowej jest najczęściej zespół mięśniowy symetryczny

Ryc. 16. Stanowisko do pomiarów dynamometrycznych siły mięśniowej. Wartość siłową kończyny zastępczej oceniano w stosunku do możliwości kończyny zdrowej [89]

61