Zarlocznosc psychiczna (bulimia)
Jest równiez choroba o podlozu psychicznym. Sa to okresowe napady zarlocznosci z utrata kontroli nad iloscia spozywanych pokarmów. Chorzy na bulimie czuja sie glodni nawet bezposrednio po jedzeniu.
Osoby te zdaja sobie sprawe, ze jedzenie wymknelo sie spod ich kontroli, próbuja miedzy okresami obzarstwa rygorystycznie przestrzegac diety i opanowac napady zarlocznosci. Wstydza sie tego i utrzymuja w tajemnicy przed najblizszym otoczeniem, czesto objadajac sie noca.
Bojac sie przybrac na wadze, stosuja diety az do glodowania miedzy napadami objadania sie. Intensywnie cwicza (plywanie, biegi, gimnastyka), prowokuja wymioty i naduzywaja srodków przeczyszczajacych i moczopednych. Bywa, ze po wymiotach odczuwaja tak wielka ulge, ze przejadaja sie po to, aby je wywolac.
Przyczyny bulimii
Traktowanie jedzenia jako namiastki milosci - osoba, która czuje sie osamotniona, pusta i niekochana, je, aby zrekompensowac te negatywne uczucia.
Obrona przed seksem - niektóre kobiety obawiaja sie seksu. Otyloscia wysylaja sygnal: "Nie jestem atrakcyjna, nie chce seksualnych relacji".
Stresujace wydarzenia zyciowe (klótnie, choroby, smierc w rodzinie) - pacjenci z bulimia przejadaja sie, poniewaz pokarm powoduje wydzielanie w mózgu serotoniny, która moze poprawic ich samopoczucie i ulatwic odprezenie i wypoczynek.
Niska samoocena i towarzyszace im czeste okresy niepokoju, które moga lagodzic gwaltowne napady obzarstwa.
Kto choruje?
Okresem szczególnie predysponujacym do pojawiania sie zaburzen odzywiania jest okres mlodzienczy miedzy 12.-14. i 18.-21. rokiem zycia. Wystepuje w tym czasie duza aktywnosc hormonalna, intensywny rozwój fizyczny, ale tez wzrost zainteresowan i rozwój myslenia abstrakcyjnego. Narasta proces indywidualizacji i separacji, ksztaltuje sie tozsamosc psychoseksualna.
Niekiedy towarzyszy tym zmianom szczególne rozchwianie emocji. Pojawia sie bunt przeciwko autorytetom (rodzicom, szkole, kosciolowi). Uwaga koncentruje sie na wlasnym wygladzie i figurze. W okresie tym zaburzenia odzywiania sa najwieksze i wynosza w anoreksji ok. 1% populacji mlodziezy, w bulimii ok. 2%.
Wystepuje wyrazna przewaga zachorowan u dziewczat. 15-krotnie nizsza zachorowalnosc chlopców na anoreksje i bulimie wyjasnia sie mniejszym stresem zwiazanym z dojrzewaniem biologicznym.
Na zaburzenia odzywiania cierpia najczesciej dziewczeta i mlode kobiety, których kariera zawodowa jest zwiazana z koniecznoscia utrzymywania szczuplej sylwetki i kontroli swojego ciala. Sa to wiec mlode tancerki, uczennice szkól baletowych, niektórych dziedzin sportu, takich jak plywanie, gimnastyka.
Zdarzaja sie przypadki zachorowan wsród osób starszych, nawet 30-letnich, choc zdecydowanie rzadziej.
Bulimia nerwowa, zarlocznosc psychiczna, nadmierne objadanie sie. W potocznym rozumieniu zaburzenie zachowania, zwiazane z ciaglym odczuwaniem glodu. Bulimia nerwowa polega na objadaniu sie, a nastepnie na prowokowaniu wymiotów lub zazywaniu leków przeczyszczajacych. Wystepuje czesto naprzemiennie z jadłowstrętem psychicznym (anoreksja). Wedlug psychoanalityków zwiazana z urazami wczesnodzieciecymi, ukryta wrogoscia do matki, bledami wychowawczymi, odrzuceniem wlasnej plci. Wystepuje glównie u dziewczat i mlodych kobiet.
U nas rzadko rozpoznawana, czesto mylona z zaburzeniami pochodzenia hormonalnego. Wazna role w leczeniu odgrywa psychoterapia i terapia rodzinna.
Bulimia nalezy do grupy zaburzen jedzenia, podobnie jak anoreksja. Jest to choroba o podlozu psychologicznym, która ma wymierne zdrowotne konsekwencje. Bulimia charakteryzuje sie napadami kompulsywnego (przymusowego) jedzenia, a nastepnie zmuszaniem sie do wymiotów. Chociaz jest to zaburzenie mogace dotyczyc obu plci, przewazaja mlode kobiety oraz nastolatki. Czesto sa to kobiety odnoszace sukcesy zawodowe, pochodzace z rodzin o wysokim standardzie zycia, ale nie rzadko patologicznych. Sredni wiek pojawienia sie choroby to 18 lat lecz caly czas liczba ta idzie w dól. Osoby cierpiace na bulimie czesto siegaja po rózne preparaty odchudzajace, srodki przeczyszczajace i moczopedne po to aby schudnac. Nie znana jest dokladnie czestosc wystepowania bulimii, ze wzgledu na to, ze okresy obzarstwa i nastepczego "oczyszczania sie" sa najczesciej praktykowane w tajemnicy.
Bulimia jest prawdziwa choroba, która nie moze zostac kontrolowana przez osoby na nia cierpiace bez pomocy specjalisty. Uwagi ze strony rodziny i przyjaciól w najlepszym wypadku nie odnosza zadnego efektu, a w najgorszym - maja wrecz dzialanie odwrotne.
PRZYCZYNY
Napiecia i konflikty w rodzinie sa uwazane za najwazniejsza przyczyne bulimii. Osoba z bulimia stawia sobie nierealne do zrealizowania cele, do tego jest perfekcjonistka, przez co czuje, ze nie jest w stanie sprostac wymaganiom rodziców. Czesto ma niskie poczucie wlasnej wartosci, cierpi na depresje. Istnieja doniesienia, ze w stosunku do prawie polowy cierpiacych na bulimie byla stosowana przemoc fizyczna lub wykorzystywano ich seksualnie w przeszlosci.
OBJAWY
Ogólne zdrowie osoby chorujacej na bulimie zalezy od tego jak czesto przechodzi ona okresy kompulsywnego jedzenia a nastepnie wymiotów. Moze ona wymiotowac sporadycznie (raz w miesiacu), albo znacznie czesciej (po kilka razy dziennie). Konsekwencje zdrowotne zaleza wlasciwie od indukowanych wymiotów, a nie od obzarstwa. Fizyczne zaburzenia to miedzy innymi obrzek zoladka, trzustki, zapalenie przelyku, powiekszenie slinianek, zniszczenie szkliwa zebowego albo rozwój chorób dziasel w wyniku dzialania kwasu zoladkowego. Czeste wymioty zmniejszaja ilosc wody i potasu w organizmie, a w konsekwencji zaburzenia rytmu serca, skurcze miesni a czasem nawet calkowity paraliz. W ciezkich przypadkach tego rodzaju zaburzenia moga prowadzic do smierci. Równie niebezpieczne skutki spowodowane sa depresja , w ciagu której rozwijaja sie tendencje samobójcze.
ROZPOZNANIE
Lekarz przeprowadza badanie fizyczne i zbiera historie choroby. Lekarz powinien zwrócic szczególna uwage na sposób jedzenia, poszukujac takich zachowan, jak: powtarzajace sie okresy obzarstwa z nastepczym zmuszaniem sie do wymiotów lub zazywaniem srodków przeczyszczajacych, naprzemienne obzarstwo i odchudzania sie, potajemne podjadanie i obzeranie sie, nadmiernie nasilone cwiczenia fizyczne po to, aby uniknac przytycia.
LECZENIE
Leczenie polega przede wszystkim na psychoterapii - indywidualnej, grupowej lub rodzinnej. Moga byc równiez prowadzone terapie behawioralne lub poznawcze. Terapia behawioralna polega glównie na zmianie destrukcyjnych zachowan (w tym przypadku - napadów obzarstwa - wymiotów) ; sesje poswiecone sa badaniu poszczególnych typów zachowania i jak mozna im zapobiegac, pacjent otrzymuje szczególowe instrukcje pomiedzy kolejnymi sesjami. Terapia poznawcza pozwala na odkrycie mechanizmów kierujacych tego typu zachowaniami, zarówno w postaci emocji, jak i podswiadomych mysli z tym zwiazanych. Psychoterapia grupowa lub indywidualna skupia sie na poznawaniu doswiadczen emocjonalnych, ich zwiazku z wystepowaniem bulimii.