ZR�BOWE G�RY,

g�ry powsta�e przez pionowe przemieszczenia mas skalnych (wypi�trzanie lub obni�anie) wzd�u� linii uskokowych; g��wnymi formami g�r zr�bowych, kt�rymi s� np. Sudety, Harz, s� zr�by, rowy tektoniczne izapadliska.

P�ASZCZOWINA,

geol. masy skalne sfa�dowane, oderwane od pod�o�a iprzemieszczone poziomo na znaczn� odleg�oœ�; wyst�puj� wwielu g�rach fa�dowych, np. wHimalajach, Alpach, Karpatach.

Ukszta�towanie powierzchni.

Kraj nizinny, œrednia wysokoœ� 173 m (75,1% powierzchni do 200 m), najwy�szy punkt - 2499 m (Rysy wTatrach), najni�ej po�o�ony - 1,8 m poni�ej poziomu morza (depresja wdelcie Wis�y). Wp�nocnej cz�œci Pojezierza Po�udniowoba�tyckie (m.in. Po�udniowopomorskie, Che�mi�sko-Dobrzy�skie, Wielkopolskie, Lubuskie) iPojezierza Wschodnioba�tyckie (Litewskie, Mazurskie) zrzeŸb� m�odoglacjaln� (zlodowacenie ba�tyckie); wa�y moren czo�owych, m.in. pojezierza: Drawskie, Kaszubskie (Wie�yca - wysokoœ� 329 m), Wzg�rza Szeskie (wysokoœ� do 309 m), rozleg�e piaszczyste pola sandrowe zwydmami œr�dl�dowymi (r�wniny: Augustowska, Mazurska, Bory Tucholskie), jeziora rynnowe (Jeziorak, Wigry, Ry�skie, Gop�o), morenowe (Œniardwy, Mamry), wytopiskowe (Ha�cza) oraz ozy ikemy. Wœrodkowej cz�œci kraju Niziny Œrodkowopolskie (m.in. Po�udniowowielkopolska, Œl�ska, P�nocno- iŒrodkowomazowiecka) przechodz�ce ku wschodowi wNizin� P�nocnopodlask� oraz Polesie, a ku zachodowi - wNiziny Sasko-�u�yckie; rzeŸba staroglacjalna (zlodowacenie œrodkowopolskie); charakterystyczne wysoczyzny morenowe (Wa� Trzebnicki - wysokoœ� do 284 m, Wysoczyzna Siedlecka, Kaliska, Rawska), r�wniny peryglacjalne (zerodowane moreny denne), m.in. r�wniny: Wroc�awska, Radomska, torfowe zag��bienia bezodp�ywowe (pozosta�oœci jezior polodowcowych). Wysoczyzny pojezierne, r�wniny denudacyjne, wysoczyzny morenowe rozci�te s� szerokimi pradolinami, kt�rymi odp�ywa�y wody topniej�cego lodowca wczasie zlodowacenia œrodkowopolskiego (R�wnina Szprotawska, pradoliny: Wroc�awska, Wieprza) iba�tyckiego (Toru�sko-Eberswaldzka, Warszawsko-Berli�ska); wpradolinach wydmy œr�dl�dowe, np. Puszcza Kampinoska, miejscami bagna itorfowiska (Kotlina Biebrza�ska). Wybrze�e Morza Ba�tyckiego (pobrze�a: Szczeci�skie, Koszali�skie, Gda�skie) wyr�wnane, zszerokimi pla�ami, wa�ami wydmowymi (�eba), mierzejami (Helska) ijeziorami przybrze�nymi (Jamno, �ebsko, Gardno), miejscami klifowe (Wybrze�e Trzebiatowskie, Pobrze�e Kaszubskie). Wpo�udniowej cz�œci Polski strefa starych, zdyslokowanych worogenezie alpejskiej g�r iwy�yn: Sudety (Œnie�ka, 1602 m), Wy�yna Œl�sko-Krakowska (512 m wpobli�u Jerzmanowic), Wy�yna Ma�opolska zG�rami Œwi�tokrzyskimi (�ysica, 612 m), Wy�yna Lubelsko-Lwowska zRoztoczem (Wielki Dzia�, 390 m); rozwini�ta rzeŸba krasowa (zw�aszcza na Wy�ynie Krakowsko-Cz�stochowskiej - 400 jaski�) ilessowa (wy�yny: Sandomierska, Lubelska). Na po�udniu, wzd�u� granicy ze S�owacj�, m�ode g�ry fa�dowe Karpaty zkrystalicznym masywem wewn�trznym Tatr, oddzielone od wy�yn zapadliskiem tektonicznym zkotlinami: Sandomiersk� iOœwi�cimsk�.

---