zmiany skórne w cukrzycy, Zmiany skórne w cukrzycy

Zmiany skórne w cukrzycy

Choroby i zmiany związane z mikroangiopatią

Rumieniec cukrzycowy
(Rubeosis diabetica)

Pojawia się we wczesnych stadiach niewyrównanej cukrzycy typu I
Nieostro zajmuje twarz (policzki), rzadziej dłonie, podeszwy stóp i tułów
Przebieg przewlekły, bez objawów subiektywnych
Leczenie: wyrównanie glikemii, unikanie ekspozycji na słońce i filtry UV, laseroterapia przy widocznych teleangiektasiach

Dermatopatia cukrzycowa (Dermatopathia diabetica, Pretibial pigmented patches)

Występują u 30% kobiet i 60% mężczyzn chorych na cukrzycę w średnim i podeszłym wieku, rzadko też u dzieci.
Liczne płaskowyniosłe, matowoczerwone grudki, przekształcające się szybko w lekko zagłębione, okrągłe ogniska zanikowe.
Lokalizacja głównie na wyprostnej powierzchni podudzi, rzadziej udach i przedramionach.
Pojedyncze wykwity ustępują zazwyczaj po kilku-kilkunastu miesiącach z pozostawieniem powierzchownych blizn
Leczenie: mało skuteczne, NLPZ zewnętrznie na zmiany wczesne, ochrona przed urazami.

Zespół rzekomotwardzinowy (Scleroderma like syndrome, sclerodactylia diabeticorum)

Występuje szczególnie często u dzieci z typem I cukrzycy
stwardnienia obejmują przede wszystkim palce rąk z ograniczeniem ruchomości stawów międzypaliczkowych i śróręcznopaliczkowych rąk mogą przypominać akrosklerodermię lub contractura Dupuytreni
Zmiany są niebolesne, cofają się po wyrównaniu glikemii

Cukrzycowy obrzęk stwardniały (Scleroedema diabeticorum)

Późny objaw cukrzycy insulinozależnej, opornej na leczenie, głównie u osób otyłych
Nie ma tendencji do ustępowania niezależnie od leczenia
Stwardnienia obejmują kark, ramiona, twarz, tułów, niekiedy cały, rzadziej kończyny
Różnicowanie: twardzina, scleroedema Buschke

Zmiany paznokciowe (Onychopathia diabetica)

Nie są patognomoniczne dla cukrzycy
Są wynikiem uszkodzenia naczyń łożyska paznokciowego.
Płytki kruche, łamliwe, szczególnie od wolnego brzegu, wolniej rosną, towarzyszy rogowacenie podpłytkowe i zmiana zabarwienia płytki

Zmiany pęcherzowe
(Bullosis diabeticorum)

Występują w przewlekłej cukrzycy u osób starszych
Mechanizm nieznany
Pęcherze tworzą się na skórze pozornie niezmienionej, głównie na kończynach dolnych

Objawy zaburzeń przemiany lipidów i karotenu

Kępki żółte wysiewne (Xanthoma eruptivum) - związane z wysoką trójglicerydemią w niewyrównanej cukrzycy
Ksantoza (Xanthosis diabetica, Yellow skin, Carotenemia) - przyczyna nieznana, prawd. wzrost stężenia karotenu w surowicy w wyniku upośledzonego jego metabolizmu. Manifestuje się żółtawym przebarwieniem skóry fałdów nosowo-policzkowych, małżowin usznych, dłoni i stóp

Choroby związane z upośledzeniem odporności

infekcje bakteryjne różnorodne, głownie bakteriami ropnymi (folliculitis, furunculosis)
infekcje grzybicze - przede wszystkim candydiazy o różnej lokalizacji i łupież pstry
zwiększona skłonność do wtórnego nadkażenia ran, nadżerek i przeczosów

Choroby i zespoły często współistniejące z cukrzycą

Rogowacenie ciemne
(Acanthosis nigricans)

Rzadkie schorzenie o kilku typach etiologicznych i klinicznych.
Aksamitnie brunatne przebarwienie skóry z hiperkeratozą i brodawkowatym przerostem skóry w fałdach skóry, zgięciach stawowych i okolicach otworów naturalnych, a postać złośliwa również w obrębie śluzówek jamy ustnej i narządów płciowych
postać złośliwa związana z nowotworami narządów wewnętrznych - rewelator
postać łagodna występuje w różnych endokrynopatiach, w tym otyłości i cukrzycy

Lipodystrofia (Lipodystrophia)

zespół zaniku tkanki tłuszczowej, cukrzycy insulinopornej, hiperlipidemi i hepatosplenomegalii
odmiana wrodzona- autosomalnie dominująca - całkowity zanik tkanki tłuszczowej, zmiany od urodzenia lub w pierwszych 2 latach życia, może współistnieć rogowacenie ciemne, hipertrichoza, przerost mięśni, kępki żółte, przebarwienia skóry.
postać nabyta - zanik stopniowo obejmuje twarz i górną część klatki piersiowej, potem postępuje dalej, może towarzyszyć hipertrichoza i przebarwienia.

Rumień nekrolityczny wędrujący (Erythema necrolyticum migrans. Glucagonoma)

Etiopatogeneza: guz trzustki z komórek alfa produkujących glukagon
Na skórze szerzące się obwodowo rumienie z wykwitami pęcherzowo-krostkowymi, nadżerkami, strupami i spełzaniem naskórka
zajmują różne okolice - najczęściej klatkę piersiową, podbrzusze, pachwiny, pośladki, kończyny dolne, rzadziej twarz.
laboratoryjnie: hiperglikemia, wysoki poziom glukagonu, anemia normobarwliwa.
Leczenie: operacyjne guza trzustki

Hemochromatoza
(Haemochromatosis)

może być idiopatyczna - genetycznie uwarunkowane zaburzenie metabolizmu żelaza lub nabyta - przy nadmiernej podaży żelaza (przetoczenia krwi)
triada objawów: marskość wątroby, cukrzyca insulinozależna, przebarwienie skóry
skóra przebarwiona od jasno- do ciemnobrunatnej, głównie twarzy, grzbietów rąk, przedramion, dołów pachowych i pachwinowych, niekiedy przebarwione śluzówki jamy ustnej
Leczenie: insulina, dieta uboga w żelazo, deferoksamina

Skórne odczyny na leki przeciwcukrzycowe

Odczyny związane z podawaniem podskórnym insuliny, dawniej obserwowane u 15-50% chorych, obecnie po wprowadzeniu insulin monokompetentnych, rekombinowanych insulin ludzkich i podawanie ich przy pomocy penów w małych dawkach, kilka razy na dobę lub pomp infuzyjnych, są bardzo rzadkie:

zmiany alergiczne - miejscowe typu późnego lub wczesnego, rzadko uogólnione osutki rumieniowo-grudkowe lub pokrzywkowe
zanik tkanki tłuszczowej (lipoatrophia) w miejscu iniekcji
lipodystrofia poinsulinowa ma znaczenie historyczne

Podawanie doustnych leków hipoglikemizujących, głównie pochodnych sulfonamidowych, jest często przyczyną wystąpienia różnorodnych osutek polekowych.