Gry i zabawy integracyjne- rodzaje i przykłady.
Wszechstronny i harmonijny rozwój dziecka jest procesem bardzo złożonym
i uwarunkowanym wieloma czynnikami. Wszelkie starania pedagogów powinny zmierzać
do tego, aby rozwój dziecka przebiegał najpomyślniej, by mogło ono w pełni rozwinąć swoje zdolności, zainteresowania, by zawsze było akceptowane.
By proces ten przebiegał prawidłowo, od najmłodszych lat należy zadbać o kształtowanie empatii, czyli zdolności wczuwania się i rozumienia uczuć innych, o życzliwość, o otwarcie na problemy innych. Te cechy umożliwiają nawiązanie głębokich, wartościowych więzi
z innymi dziećmi, ludźmi, opartych na wzajemnej akceptacji i szacunku. Aby mogły zaistnieć takie dojrzałe, mądre stosunki pomiędzy ludźmi, potrzebne jest odpowiednie podejście
do kształcenia i wychowania dzieci. Świadome, umiejętne rozbudzanie w nich wrażliwości, tolerancji, życzliwości zaowocuje w przyszłości pokoleniem ludzi mądrych, otwartych, wykazujących zrozumienie dla innych.
Szczególną okazją przynoszącą największe korzyści w rozwoju tych cech i kontaktów społecznych są gry i zabawy integracyjne, będące częścią metod integracyjnych.
Metody integracyjne mają ułatwić kontakt między osobami, pomóc. Ich celem jest zintegrowanie, zespolenie grupy, zbudowanie w niej jedności. Metody mają pomóc
w przekształceniu luźnego zbioru jednostek we wspólnotę osób, które się znają i choćby
w minimalnym stopniu nawiązały więzy. Nawiązanie więzi jest podstawą wspólnej pracy, współdziałania.
Metody integracyjne proponują pewną strukturę nawiązywania kontaktu. Nadają porządek pierwszym trudnym krokom we wzajemnym kontakcie. Są tak zbudowane, aby każdy mógł zaistnieć w grupie, zaznaczyć swoją obecność i był dostrzeżony przez innych. Bardzo wyraźny jest w nich element zabawowy, atmosfera relaksu i rozluźnienia. Niosą radość, zadowolenie ze wspólnego odkrywania i przeżywania pewnych treści, stymulują radosne i twórcze poznanie siebie nawzajem, wzbogacają wzajemne kontakty, pomagają
w odkrywaniu radości bycia z sobą i w tworzeniu pogodnej atmosfery.
Nawiązanie kontaktu, budowanie więzi jest zwykle trudne. Istnieje wiele barier między nami - nie znamy się, różnimy się wiekiem, wykształceniem, pozycją społeczną. Dlatego czasem tak trudno rozpocząć rozmowę, trudno przełamać "pierwsze lody". Metody integracyjne ułatwiają zmniejszenie obaw i dystansu między wszystkimi członkami grupy,
w tym także między prowadzącym a grupą.
Umiejętne wykorzystanie metod integracyjnych ma duże znaczenie dla całego procesu pracy z grupą. Stworzenie więzi między prowadzącym i uczestnikami oraz między nimi
w grupie ułatwia wspólną pracę i wpływa na jej efekty. Rodzi się bowiem w takiej sytuacji poczucie identyfikacji poszczególnych osób z daną grupą, poczucie odpowiedzialności
za podejmowane zadania. Poza tym efekty działań podejmowanych podczas części metod integracyjnych mogą stanowić dekorację sali, co sprzyja dobrej atmosferze.
Istotą tych metod jest zachęta, propozycja, pobudzenie zainteresowania, a nie nakaz czy przymus.
Znaczenie metod integracyjnych potwierdzają doświadczenia w różnorodnych grupach - także wiekowych. Nie tylko dzieci czy młodzież, ale także dorośli oraz ludzie starsi chętnie w nich uczestniczą.
Metody integracyjne można podzielić na:
metody na poznanie imion
zabawy integracyjne
zabawy z chustą
tańce integracyjne
Zabawy integracyjne uczą zachowań, postaw aprobowanych społecznie, pozwalają dziecku na zaspokojenie ciekawości, dają radość i pomagają w budowaniu adekwatnej samooceny.
Przykłady zabaw integracyjnych:
Zabawa integracyjna „Uściśnij dłoń”
Uczestnicy chodzą swobodnie po sali, prowadzący podaje im kolejne instrukcje:·- uściśnij jak najwięcej dłoni,
- stańmy w kręgu, weźmy się za ręce i zróbmy fale,
- stańmy w ciasnym kręgu zróbmy jednocześnie przysiad.
2. „Zaczarowane ludziki”
Dzieciom biegają po sali, rozmawiają, lub podśpiewują. Na słowo magiczne, np. "bum"- zatrzymują się jak przerażone w tej pozycji, w jakiej się wcześniej znajdowały.
3. Podawanie przedmiotu
Uczniowie stają w kole zwróceni twarzami do siebie. Prowadzący podaje woreczek
z grochem, który uczestnicy przekazują sobie tak, jakby ten przedmiot był: bardzo ciężki, gorący, kruchy, cuchnący, lepki itp. Prowadzący zmienia polecenia po każdej rundce.
4. Chodzenie
Uczestnicy chodzą swobodnie po sali. Prowadzący zmienia, co jakiś czas polecenia, np.:
-chodzimy jak ludzie bardzo zmęczeni, smutni, radośni
-chodzimy z otwartym parasolem pod wiatr, skacząc po kamieniach, po gorącym piasku
-tworzymy „Ministerstwo Głupich Kroków” -każdy wymyśla śmieszny sposób chodzenia
5. Wyścigi konne
Dzieci siedzą na dywanie w siadzie skrzyżnym, słuchają relacji nauczyciela z wyścigów konnych i wykonują wszystkie gesty za nauczycielem:
Konie podchodzą do startu /wolno, miarowo uderzają dłońmi o kolana, raz w lewe, raz
w prawe/ jeden kuleje /jedno dziecko uderza niemiarowo/.
Bomba w górę - bum! /dzieci wyraźnie wymawiają BUM! unosząc jedną dłoń w górę/.
Poszły /bardzo szybko uderzają dłońmi o kolana raz w prawe, raz w lewe/,
Zakręt w prawo / ostro przechylają się w prawo nie przestając uderzać w kolana/,
zakręt w lewo /przechylają się w lewo/.
Przeszkoda /wymawiając HOP! Udają przeskok przez płot (ręce ułożone jak w skoku do wody)/.
Konie pędzą po moście /pięściami uderzają w piersi/, po wodzie /pięściami uderzają o napuszone policzki/, rów z wodą /wymawiają PLUM! uderzając dłońmi o podłogę/.
Biegną dalej /cały czas szybko uderzając dłońmi o kolana/.
Meta już blisko, kto będzie pierwszy? /dzieci uderzają coraz szybciej/.
Meta! /dzieci padają zmęczone/.
6. „Masaż”
Wieje wietrzyk: fiu, fiu, fiu (dmuchamy w jedno i drugie ucho dziecka)
Kropi deszczyk: puk, puk, puk (delikatnie stukamy palcami)
Deszcz ze śniegiem: chlup, chlup, chlup ( uderzamy dłońmi zwiniętymi w miseczki)
A grad w szyby: łup, łup, łup (lekko uderzamy pięściami w plecy dziecka)
Świeci słonko: ruchem okrężnym gładzimy plecy dłonią
Wieje wietrzyk: dmuchamy we włosy
Pada deszczyk: stukamy palcami.
Czujesz dreszczyk?: leciutko szczypiemy w kark.
7. „Figurka”
Dzieci tańczą w parach w rytm muzyki. Gdy muzyka ucichnie, tańczące pary
zastygają w bezruchu tworząc "skamieniałą figurkę".
8. „Wycieczka” ( cel: lepsze poznanie w grupie)·Wybieramy się na wycieczkę i każdy coś pakuje do plecaka.
Każdy pakuje jedną rzecz na pierwszą literę swojego imienia i mówi, co spowodowało, że wybrał właśnie to np. „Ja Basia zabieram na wycieczkę bułeczkę, dlatego, że nie wiem czy nie będę głodna” - i podajemy plecak osobie po swojej lewej stronie itd.
9. „Domino”
„Domino” to gra polegająca na łączeniu takich samych elementów.
Prowadzący staje w środku koła i mówi: „Jestem pierwszym elementem domina. Proszę do siebie kogoś, kto, tak jak ja, … lubi wesołe piosenki”. Kto pierwszy chwyci prowadzącego za rękę wygrywa i teraz on zaprasza kogoś o podobnych upodobaniach. Ostatnia osoba zamyka krąg i łączy nas wszystkich.
10. „Taniec integracyjny z czapeczką”
Gra muzyka. Dzieci ustawione są w kręgu. Prowadzący zakłada na głowę czapeczkę
i tańcząc wykonuje jakieś charakterystyczne ruchy - pozostali naśladują go. W pewnym
momencie przekazuje czapeczkę w lewą stronę. Teraz osoba posiadająca czapeczkę
wymyśla jakiś ruch a wszyscy go naśladują. Zabawa trwa aż czapeczka wróci do
prowadzącego.
11. „Moje miejsce”
Dzieci siedzą w kole po turecku. W kole robimy przerwę i uzyskujemy wolne miejsce.
Na puste miejsce osoby siedzące z 2 stron mogą kogoś zaprosić, kogo chcą mieć przy
sobie, kogo lubią. Warunek to: powiedzenie „Moje miejsce” i klepnięcie ręką w puste
miejsce. Jeśli 2 osoby jednocześnie klepną i powiedzą w równym czasie, muszą ustalić
między sobą, kogo zaproszą. Osoba zapraszana zwalnia miejsce i zabawa toczy się dalej.
12. „Nieostrożne żabki”
Dzieci siedzą w kręgu z opuszczonymi głowami. Jedno dziecko cichutko kumka. Pozostałe milczą. Wybrane dziecko - bociek stoi poza kręgiem, słucha skąd dochodzi głos i stara się wskazać dziecko będące nieostrożną żabką. Jeśli odszuka żabkę zajmuje jej miejsce.
13. „Kąpiel"
Każde dziecko otrzymuje kartonik z nazwą jednego z przyborów potrzebnych do mycia.
Nazwy mogą się powtarzać. Wymienione nazwy np. gąbka, szczotka, mydło, kubek,
pasta, zamieniają się miejscami. Na hasło "Kąpiel" wszyscy uczestnicy zabawy
zamieniają się miejscami.
14. „Pantomima”
Uczestnicy siedzą w kręgu. Jedna osoba wychodzi na środek i naśladuje wykonywanie
jakiejś czynności np. jedzenie lodów, wchodzenie po schodach, mycie okna, szycie itd.
Uczestnicy odgadują, jaka to czynność. Kto odgadnie wchodzi do środka i naśladuje, co
innego.
15. "Zgadnij - czyje słyszysz imię"
Jedno dziecko opuszcza krąg z poleceniem, aby po powrocie odgadło, jakie imię słyszy.
Pod jego nieobecność wybieramy imię dziecka z sali np. Kamil. Dzielimy je na sylaby
Ka - mil. Na dany znak, dzieci w dwóch grupach skandują jednocześnie sylaby wybranego imienia. Jeżeli zgadujący trzykrotnie poniesie porażkę w odgadywaniu, daje fant.
16. "W domu kipi mleko"
Jedna osoba staje w środku i wskazując na wybrane przez siebie dziecko szybko mówi
"W domu kipi mleko". Zanim skończy, wskazana osoba musi powiedzieć imię dziecka
siedzącego po prawej. Jeśli się pomyli lub nie odpowie, idzie do środka.
17. „Podium”
Każdy próbuje znaleźć cechę wspólną łączącą trzy osoby z grupy. Kto taką znajdzie,
wówczas wywołuje dane osoby na środek. Pozostali muszą odgadnąć, jaka to cecha.
18. „Dodaj swój ruch"
Grupa siedzi w kręgu. Osoba zaczynająca wstaje i pokazuje jakiś ruch. Następnie osoba siedząca po lewej stronie powtarza ruch i dodaje swój. Gra odbywa się bez słów. Jeśli ktoś się odezwie lub ominie ruch, daje fant.
19. „Lubię ciebie”
Na plecy uczestnicy przyklejają kartki z napisem: „Lubię ciebie za to...”,. Następnie
przechodząc, anonimowo wpisują na kartki własne opinie. Zaznaczamy, że informacje
mają dotyczyć tylko dobrych cech. Ćwiczenie trwa tak długo, aż wszyscy otrzymają
informacje na swój temat. Następnie każdy odczytuje zdania ze swojej kartki. Kto chce,
czyta głośno. Rozmawiamy o tym, jakie odczucia wzbudziło to ćwiczenie.
20. „To lubię”
Na przygotowanych kartkach wypisujemy pionowo litery swojego imienia i szukamy do
nich odpowiedniego wyrazu np. nazwy, wydarzenia, rzeczy, które lubię.
Na przykład:
G - gości
O - ogród botaniczny
S - siedzenie przed komputerem
I - irysy
A - arbuzy
21. „Perskie oko”
Dzieci tworzą dwa koła - koło wewnętrzne to osoby siedzące na krzesłach, koło zewnętrzne to osoby stojące za krzesłami. Osoba stojąca w środku koła,,puszcza oko” do jednej
z siedzących, ta szybko wstaje i stara się uciec na środek koła. Osoba stojąca na zewnątrz łapie ją starając się nie dopuścić do ucieczki. Jeżeli siedzącej uda się dotrzeć do środka koła zamienia się miejscami z osobą,,puszczającą oko”.·22.,,Krążące pudełko”
Dzieci stoją w kole. W czasie trwania muzyki krąży pudełko. gdy muzyka milknie osoba, u której pudełko się znajduje, wyjmuje jeden los, na którym zapisane jest zadanie. Należy zadanie wykonać i zabawa zaczyna się od początku. (Przykładowe zadania: zaszczekaj jak mała psinka, złóż życzenia wybranej osobie, podaj rękę wszystkim osobom, których imię zaczyna się na P itd.)
23. „Pociąg”
Uczestnicy siedzą w kręgu, osoba prowadząca staje w środku. Osoba prowadząca porusza się po okręgu, naśladując jakiś środek lokomocji, np. samochód, pociąg, statek itp. Zatrzymuje się przed kilkoma osobami, daje im znak i one ruszają za nim, naśladując ten sam pojazd. Kiedy w ruchu jest już 6-10 uczestników, osoba prowadząca woła: zmiana i wszyscy włącznie z nią starają się usiąść na krzesłach. Ten, kto zostaje bez krzesła zaczyna zabawę od początku naśladując inny pojazd.
24. „Klapnięte baloniki”
Dzieci stoją zgięte w pasie, głowy opuszczone, ręce luźno wiszące, mruczą coś do siebie czy narzekają. Na umówiony znak podrywają się - wyprost całego ciała, ręce w górę i mocny krzyk, taki, jaki w tej chwili właśnie wypełnia dziecko. Ćwiczenie trzeba powtórzyć kilka razy.
25. „Stonoga”
Dzieci wędrują ustawione jedno za drugim. Śpiewają piosenkę „Idzie sobie stonoga”. Po zatrzymaniu dziecko prowadzące woła - prawa noga - wszyscy pokazują prawą nogę, potem woła - lewa noga - wszyscy pokazują. Z kolei grupa liczy raz…dwa…trzy… i w tym czasie prowadzący biegnąc wzdłuż „stonogi” musi znaleźć się na końcu. Zabawa rozpoczyna się na nowo, prowadzi kolejna osoba w rzędzie.
26. „Cebula”
Uczestnicy ustawiają się w dwa równoliczne koła, twarzami do siebie. Witają się ze sobą. Następnie wykonują polecenie prowadzącego i żegnają się. Przykładowe zadania: (uśmiech, podanie ręki, powiedz, co jadłeś na śniadanie, powiedz jakiś komplement, ulubiony przedmiot, ulubione zwierzę).
Opracowała: mgr Joanna Myślińska-Dzierwa