Konwencje powieściowe w Malwinie.
Malwina czyli domyślność serca, łączy w sobie elementy powieści czułej i obyczajowej.
Powieść czuła
Ośrodek fabuły stanowią dwie postacie: Malwina i Ludomir, których wzajemne stosunki są motorem rozwoju wydarzeń. Głównym przedmiotem są przeżycia wewnętrzne, zmiany dokonywane w ich psychice pod wpływem rozwoju uczuć. Dominuje tam psychologizm
Jako tło akcji oraz dopełnienie nastrojów i emocji wprowadzono do powieści opisy krajobrazów oraz szczególny typ scenerii ( noc, księżyc, mrok)
Za formę podstawową obierano najczęściej listy ( Malwiny do Lubomira, do Wandy); forma powieści epistolarnej pozwalał na urozmaicenie techniki narracyjnej. Listy oddawały bezpośredni owość przeżycia, relacjonowanie go na gorąco.
Język listów miał sugerować odbiorcy autentyczność i napięcie uczuciowe.
Ukazanie w sposób szczególny emocji, wyeksponowanie uczuć zwłaszcza miłości i przyjaźni
Miłość:
Występują 2 wzorce: pierwszy oparty na uczuciu: Malwina i Ludomir, drugi na rozsądku: małżeństwo Malwiny z mężem wybranym przez rodziców
Przeciwstawione SA także miłość moralna, rozsądna :Malwina i właściciel głazowa i niemoralna, cierpiąca: Malwina i Ludomir
Uczucie było nieszczęśliwe,
Bohaterowi powieści sentymentalnych marzą o spokojnym szczęściu, utożsamiają miłość z nim., przybiera ono rożne formy np. spojrzenie, list, pamiątka od ukochanej
Przyjaźń:
Sentymentalna przyjaźń nawiązywała do idei oświecenia. Sławiła cnotę, dobroć człowieka, lojalność wobec przyjaciół, otwartość…
Przyjaciel był osoba stale obecna, która czuwała, pomagała, - Malwina - Wanda
W sytuacji trójkąta : Malwina, Ludomir- książę Melsztyński i Ludomir - „Płomieńczyk”, ten trzeci usuwa się w cień, poświęcając miłość przyjaźni
W powieściach sentymentalnych nie a złych przyjaźni
Cierpnie i łzy:
Uczuciem towarzyszącym sentymentalnej miłości jest cierpienie
Bohaterowie sentymentalni podlegają tez innym uczuciom, oprócz własnych przeżyć zajmują się oni ludźmi ubogimi i potrzebującymi
Sentymentalne łzy:
Uczucia przezywane są w sposób fizyczny - przyspieszone tętno, podwyższone ciśnienie, trudności w oddychaniu
Powieść zanotowała tez inne objawy reakcji emocjonalnych, bohaterowie plączą, mdleją, wzdychają, czerwienia się, trąca glos
2. Powieść obyczajowa
SA to utwory o zróżnicowanej tematyce i rożnych schematach, zawierają elementy satyryczne, historyczne, sentymentalne, psychologiczne
Perypetie Malwiny to wielopłaszczyznowy obraz środowiska, postaw, zachowań, obyczajów
Narracja w 3 osobie
Występuje autorski autokomentarz informujący o usytuowaniu kreowanej narratorki wobec przedstawionego świata,
Narracje bohaterki, uzupełniają glosy innych postaci, - listy, opowiadania
Malwina czerpie z :
Tristana i Izoldy: symbolika miecza ( miecz, rozumiany jest tu jako zapora do szczęścia, im więcej zapór tym więcej namiętności), mit miłosnego napoju ( eliksir zdejmuje obowiązek odpowiedzialności bohaterów za skutki nierozważnej miłości)
Cierpienia młodego Wertera: zakochany jest postrzegany przez innych jako szaniec
Sonetów Petrarki - kobieta jako osoba, która się wielbi a nie pożąda cieleśnie
W Malwinie dostrzec można także elementy romansu:
Główne właściwości poetyki romansu:
Pisany prozą
Tytuł zaczyna się od słowa `historia'
Dominantą konstrukcyjną jest rozbudowana akcja, przebiegająca zazwyczaj w historycznej bądź bliżej nieokreślonej przeszłości oraz w niezwyklej scenerii o charakterze egzotycznym ( często fantastycznym)
Na akcje składają się perypetie pary zakochanych
Bohaterowie musza przezwyciężyć rożne przeszkody losu i intrygi ludzkie
Dużą role odgrywają elementy pełniące role retardacji lub komplikacji np. występowanie bohaterów w rożnych rolach i pod rożnymi imionami, końcowe rozpoznanie
W wizerunkach bohaterów często statycznych, uwypuklano tylko przeżycia miłosne
Bohaterowie wywodzili się z wysokich rodów
Powieść Wirtemberskiej zawiera kilka rodzajów romansu:
Romans intrygi
Tajemnicze pochodzenie bohatera -> Ludomir płomieńczyk nie zna dokładnie swojej przeszłości
Współistnienie dwóch braci bliźniaków
Watek porwania dziecka przez Cyganów
Symetryczne przedstawienie losów bohaterki - od dzieciństwa, poprzez małżeństwo, do życia w krzewinie
Współistnienie dwóch równorzędnych tajemnic - nieświadomość Ludomira co do swojego pochodzenia i chęć ukrycia tego przed innymi
Współistnienie osób trzecich, których losy SA pozornie nie związane z głównym wątkiem - Cygan Dżega, młynarka Telimena,
Watek turnieju rycerskiego - rycerz w czarnej zbroi o którym nikt nic nie wie
Romans psychologiczny
Tytułowa `domyślność serca' jest podświadomością psychiki bohaterki
Wszelkiego rodzaju opisy przyrody, listy, opowieści wtrącone służą do oświetlenia psychiki bohaterki
Rola pejzażu - za pośrednictwem przyrody poznajemy stany psychiczne bohaterki, szczególnie widoczne jest to w scenie z `widmem'
Romans gotycki ( opierający się na osjanizmie)
Krajobrazy osjanistyczne - ogród łazienkowski, w którym Malwina ujrzała widmo, pusty zamek w Głazowie, po którym przechadza się Malwina ( nomen omen - imię wyjęte prosto z pieśni Osjana)
Sceny z elementami mrocznymi - noc, księżyc, wiatr, widmo
Niebezpieczne sytuacja - np. poznanie się Ludomira i Malwiny - pożar domu piastunki Malwiny;
Motyw snu wróżebnego - sen bohaterki o rycerzu w katedrze
Watek turnieju rycerskiego - scena rodem średniowiecza
Widmo w Malwinie okazuje się być żywym człowiekiem
Romans obyczajowy
Jego zadaniem jest ukazanie ówczesnych obyczajów - zabawy w krzewinie, turniej Rycerki, zabawy i bale w Warszawie, kwesta
Romans w listach
Listy w Malwinie nie służą do rozwoju intrygi i nie przydają się do rozwoju akcji
Narrator wykorzystuje listy do oddania głosu bohaterowi, dzięki czemu uwalnia się od odpowiedzialności za to, co zostało powiedziane
Dzięki listom czytelnik otrzymuje światopogląd oświetlony z rożnych pkt. Widzenia
Listy Malwiny która przebywa w mieście są aspektem psychologicznym ukazującym ówczesna Warszewę