Technologia lakierów do paznokci - rozpuszczalniki i rozcieńczalniki
Rozpuszczalnik stanowi około 80% ogólnej masy produktu. Rozpuszczalniki powodują, że wszystkie składniki są w płynnej formie. Mają one bezpośredni wpływ na łatwość nakładania lakieru, szybkość schnięcia i twardnienie. Dobry rozpuszczalnik powinien charakteryzować się dużą siłą rozpuszczania, nietoksycznością, szybkim parowaniem i łagodnym, nie drażniącym zapachem (należy to sprawdzić przed zmieszaniem z innymi składnikami i po zmieszaniu). Im dłuższa jest temperatura wrzenia rozpuszczalnika, tym niższa lepkość uzyskanego lakieru i wyższa zdolność krycia powierzchni paznokcia. Zastosowana więc kompozycja wpływa na jakość lakieru.
Rozpuszczalniki nitrocelulozy są rozpatrywane w trzech kategoriach:
Aktywne rozpuszczalniki; prawdziwe rozpuszczalniki nitrocelulozy, zawierające estry, ketony, etery glikolu; są dzielone na szybko, średnio i wolno schnące;
Czynniki sprzęgające; są to zazwyczaj alkohole, wzmacniają one działanie aktywnych rozpuszczalników, nie są to jednak rozpuszczalniki nitrocelulozy;
Rozcieńczalniki; nie są to rozpuszczalniki nitrocelulozy, stabilizują one lepkość lakieru, redukują efekt ponownego nakładania lakieru na lakier, są nośnikiem (rozpuszczalnikiem) żywic.
Zbyt lotny rozpuszczalnik powoduje zmętnienie filmu na skutek gwałtownego jego schnięcia i kondensacji wilgoci pod powierzchnią lakieru. Powoduje szybkie jego gęstnienie, co utrudnia nakładanie, powoduje też uzyskanie lakieru o złym rozlewie na powierzchni paznokcia i w rezultacie otrzymanie nierównego filmu.
Zastosowanie rozpuszczalnika o wysokiej temp. wrzenia powoduje długi czas schnięcia i wiązania lakieru z powierzchnią paznokcia oraz może się przyczyniać do utrudnienia w nakładaniu lakieru.
Preferuje się mieszaninę rozpuszczalników o niskiej (<100 st.C) i średniej (100-130 st.C) temp. wrzenia. Jako niskowrzące należy wymienić aceton i octan etylenu. Natomiast średnia temp. wrzenia charakteryzuje octan butylu lub octan izobutylu.
Wysokowrzące rozpuszczalniki (>130 st.C), do których zaliczamy glikol etylenowy oraz octan i mleczan glikolu, spełniają rolę jednocześnie rozpuszczalników i plastyfikatorów nitrocelulozy. Wpływają one korzystnie na połysk filmu.
W technologii lakierów oprócz rozpuszczalników stosowane są także rozcieńczalniki. Są to organiczne związki, mieszające się z nitrocelulozowymi rozpuszczalnikami, ale same nie będące dla niej rozpuszczalnikami. Rozcieńczalniki stosuje się dla obniżenia kosztów produktu. Pomagają one w obniżeniu i stabilizacji lepkości lakieru i mogą spełniac rolę rozpuszczalników dla zastosowanych żywic. Ilość stosowanego rozcieńczalnika jest uzależniona od tolerancji roztworu nitrocelulozowego. Dla danego układu określa się możliwość rozcieńczenia bez spowodowania wytrącenia nitrocelulozy.
Jako rozcieńczalniki stosowane są alkohole oraz aromatyczne i alifatyczne węglowodory. Spośród alkoholi wymienić należy butylowy i etylowy. Stosunek tolerancji dla nich wynosi 9:1, tzn na jedna objętość roztworu nitrocelulozy można zastosować maksymalnie 9 objętości rozcieńczalnika.
Jako rozcieńczalnik spośród alifatycznych węglowodorów stosuje się eter naftowy. Ma on jednak bardzo niski współczynnik tolerancji 1:1. Poza tym podobnie jak węglowodory aromatyczne, podwyższa nieco lepkość roztworu nitrocelulozy i poprawia płynięcie filmu nanoszonego na powierzchnię.
Jako zmywaczy do lakierów i emalii używa się tych samych rozpuszczalników. Dodatek oleju rycynowego chroni paznokcie przed nadmiernym wysuszaniem.
Rolę rozpuszczalnika spełnia zwykle mieszanina kilku związków chem. tj. np. butylo- i etylooctan, toluen, aceton.
1