WOJ. ŚLĄSKIE
Graniczy z województwami: opolskim, łódzkim, świętokrzyskim, małopolskim i CZECHY, SŁOWACJA
Stolica: Katowice
Krainy: Wyżyna Krakowska - Częstochowska, Wyżyna Śląska, Kotlina Oświęcimska (część), Beskidy Zachodnie: Średnie (Beskid Śląski, Mały, Makowski) i Wysokie (Żywiecki - Babia Góra 1725 - najwyższy szczyt)
Uzdrowiska:
Goczałkowice Zdrój - jezioro Goczałkowickie - Śląskie Morze
Ustroń - architektura z XX w. (piramidy); Muzeum kuźnictwa i Hutnictwa
Rzeki: Wisła; Soła; Przemsza (Czarna i Biała); Odra; Mała Panew; Kanał Gliwicki; Warta; Liswarta
Jeziora: Goczałkowice - Wisła; Żywieckie, Międzybrodzkie, Czarniecki Zbiornik Wodny - Soła;
Podstawowe znaczenie dla wypoczynku: Beskid Śląski; Beskid Żywiecki; Jezioro Żywieckie i Międzybrodzkie; Jura Krakowsko - Częstochowska
Miejscowości wypoczynkowe: Ustroń; Szczyrk; Wisła; Korbielów; Żywiec; Węgierska Górka
Trójkąt trzech cesarzy - Przemsza oddzielająca Sosnowiec, Mysłowice, Jaworzno w miejscu połączenia Czarnej i Białej Przemszy - granica 3 zaborów (Prus, Austrii, Rosji)
Walory przyrodnicze:
Parki Krajobrazowe:
Park Krajobrazowy Beskidu Małego
Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego
Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich - rez. Łężczok - groble ze stawami hodowlanymi zbudowanym przez Cystersów
Park Krajobrazowy Lasy nad Górną Liswartą
Park Krajobrazowy Orlich Gniazd
Park Krajobrazowy Stawki - bocian czarny
Żywiecki Park Krajobrazowy
Pustynia Błędowska (lotne piaski)- Dąbrowa Górnicza
Zbiornik Pogoria (Dąbrowa Górnicza) i Zalew Rybnicki (Rybnik)
Arboretum Bramy Morawskie - Racibórz
Rezerwat żubrów - Jankowice k. Pszczyny
Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. Gen. Ziętka w Chorzowie - Śląski Ogród Zoologiczny
Jaskinia Malinowska, Miecharska - Beskid Śląski k.Wisły
Rezerwat Góra Tuł (koła Ustronia) - storczyki
Rezerwat Ostrężnik - wzgórza wapienne; jaskinie; las bukowo - grabowy
Rezerwat Szachownica (geologiczny) na Górze Krzemiennej - system jaskiń, grot, skamieniałości jurajskie, nietoperze
Wodospad - Sopotnia Wielka (najwyższy w Beskidach)
Kroczyce - jaskinia z kośćmi ludzkimi i fargmentami ceramiki sprzed ok. 2 tys. lat (cmentarz); Jaskinia Głeboka; kościół św.św. Jacka i Marii Magdaleny z XIX w. z ołtarzem z kalcytu
Góra Zborów - skupisko skał wapiennych k. Kroczyc np. Koguty, Sfinks, Młynarz, Sowa itd., groty, jaskinie
Szlak Orlich Gniazd - łączy obiekty zbudowane w XIV w. w celach obronnych przez Kazimierza Wielkiego - Częstochowa (Jasna Góra) - Olsztyn - Ostrężnik - Mirów - Bobolice - Morsko - Podzmacze - Pilica - Smoleń
Będzin - ruiny zamku piastowskiego z XIII w.; Muzeum Zagłębia w barokowo - klasycystycznym zespole pałacowo-parkowym Mieroszewskich z XVIII w.; kościół filialny św. Doroty z XVII w. z cudownym obrazem, kapliczka i źródło na Wzgórzu Doroty (grodzisko kultury łużyckiej); gotycko - barokowy kościół św. Trójcy z XIV w.; kirkut - cmentarz żydowski
Bielsko Biała - zamek Sułkowskich z XIV w.; gotycko - barokowo -renesansowa bazylika katedralna św. Mikołaja z XV w.; Muzeum Dom Tkacza; klasycystyczny gmach Teatru Polskiego; neorenesansowy ratusz z XIX w.; kolej gondolowa na Szyndzielnię
Bobolice - ruiny zamku z XIV w. nieopodal Mirowa; skarb
Brynek - neobarokowy zespół pałacowo - parkowy Donnersmarcków z XIX -XX w. z wieżą ciśnień; ogród botaniczny, alpianrium, rosarium i oranżeria
Bytom - gotycki kościół WNMP z XIII w. z obrazem Madonny Bytomskiej z XIV w.; gotyckie Piwnice Gorywodów z XIII w. z dolomitów; Krzyż pokutny z X w.; osiedle górnicze `Kolonia Zgorzelec' z XIX-XX w.; kamienice secesyjno-neorenesansowo- eklektyczne z XIX - XX w.; Muzeum Górnośląskie;' Dolomity - Sportowa Dolina' - sztuczny stok narciarki, tor rowerowy w kopalnianym wyrobisku
Chorzów - Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku: planetarium i obserwatorium astronomiczne z największą w Polsce lunetą, ogród zoologiczny, rosarium, kąpieliska, kolejka naziemna linowa i wąskotorowa; Górnośląski Park Etnograficzny z drewnianą zabudową wiejską z XIX w., Stadion Śląski, dolina Dinozaurów, wesołe miasteczko; drewniany kościół św. Wawrzyńca z XVI w. (z Knurowa) na Górze Wyzwolenia
Cieszyn - Góra Zamkowa: romańska rotunda św. Mikołaja z XI w., Wieża Piastowska z XIV w., pałac Habsburgów z XIX w., relikty wieży ostatecznej obrony i fragmentów zamku z XII - XVI w..; kościół św. Marii Magdaleny z nekropolią Piastów Śląskich XIII-XIX w. z barokowym wystrojem; zespół klasztorny Bonifratrów z XVIII w.; największy kościół ewangelicko-augsburski w Polsce `Kościół Jezusowy' z XVIII w.; barokowa Studnia 3 braci z XIX w.
Częstochowa -zespół klasztorny Paulinów na Jasnej Górze: bazylika WNMP i Znalezienia Krzyża Świętego z XVII w. i kaplicą Matki Bożej z XIV w. z barokowym ołtarzem z hebanu i srebra i ikoną bizantyjską - obraz Matki Boskiej Częstochowskiej ( Czarna Madonna) z VI-VIII w., Muzeum 600-lecia, Biblioteka Paulinów, sala rycerska, skarbiec, arsenał, refektarz, wieża z obwarowaniami; Muzeum Produkcji Zapałek z XIX w.; neogotycka Archikatedra Świętej Rodziny z XX w.
Danków - ruiny zamku z XV w.; bastionowe fortyfikacje z XVII w.
Dąbrowa Górnicza - Muzeum miejskie Sztygarka i Kopalnia Ćwiczebna z trasą turystyczną; sztuczne zbiorniki wodne Pogoria; Pustynia Błędowska;
Gliwice - maszt radiostacji; miejsce prowokacji hitlerowskiej w przeddzień II wojny światowej; katedra św. App. Piotra i Pawła z XIX w. ; klasycystyczny ratusz i kamieniczki z XV-XVII w.
Jastrzębie Zdrój - renesansowy dwór obronny z XVII w.; klasycystyczny pałac w Boryni z XVIII w.; park zdrojowy z XIX w.
Jaworzno - kolegiata św. Wojciecha i św. Katarzyny z XVI w. z cudownym obrazem Matki Bożej Jaworznickiej; trójkątny Rynek Główny; Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Katowice - drewniany kościół św. Michała Archanioła z XVI w. z XVII wieczną dzwonnicą przeniesiony z Syrynii k. Rybnika; Giszowiec - osiedle górnicze - ogród; Spodek - hala widowiskowo -sportowa; Pomnik Powstańców Śląskich; Muzeum Śląskie (zbiór malarstwa polskiego z XIX i XX w.)
Kłobuck - zespół klasztorny Kanoników Regularnych z XIV - XV w. z gotyckim kościołem z XIV W. ŚW. Mikołaja i Małgorzaty - w nim Jan Długosz pisał tu `Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego'; neogotycki pałac z XVIII/XIX w.;
Koniaków i Istebna - Wsie słynące z wyrobów rękodzieła ludowego - koronki; Galeria Koronkarstwa i Chata Kawuloka; Koniaków -Istebna - Jaworzynka - Beskidzka Trójwieś (najwyżej położone)
Koszęcin - neoklasycystyczny pałac z XVII w.; siedziba zespołu Pieśni i Tańca `Śląski'
Kruszyna - renesansowy zespół pałacowo- parkowy Denhoffów z XVII w.
Krzepice - ruiny zamku z XIV w.; barokowy kościół św. Jakuba Apostoła z XIV w.
Lubliniec - kościół św. Mikołaja z XIII w.; zespół klasztorny Oblatów
Mirów - ruiny zamku z XIV w. nieopodal Bobolic
Mysłowice - Centralne Muzeum Pożarnictwa (sikawka konna z XVIII w. używana przez Cystersów z klasztoru w Henrykowie)
Morsko - ruiny zamku z XV w.
Olsztyn - ruiny gotyckiego zamku warownego z XIV w. z fragmentami fortyfikacji
Ostrężnik - Rezerwat „Ostrężnik”; ruiny zamku z XIV w.
Piekary Śląskie - Sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich jest największym na Śląsku miejscem pielgrzymkowym związanym z kultem Maryjnym; Bazylika NMP i św. Bartłomieja z XIX w. i kalwaria Piekarska XIX w. z kapliczkami (na szczycie wzgórza Cerkwica stoi zbudowany w stylu neogotyckim kościół Zmartwychwstania Pańskiego)
Pilica -klasycystyczny pałac i fortyfikacja bastionowa z XVII w.
Piotrowice - Muzeum `Najmniejszej ksiązki świata'
Podzamcze - ruiny gotycko -renesansowego zamku Ogrodzieniec z XIV w.; kamienne wały
Pszczyna - klasycystyczny zespół pałacowy z XVIII w. z Państwowym Muzeum Zamkowym; Skansen „Zagroda wsi pszczyńskiej” - zabudowa drewniana; Muzeum Prasy i Drukarstwa śląskiego
Rabsztyn - ruiny zamku z XIV w.
Racibórz - gotycki kościół WNMP z XIII w.; ruiny zamku z XIII w.; gotycka Wieża Więzienna z XIV/XV w.
Radzionków - Muzeum Chleba
Rudy - Skansen Kolei Wąskotorowej; dawne opactwo Cystersów;; Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich ze stawami i romańsko - gotycki pocysterski zespół klasztorno pałacowy z XIII w. z gotyckim kościołem WNMP (obecnie barokowy przebudowany w XVII/XVIII w.)
Rybnik - zespół architektoniczno - przemysłowy kopalni węgla kamiennego `Ignacy-Hoym'; zamek książęcy z XII-XIII w.; neogotycka bazylika św. Antoniego z XX w. najwyższa na Śląsku
Siewierz - ruiny zamku biskupów z XIV w.
Smoleń - ruiny gotyckiego zamku z XIV w.
Sosnowiec - Cerkiew prawosławna w stylu neobizantyjskim św. Wiary, Nadziei i Miłości z XIX w. w.; Egzotarium; obronny zamek myśliwski Sielecki z XVII w.
Szczekociny - barokowo-klasycystyczny pałac Dembińskich z XVIII w.; bitwa w czasie insuerkcji kościuszkowskiej z 1794 r.; zespół klasztorny Dominikanek z XVII w. we wsi Święta Anna
Świerklaniec - Park Świerklaniecki z XVIII-XIX w. z piastowskim Zamkiem z XII w.(wielokrotnie przebudowywany) i Małym Wersalem z XIX w. (pozostał fragment Dom Kawalera)
Tarnowskie Góry - Zabytkowa Kopalnia Rud Srebronośnych i Sztolnia Czarnego Pstrąga; podziemia zabytkowej kopalni rud srebronośnych oraz sztolnia "Czarnego Pstrąga", możliwe do zwiedzania od 1957 roku, trasę przebywa się łodziami
Toszek - gotycki zamek z XIV/XV w.; rzymskokatolicki kościół parafialny św. Katarzyny
Tychy - Browary Książęce; barokowy pałac Promnitzów z XVII w.; Huta Paprocka - kuźnia żelaza z XVIII w.
Wisła - uzdrowisko; Muzeum Beskidzkie w drewnianej karczmie z XVIII w.; kościół ewangelicko - augsburski z XIX w.; Muzeum Narciarstwa
Wodzisław Śląski - klasycystyczny pałac z XVIII w.; gotycki kościół św. Trójcy z XV w.; klasztor franciszkański z XVII w.
Zabrze - Skansen górniczy "Królowa Luiza" (kopalnia z XVIII w.) z parową maszyna wyciągową; Skansen podziemny "Guido"; Muzeum Górnictwa Węglowego; Muzeum Pojazdów Zabytkowych Automobilklubu Śląskiego
Złoty Potok - Pałac Raczyńskich z XIX w. nad stawem Irydion; dworek i Muzeum Krasińskich
Żywiec - kamienice mieszczańskie: Pod Żabami, Dom Cechowy; gotycki kościół św. Krzyża z XV w.; gotycka konkatedra NNMP z XV w. z barokowym wnętrzem; gotycko-renesansowy `Stary zamek' Komorowksich z XIV w.; klasycystyczny `Nowy zamek' pałac Habsburgów; Park Zamkowy z chińskim domkiem; kirkut z XIX/XX w.; w górze Żar - elektrownia szczytowo-pompowa podziemna