Epoka literacka obejmująca l. 1890-1918, między okresem pozytywizmu a 20-leciem międzywojennym 1918-39.
Była dziełem generacji pisarzy, którzy urodzili się w l. 1860-70: Jan Kasprowicz, Zenon Przesmycki (Miriam), Antoni Lange, Stefan Żeromski, Andrzej Niemojewski, Kazimierz Tetmajer, Jan Lemański, Władysław Stanisław Reymont, Stanisław Przybyszewski, Stanisław Wyspiański, Lucjan Rydel, Artur Górski. Wszyscy dorastali w atmosferze klęski postyczniowej i fakt ten zaważył znacząco na ich stosunku do świata i poprzedników. Wyrażał się on w zbiorowym poczuciu kryzysu wartości oraz kryzysu systemów filozoficznych, rządzących myślą europejską XIX w.
Materialistycznym, przyrodniczym koncepcjom pozytywistów przeciwstawiał: pesymistyczną metafizykę Schopenhauera, immoralizm i filozofię życia Nietzschego, później intuicjonizm i witalizm Bergsona. Racjonalizmowi i obiektywnej naukowości przeciwstawiał irracjonalizm i idealizm.
Pokolenie to odczuwało swoją sytuację jako schyłkową, dekadencką, co wiązało się również z silnym przeżyciem końca wieku (fin-de-siecle). Buntowało się przeciw obyczajowości mieszczańskiej i stabilizacji politycznego status quo. Wiązał się z tym nawrót do romantyzmu polskiego jako wzoru politycznego i artystycznego.
Literatura okresu Młodej Polski to zjawisko różnorodne, stąd trudności ze znalezieniem ogólnego terminu, który ujmowałby wszystkie jej aspekty. Najbardziej ogólny z nich, "Młoda Polska", był tytułem publikowanego przez Artura Górskiego w "Życiu" krakowskim cyklu artykułów programowych. Już wcześniej funkcjonował termin "modernizm", którym określano nowatorskie zjawiska literackie. Przez "dekadentyzm" rozumiano schyłkowść i wyrafinowanie ówczesnej sztuki i filozofii, przy czym określenie to nacechowane było negatywnie i posługiwali się nim raczej przeciwnicy modernizmu. Nazwa "neoromantyzm" wskazuje na jedno z ważnych źródeł inspiracji epoki. Termin "symbolizm" to nazwa techniki artystycznej wywodzącej się z idealistycznych przesłanek światopoglądowych.
Pokolenie twórców Młodej Polski debiutowało poezją. Poetami, których rozwój był najbardziej znamienny dla pierwszej fazy ideowej epoki, okazali się Kasprowicz i Tetmajer. Ich poezję cechowały: niepokój moralny, gwałtowna ekspresja (Kasprowicz) oraz nastrojowość, pesymizm i śmiały erotyzm. Przyjazd Stanisława Przybyszewskiego do Krakowa w 1898roku, objęcie przezeń redakcji "Życia" i liczne manifesty tego pisarza (m. in. Confiteor) uczyniły z tych cech twórczości poetyckiej program artystyczny całej generacji.
Był to program "sztuki dla sztuki", rezygnacji z obywatelskich obowiązków literatury, kultu indywidualności i jej jednostkowych przeżyć, wyraźnie podkreślanej odrębności artysty i jego niezgody na wartości etosu mieszczańskiego.
Niewiele później nastąpiły młodopolskie debiuty prozatorskie Żeromskiego, Reymonta i Władysława Orkana. Podstawę ich twórczości stanowił, jak i w okresie poprzednim, nadal realizm, ale opatrzony nowymi zdobyczami artystycznymi. Są to głównie: liryzm i współczucie oraz ostre akcenty naturalistyczne. Jednocześnie jednak Żeromski, kreując wzory bojowników o prawdę moralną i postęp społeczną (dr Judym z Ludzi bezdomnych), na powrót wprowadził problematykę społeczną do literatury okresu.
Najpóźniej zaznaczyła się twórczość dramaturgiczna Młodej Polski. Chwilę po znakomitym debiucie Jana Augusta Kisielewskiego (W sieci, Szalona Julka, Karykatury), indywidualność Stanisława Wyspiańskiego przyćmiła innych dramaturgów. Wesele (1901) stało się sukcesem tej miary co Hymny Kasprowicza i Ludzie bezdomni Żeromskiego.
Charakter dramaturgii Młodej Polski określa również twórczość Gabrieli Zapolskiej, Tadeusza Rittnera, Władysława Perzyńskiego, Adolfa Nowaczyńskiego, Karola Huberta Rostworowskiego oraz Tadeusza Micińskiego.
Lata 1900-05 to szczytowa faza twórcza Młodej Polski. Jest to szczyt aktywności twórczej najwybitniejszych pisarzy tego pokolenia. Ukazuje się Wyspiańskiego Wesele, Wyzwolenie, Akropolis i Noc listopadowa, Żeromskiego Ludzie bezdomni i Popioły, Kasprowicza Hymny, Berenta Próchno, Irzykowskiego Pałuba, Reymonta pierwsze tomy Chłopów. Debiutują wtedy pisarze, których twórczość trwać będzie również po 1918 (Daniłowski, Berent, Miciński, Irzykowski, Wolska, Żeleński-Boy, Żuławski, Nowaczyński, Rostworowski, Staff, Leśmian, Brzozowski). Debiuty owe wnoszą nowe treści do wizerunku Młodej Polski, ale prawdziwy zwrot ideowy następuje w związku z wydarzeniami rewolucji 1905 roku.
Rewolucja staje się głównym tematem twórczości Andrzeja Struga, znajduje odbicie w takich dramatach jak Kniaź Potiomkin Micińskiego i Róża Żeromskiego. Natomiast wydane w latach następnych: Duma o hetmanie Żeromskiego, zbiór prozy poet. O bohaterskim koniu i walącym się domu Kasprowicza, a nade wszystko Ozimina Berenta są świadectwem znaczących przemian techniki artystycznej.
Literatura okresu M.P. rozwijała się w trzech ośrodkach: Krakowie, Warszawie i we Lwowie. Ważną rolę w kształtowaniu się wizerunku epoki odegrało czasopiśmiennictwo literackie: krakowski dwutygodnik "Świat" (1888-95), pod koniec istnienia zapełniony wystąpieniami i przekładami Miriama; tygodnik "Życie" (1897-1900) za redakcji Przybyszewskiego; krakowska "Krytyka" (1899-1914) oraz warszawska "Chimera" (1901-07) pod redakcją Przesmyckiego, czasopismo o wyszukanej szacie graficznej, na którego łamach dokonało się odkrycie poezji Norwida; lwowski "Lamus" (1908-13) i krakowski "Museion" (1911-13).
Warto też pamiętać, że najwybitniejsi pisarze pozytywizmu byli czynni w ciągu całego okresu Młodej Polski i że dopiero wtedy powstało niejedno z ich wybitnych dzieł: Bez dogmatu i Krzyżacy Sienkiewicza, Emancypantki i Faraon Prusa, Gloria victis i Ad astra Orzeszkowej.